Azië Bereidt Zich Voor op Verstoringen in Allianties en Handel na Overwinning van Trump

Taipei, Taiwan – Azië bereidt zich voor op een tweede presidentschap van Donald Trump, dat de relaties in de regio met de Verenigde Staten onvoorspelbaarheid kan brengen, variërend van twijfels over langdurige allianties tot bedreigingen die triljoenen dollars aan handel in gevaar kunnen brengen.

Tijdens zijn eerste termijn als president van 2016 tot 2020, na een beslissende overwinning op Kamala Harris bij de verkiezingen van dinsdag, heeft Trump veel van de langdurige maar onuitgesproken regels van het Amerikaanse buitenlands beleid doorbroken.

Hij begon in 2018 een handelsoorlog met China, op een moment dat veel landen nog steeds om de gunst van China waren, en ging de dialoog aan met twee van de meest diplomatiek geïsoleerde leiders in Azië: Kim Jong Un van Noord-Korea en de toenmalige president van Taiwan, Tsai Ing-wen.

In zijn tweede termijn heeft Trump beloofd een nog agressievere versie van zijn “America first”-visie te implementeren, inclusief een protectionistische economische agenda die de tarieven zou verhogen tot niveaus die sinds de Grote Depressie van 1929-1939 niet meer zijn gezien.

De Indiase premier Narendra Modi was een van de eerste leiders in de regio die Trump woensdag feliciteerde met zijn overwinning en zei uit te kijken naar het “vernieuwen van onze samenwerking”.

Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken heeft eerder hoop uitgesproken op “vreedzaam samenleven” met de VS, nu Trump op het punt lijkt te staan de benodigde 270 kiesmannen te behalen.

De woordvoerster van het ministerie, Mao Ning, zei tijdens een reguliere briefing: “We zullen de betrekkingen tussen China en de VS blijven benaderen en behandelen op basis van de principes van wederzijds respect, vreedzaam samenleven en win-win samenwerking.”

De relaties tussen de VS en China, die tijdens Trumps eerste termijn verslechterden en onder president Joe Biden gespannen zijn gebleven, zullen waarschijnlijk verder verslechteren als de voormalige president zijn plannen voor het opleggen van een tarief van minstens 60 procent op Chinese importen doorvoert.

In de afgelopen acht jaar heeft de VS geprobeerd zich los te maken van de nauwe economische relatie met China, terwijl veel van Azië zich in het midden van een spel van duwen en trekken tussen de grootste en de op een na grootste economieën van de wereld bevindt.

Achter de schermen maken leiders in Azië zich waarschijnlijk zorgen over Trumps economische agenda. Naast China herbergt de regio veel van de meest handelsafhankelijke economieën ter wereld. Zuidoost-Azië heeft bijvoorbeeld een gemiddelde handels-naar-BBP-ratio van 90 procent, het dubbele van het wereldgemiddelde, volgens de Hinrich Foundation, een handelsgerichte filantropische organisatie gevestigd in Singapore.

Bovendien heeft Trump een algemene belasting van 10-20 procent op alle buitenlandse goederen voorgesteld. Deze maatregelen zouden economieën die afhankelijk zijn van export in de regio beïnvloeden, inclusief vriendelijke en geallieerde jurisdicties zoals Zuid-Korea, Japan, Taiwan en Vietnam.

Oxford Economics, een adviesbureau, heeft geschat dat “niet-China Azië” zijn exporten en importen respectievelijk met 8 procent en 3 procent zou zien dalen onder de meest conservatieve versie van Trumps plannen.

Analisten van de London School of Economics and Political Science hebben voorspeld dat Trumps tarieven zouden leiden tot een vermindering van 0,68 procent in het BBP van China en BBP-verliezen van respectievelijk 0,03 procent en 0,06 procent voor India en Indonesië.

Vorige week gaf de hoofd van het staatsinvesteringsfonds van Singapore, Rohit Sipahimalani, een zeldzame waarschuwing over Trumps plannen, met de opmerking dat tarieven “onzekerheid kunnen creëren” en “de wereldwijde groei kunnen beïnvloeden”.

Marro zei dat hij verwacht dat Trump snel zal handelen op het gebied van handel zodra hij het Witte Huis opnieuw betreedt. “Gezien dit een gebied van beleidsconsistentie is, suggereert dat we mogelijk snellere bewegingen dan in andere gebieden kunnen zien.”

Isaac Stone-Fish, de CEO en oprichter van Strategy Risks, zei dat Aziatische bedrijfsleiders moeten beginnen met plannen voor alle mogelijke uitkomsten.

Een andere bron van onzekerheid is Trumps ambivalentie ten opzichte van traditionele allianties en partnerschappen met landen zoals Japan en Zuid-Korea, waarvan hij beschuldigt dat ze profiteren van de militaire bescherming van Washington.

“Trumps overwinning verhoogt de kans dat het Amerikaanse buitenlands beleid zich zal afwenden van ‘waarden-gebaseerde diplomatie’ en in plaats daarvan een unilaterale achtervolging van de exclusieve belangen van de VS nastreeft,” aldus een editorial van de Zuid-Koreaanse krant Hankyoreh op woensdag.

“De Zuid-Koreaanse regering zal de communicatie moeten maximaliseren om het ‘Trump-risico’ te minimaliseren, terwijl het zich richt op een meer pragmatisch buitenlands beleid dat het nationale belang boven waarden plaatst.”

Trumps vermeende terughoudendheid om militaire macht van de VS in te zetten ter verdediging van partners tegen agressie heeft bijzondere aandacht gekregen in het geval van Taiwan. Hoewel de VS en Taiwan geen formele diplomatieke betrekkingen hebben, is Washington de belangrijkste veiligheidsgarant voor het zelfbesturende eiland en heeft het zich, volgens de Taiwan Relations Act van 1979, verplicht om Taiwan te helpen zich te verdedigen.

Sinds 1950 heeft Washington bijna $50 miljard aan defensiemateriaal en -diensten aan Taiwan verkocht, volgens schattingen van de Council on Foreign Relations. Trump heeft Taiwan bekritiseerd voor het “stelen” van de wereldwijde chipindustrie van de VS en niet te betalen voor zijn verdediging, maar heeft ook gedreigd hoge tarieven op China op te leggen als het zou proberen het eiland binnen te vallen, dat Peking als zijn grondgebied beschouwt.

Tijdens zijn eerste termijn in functie doorbrak Trump decennia van Amerikaanse protocollen door een telefoongesprek te accepteren van de toenmalige president van Taiwan, Tsai, die hem feliciteerde met zijn verkiezingsoverwinning. Zijn administratie streefde ook naar een nauwere relatie met Taipei in het algemeen, maar vermijdde het sluiten van een vrijhandelsakkoord dat Peking zou kunnen verontrusten.

Yang Kuang-shun, een medeoprichter van de in Taipei gevestigde US Taiwan Watch, zei dat Taiwan vroegtijdig een zaak moet maken bij Trump dat het eiland een betrouwbare partner is die zijn aandacht waard is.

Stone-Fish zei dat Aziatische landen die op Washington rekenen voor hun verdediging, waaronder Japan en Zuid-Korea, hun zaak moeten maken bij de nieuwe president. “Een Trump-presidentschap betekent dat Japan en Taiwan vroeg en vaak moeten laten zien aan Trump en zijn medewerkers waarom Amerikaanse troepen in de regio cruciaal zijn. En hopelijk zal Trump en zijn team luisteren,” aldus hij.

Sommige analisten geloven ook dat Trumps meer isolationistische “America-first” benadering van het buitenlands beleid Beijing een diplomatiek voordeel in de regio kan geven, wat critici zeggen dat de Republikein tijdens zijn eerste termijn heeft toegestaan. In 2017 trok Trump de VS terug uit het Transpacific Partnership, een handelsverdrag met 12 leden dat op dat moment 40 procent van de wereldhandel vertegenwoordigde. In plaats daarvan introduceerde Beijing met succes het Regional Comprehensive Economic Partnership.

Het 15 leden tellende partnerschap is momenteel het grootste handelsakkoord ter wereld op basis van BBP. Tijdens Trumps eerste termijn heeft Peking ook vijf van Taiwans afnemende lijst van diplomatieke bondgenoten veroverd – Sao Tomé en Principe in 2016, Panama in 2017, en de Dominicaanse Republiek, Burkina Faso en El Salvador in 2018. Taipei verloor er twee – Nicaragua en Nauru – onder Biden.

Ondanks zijn isolationistische instincten heeft Trump ook bereidheid getoond om op onorthodoxe manieren diplomatie te bedrijven, vooral in het geval van zijn toppen met Noord-Korea’s Kim. In 2018 werd hij de eerste zittende Amerikaanse president die gesprekken voerde met een Noord-Koreaanse leider toen hij Kim in Singapore ontmoette.

Hij volgde die bijeenkomst op met nog twee, waarvan er een hem kort op Noord-Koreaanse bodem zag, wederom een primeur voor een Amerikaanse leider. Aan het begin van de COVID-19-pandemie zou Trump Kim coronavirus-tests hebben gestuurd, volgens het nieuwste boek van de legendarische journalist Bob Woodward. Vier jaar later lijkt Trumps openheid om met de Noord-Koreaanse dictator in gesprek te gaan niet veranderd.

Tijdens de Republikeinse Nationale Conventie in juli zei Trump dat hij “heel goed overweg kon” met Kim.