Plasticvervuiling verergert de gevolgen van alle planetaire grenzen, volgens nieuw onderzoek
Een systematische rationale voor het definiëren van controlevariabelen langs het impactpad van plasticvervuiling.
Plastic is niet zo veilig en inert als voorheen werd gedacht. Een nieuwe studie, uitgevoerd door een internationaal team van onderzoekers, maakt gebruik van het kader van planetaire grenzen om het snel toenemende bewijs van de effecten van plastic op het milieu, de gezondheid en het welzijn van de mens te structureren.
“Het is noodzakelijk om de volledige levenscyclus van plastic te overwegen, beginnend bij de winning van fossiele brandstoffen en de productie van primaire plasticpolymeren,” zegt eerste auteur Patricia Villarrubia-Gómez van het Stockholm Resilience Centre.
Vijfhonderd miljoen ton plastic wordt jaarlijks geproduceerd, maar wereldwijd wordt slechts 9% gerecycled. Plastic is overal: van de top van de Mount Everest tot het diepste punt van de Marianentrog.
Door middel van een synthetische review van de wetenschappelijke literatuur over de impact van plastic op het natuurlijke milieu, laat het onderzoeksteam zien dat plasticvervuiling de processen van het gehele aardse systeem verandert en invloed heeft op alle dringende mondiale milieuproblemen, waaronder klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, verzuring van de oceanen en het gebruik van zoet water en land.
Het artikel, getiteld “Plasticvervuiling verergert de impact van alle planetaire grenzen,” benadrukt de noodzaak om de complexiteit van plastic in overweging te nemen. Als synthetische op polymeren gebaseerde materialen, die geassocieerd zijn met duizenden andere chemicaliën, ontstaan de gevolgen gedurende de volledige levenscyclus van deze producten en materialen.
“Plastic wordt gezien als die inert producten die onze favoriete producten beschermen, of die ons leven gemakkelijker maken, en die ‘gemakkelijk opgeruimd’ kunnen worden zodra ze afval worden. Maar dit is verre van de realiteit. Plastic is gemaakt van de combinatie van duizenden chemicaliën,” zegt Ph.D.-kandidaat Villarrubia-Gómez.
Tot voor kort heeft de wetenschappelijke gemeenschap voornamelijk deze invloeden afzonderlijk bestudeerd, zonder de interacties tussen hen aan te pakken. Ook de publieke discussie en het beleid beschouwen plastic meestal als een afvalprobleem.
“De impact van plastic op het aardse systeem is complex en onderling verbonden, en dit werk toont duidelijk aan hoe plastic bijdraagt aan de destabilisatie van het systeem,” zegt mede-auteur, universitair hoofddocent Sarah Cornell, aan het Stockholm Resilience Centre van de Universiteit van Stockholm.
Het team stelt een reeks controlevariabelen voor die samen kunnen worden gebruikt om plasticvervuiling op te nemen in de operationele toepassing van het Planetary Boundaries-kader. Hun impactpadbenadering houdt rekening met invloeden en indicatoren op drie hoofdpunten in de volledige levenscyclus van plastic: winning van grondstoffen, productie en gebruik van plastic; milieu-uitstoot en lot; en effecten op het aardse systeem.
“We benadrukken de noodzaak om rekening te houden met invloeden in alle fasen van de levenscyclus van plastic, in plaats van te zoeken naar een enkele gekwantificeerde planetaire grensdrempel. We stellen een reeks controlevariabelen voor die samen helpen om plasticvervuiling beter te begrijpen en te beheersen,” zegt Villarrubia-Gómez.
De onderzoekers hebben de openbaar beschikbare gegevens over plasticproductie bestudeerd. In 2022 (de meest recente gegevens) werd wereldwijd minstens 506 miljoen ton plastic geproduceerd, met een cumulatief totaal van 11.090 miljoen ton plastic geproduceerd van 1950 tot 2022. De onderzoekers merken op dat er grote uitdagingen zijn bij het verkrijgen van gegevens over plasticproductie en -gebruik om deze berekeningen te maken.
Gegevensrapportage heeft betrekking op verschillende polymeertypen, met onvoldoende standaardisatie, gebrek aan methodologische details en metadata over hun bronnen en aannames. Transparante en consistente aggregatie en onzekerheidsbeoordelingen zijn niet mogelijk, wat zowel onderzoek als beleidsreacties belemmert.
Echter, het beschikbare bewijs toont duidelijk aan hoe plastic bijdraagt aan milieuproblemen tot op het planetaire niveau, zowel direct als via downstream biophysische interacties en cumulatieve effecten.
Veel mensen wereldwijd staan al voor crisisomstandigheden door geschonden planetaire grenzen. Het begrijpen van de systemische interacties van plastic binnen het kader van planetaire grenzen kan strategieën voor duurzamere reacties informeren, als een integratief onderdeel van het klimaatveranderings-, biodiversiteits- en natuurlijke hulpbronnenbeleid.
“We vinden plastic nu in de meest afgelegen regio’s van de planeet en zelfs in de meest intieme plekken, binnen menselijke lichamen. En we weten dat plastic complexe materialen zijn, die gedurende de levenscyclus van plastic in het milieu worden vrijgegeven, wat schade toebrengt aan veel systemen. De oplossingen die we proberen te ontwikkelen, moeten met deze complexiteit in gedachten worden overwogen, waarbij we het volledige spectrum van veiligheid en duurzaamheid aansteken om mensen en de planeet te beschermen,” zegt mede-auteur van het artikel, professor Bethanie Carney Almroth van de Universiteit van Göteborg.
Nu de onderhandelingen over het internationale Plasticverdrag hun einde naderen, roept het onderzoeksteam experts en beleidsmakers op om plasticvervuiling niet langer alleen als een afvalbeheerprobleem te beschouwen, maar om de materiaalkringen door het gehele impactpad aan te pakken. Deze benadering stelt ons in staat om de effecten van plastic op het aardse systeem tijdig en effectief te detecteren, toe te schrijven en te verlichten.
