Trump Streeft naar Snelle Amerikaanse Uittrede uit het Israël-Iran Conflict: Zal het Succesvol Zijn?

Nieuws|Israël-Iran conflict

Trump streeft naar een snelle Amerikaanse terugtrekking uit het Israël-Iran conflict. Zal het werken?

Na het bombarderen van Iran kondigde de Amerikaanse president een wapenstilstand aan. Maar het blijft onduidelijk of zijn strategie een oorlog kan voorkomen.

De Amerikaanse president Donald Trump sprak met verslaggevers over het Israël-Iran conflict aan boord van Air Force One. Het is echter nog maar de vraag of Washington een schone exit kan maken uit het dodelijke conflict, dat het potentieel heeft om uit te barsten in een grootschalige regionale confrontatie.

Zelfs als Trump een bredere oorlog weet te vermijden, zeggen analisten dat er verontrustende vragen blijven bestaan over de waarde van de Amerikaanse militaire interventie.

Vroeg op zondag voegde de VS zich bij Israël in zijn militaire campagne tegen Iran, waarbij B-2 stealth-vliegtuigen werden ingezet om bommen te droppen op drie nucleaire locaties in het land. Trump heeft deze militaire actie gepresenteerd als onderdeel van Washington’s langetermijndoel om Teheran te beletten een nucleaire wapen te bouwen. Maar het bombardement leidde tot een vergeldingsaanval, waarbij Iran maandag raketten lanceerde op de Al Udeid Luchtbasis van de VS in Qatar.

Sindsdien heeft Trump een wapenstilstand aangekondigd tussen alle partijen en beweerd dat hij in staat was om “de oorlog te stoppen”. Hij gaf het bombardement de eer voor het “samenbrengen van iedereen”.

Echter, media hebben zich afgevraagd of Trump erin is geslaagd om de nucleaire faciliteiten van Iran te vernietigen, zoals hij heeft geclaimd. En Trump heeft zowel Iran als Israël beschuldigd van vroege schendingen van de wapenstilstand.

“Zodra we de deal maakten, kwam [Israël] naar buiten en gooide een lading bommen, zoals ik nog nooit eerder heb gezien,” vertelde Trump verslaggevers in een ongecensureerd moment op het Witte Huis-terrein op dinsdag. “We hebben eigenlijk twee landen die zo lang en zo hard vechten dat ze niet weten wat ze aan het doen zijn.”

Achter de retoriek

Ondanks de hobbelige eerste uren na de aankondiging van de wapenstilstand, lijken Israëlische en Iraanse leiders in lijn te zijn gekomen met Trump’s boodschap over vrede. Na een telefoontje van de Amerikaanse president, verklaarde het kantoor van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu dat zijn land zich zou onthouden van verdere aanvallen. Israël had “alle doelen van de oorlog bereikt”, zei zijn kantoor.

De Iraanse president Masoud Pezeshkian prees ondertussen de “heroïsche weerstand” van zijn land. Hij zei dat Iran de wapenstilstand zou respecteren en zijn belangen via diplomatie zou proberen te beschermen. Maar experts waarschuwen dat de praatjes over vrede en diplomatie grotere uitdagingen kunnen verbergen.

Ze kunnen ook aangeven dat het moeilijker kan zijn om de VS uit de oorlog van Israël met Iran te trekken dan het lijkt. Israëlische functionarissen hebben herhaaldelijk aangegeven dat hun militaire operaties tegen Iran gericht zijn op het veroorzaken van een bredere regimeverandering, een doel dat Trump vorige week leek te steunen, maar sindsdien heeft afgezworen.

Op dinsdag deed de chef van de algemene staf van het Israëlische leger, Eyal Zamir, een verklaring aan de media waarin hij bevestigde dat Israël “een belangrijk hoofdstuk had afgesloten, maar de campagne tegen Iran nog niet voorbij is.”

Dit standpunt kan afwijken van dat van Trump, volgens Parsi. Desondanks gelooft Parsi dat Trump meer bereidheid heeft getoond om Israël “nee” te zeggen dan veel van zijn voorgangers. “Maar Trump is er niet in geslaagd om dat ‘nee’ op een effectieve manier vol te houden,” voegde Parsi toe, verwijzend naar de interventies van de Amerikaanse president in de oorlog van Israël tegen Gaza.

“Hij drukte de Israëli’s om een wapenstilstand in Gaza, maar toen gaf hij toe en liet hij Netanyahu uit de wapenstilstand komen en ging hij nooit naar fase twee van die overeenkomst. Als hij met Iran wil omgaan, moet hij ervoor zorgen dat hij die fout niet herhaalt.”

Toch merkte Parsi op dat Trump “een opmerkelijke soepelheid” heeft getoond in zijn vermogen om Amerikaanse militaire troepen uit buitenlandse conflicten te halen. Eerder dit jaar, bijvoorbeeld, ging Trump 45 dagen luchtaanvallen aan tegen de in Jemen gevestigde Houthi gewapende groep, maar in mei onthulde hij een wapenstilstand.

Risico van een ‘moeras’

De VS en Iran waren in gesprek om het nucleaire programma van Teheran terug te schalen. Maar de aanvankelijke verrassingsaanval van Israël op 13 juni had de onderhandelingen onderbroken.

Negar Mortazavi, een niet-resident fellow bij het Center for International Policy, zei dat Iran nog steeds openstaat voor terugkeer naar de onderhandelingstafel. Het land heeft lange tijd ontkend te streven naar een nucleair wapen en heeft in plaats daarvan zijn inspanningen gekaderd als gericht op het ontwikkelen van civiele energie-infrastructuur.

Trump is echter vaag geweest over wat hij misschien zou accepteren. Hij beschreef de Amerikaanse aanval op zondag als de vernietiging van “alle nucleaire faciliteiten & capaciteiten” in Iran, in een reeks verklaringen die niet leken te onderscheiden tussen nucleaire verrijking voor civiele energie of voor wapens.

Zijn verklaringen stonden ook in contrast met een geclassificeerd rapport dat was gelekt naar de Amerikaanse media, waaruit bleek dat het nucleaire programma van Iran was beschadigd maar niet verwoest – en binnen enkele maanden opnieuw kon worden opgebouwd.

“IRAN ZAL NOOIT ZIJN NUCLEAIRE FACILITEITEN HERBOUWEN,” schreef Trump in een van de berichten op dinsdag. Toch gelooft Mortazavi dat Iran waarschijnlijk geen keuze zal hebben dan terug te keren naar de onderhandelingen, zelfs als Trump opnieuw een maximalistische houding aanneemt en tegen alle uraniumverrijking is.

“Ze zouden ergens halverwege kunnen ontmoeten,” zei Mortazavi over de VS en Iran. Ze voegde toe dat een mogelijke compromis zou zijn om een “consortium” van regionale landen te hebben dat een civiel nucleair programma zou monitoren.

“Het alternatief, dat is militaire conflict en oorlog, zal gewoon verwoestend zijn voor veel meer burgers,” legde ze uit, “en zou potentieel kunnen uitmonden in een moeras zoals Irak of Afghanistan.”

Sina Azodi, een assistent-professor in de Midden-Oostenpolitiek aan de George Washington Universiteit, wees erop dat Trump’s aankondiging van de wapenstilstand op maandag aanwijzingen zou kunnen bevatten over zijn benadering van eventuele hernieuwde onderhandelingen.

Trump begon zijn verklaring met de woorden: “GEFELICITEERD AAN IEDEREEN!” Vervolgens eindigde hij het bericht met: “God zegene Israël, God zegene Iran, God zegene het Midden-Oosten, God zegene de Verenigde Staten van Amerika, en GOD ZEGENE DE WERELD!”

Azodi zei dat de boodschap – die Iran op gelijke voet leek te plaatsen met Israël – ongekend was van een Amerikaanse president sinds de Iraanse Revolutie van 1979. Hij merkte op dat Trump een “verzoenende” toon leek te zetten.

Dat sentiment werd ook weerspiegeld op economisch gebied. Op dinsdag zei Trump dat China olie uit Iran kan blijven kopen, ondanks de Amerikaanse sancties die dergelijke handel anders zouden beperken. Dat werd door veel analisten ook geïnterpreteerd als een goodwill-aanbod aan functionarissen in Teheran, terwijl Trump naar een oplossing voor het conflict zoekt.

“Hij wil zeker geen bredere conflict in de regio, omdat er dan een mogelijkheid is dat hij meer militaire interventie moet toepassen.”

Elke verdere militaire betrokkenheid, zeggen analisten, zou de spanningen binnen Trump’s basis kunnen aanwakkeren, aangezien veel van zijn “Amerika Eerst” volgers zich verzetten tegen buitenlandse militaire actie. Sommigen hebben gespeculeerd dat Trump’s strike-and-exit-benadering hem in staat stelde om het midden te splitsen, de oorlogshaviken in de Republikeinse Partij tevreden te stellen terwijl hij degenen die het niet eens zijn met buitenlandse interventie geruststelde.

“Maar het is onmogelijk te weten wat er hierna komt, gezien zijn stijl,” zei Azodi. “De ene dag staat hij aan de goede kant. De andere dag is hij vijandig en boos.”

Langetermijnsucces?

Of Trump zijn oproepen tot vrede na de aanval van zondag zal voortzetten, blijft onduidelijk. De Amerikaanse president is in de verdediging, terwijl journalisten blijven vragen naar de effectiviteit van de Amerikaanse aanvallen op Iraanse nucleaire faciliteiten zoals Fordow.

“Dat is onder de rots. Dat is verwoest,” vertelde Trump journalisten op dinsdag. Hij riep nieuwsmedia op om zich te verontschuldigen voor het in twijfel trekken van het succes van de missie. “Het is allemaal nepnieuws,” zei hij. “Die piloten hebben hun doelen geraakt. Die doelen zijn verwoest.”

Azodi merkte op dat de Amerikaanse aanvallen minder succesvol lijken te zijn dan de Trump-administratie heeft beweerd. Er zijn aanwijzingen opgedoken dat Iran een groot deel van zijn uraniumvoorraad heeft verplaatst in de aanloop naar de aanval.

Wat duidelijk is, zei Azodi, is dat de VS internationaal recht heeft geschonden door een faciliteit aan te vallen die onder de waarborgen van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) viel. Dat zou Iran ertoe kunnen brengen zijn dreiging waar te maken om zich terug te trekken uit het Verdrag inzake de Non-proliferatie van Kernwapens (NPT), waarmee het bevrijd zou zijn van internationale verplichtingen die enige wapensontwikkeling zouden beperken.

“Op korte termijn, ja, Trump kan komen en opscheppen over [de Amerikaanse aanvallen] op Truth Social, zeggende dat hij het Iraanse nucleaire programma ‘verwoest’ heeft,” zei Azodi. “Maar op lange termijn kun je de kennis niet bombarderen. Het splijtbare materiaal van Iran lijkt te zijn overleefd. En nu hebben de Iraniërs veel motieven om zich terug te trekken uit de NPT.”

Dat, waarschuwde hij, zou betekenen dat “het onmogelijk zou zijn om hun nucleaire programma te monitoren.”