Een overwinning voor misogynie? Deskundigen delen hun inzichten over de verkiezingsnederlaag van Kamala Harris

Nieuws | Amerikaanse Verkiezingen 2024

Wat betekent de nederlaag van Kamala Harris in de verkiezingen van 2024 voor de VS?

Analisten wijzen erop dat ras en geslacht een belangrijke rol hebben gespeeld in de nederlaag van Harris, maar ook de onvrede van kiezers was van invloed.

Vicepresident Kamala Harris is de tweede vrouwelijke kandidaat die is verslagen door de Republikein Donald Trump, ondanks haar historische campagne.

Experts benadrukken dat Harris’s ras en geslacht cruciaal waren voor haar nederlaag tegen de voormalige president Trump, wiens politieke carrière gekenmerkt is door seksisme en racisme. “De grootste onderliggende dynamiek in de Amerikaanse politiek op dit moment zijn de opvattingen over ras en geslacht,” aldus Tresa Undem, een onderzoeker op het gebied van publieke opinie.

Undem en andere deskundigen voorspellen dat de Democraten te maken zullen krijgen met een golf van tegenreactie, gezien de inzet van de verkiezingen in 2024. “Harris en de Democraten zullen veel woede ondervinden,” legt Undem uit. “Er zullen allerlei verhalen ontstaan: Wat is er mis met de Democraten? Wat is er mis met Harris? Was het haar ras en geslacht? Praat ze te veel over abortus…?”

Nu de schok van Harris’ nederlaag is gezakt, zegt Mike Nellis, een voormalig adviseur van Harris’ campagne in 2020, dat er belangrijke lessen te leren zijn voor de Democratische Partij terwijl ze de komende strijd onder president Trump aangaat.

Had ze gewonnen, dan zou Harris de glazen plafonds hebben doorbroken en de eerste vrouw, de tweede zwarte persoon en de eerste Zuid-Aziatische persoon zijn die tot het hoogste ambt in het land wordt gekozen.

Zelfs tijdens haar flitscampagne van drie maanden, na het vertrek van president Joe Biden in juli, heeft Harris weinig aandacht besteed aan de historische betekenis van haar kandidatuur. In plaats daarvan presenteerde ze zich als een kandidaat voor “alle Amerikanen”, waarbij ze een centrumpolitiek voerde en een voortzetting van Biden’s beleid beloofde.

Een deel van die strategie omvatte toenaderingen tot Republikeinen die teleurgesteld waren in Trump, en ze heeft campagne gevoerd naast conservatieve wetgevers zoals de voormalige Amerikaanse vertegenwoordiger Liz Cheney. Maar dit was onvoldoende om haar het Witte Huis te bezorgen.

“Deze nederlaag geeft aan dat we in de VS nog veel werk te doen hebben op het gebied van sekse en raciale verhoudingen,” zegt Tammy Vigil, een professor aan de Boston University die zich richt op vrouwen in de politiek. Vigil stelt dat Trump “de mensen de mogelijkheid heeft gegeven om hun slechtste zelf te zijn, en dat omvat zeker seksisme en racisme”.

De vraag naar geslacht en ras zal een mobiliserende kracht blijven, voegt ze daaraan toe: “Het gaat een grote oproep worden.”

Voor Nadia Brown, directeur van het programma vrouwen- en genderstudies aan de Georgetown University, is er geen twijfel dat Harris de beter gekwalificeerde kandidaat was. Ze had tientallen jaren ervaring in de overheid, van haar tijd als openbare aanklager tot haar functie in de Senaat en het Witte Huis.

“Deze nederlaag benadrukt de diepgewortelde racisme en het witte hetero-patriarchaat in deze natie,” zegt Brown. “Je kunt niet ontkennen dat zij iemand is die op dag één als president had kunnen dienen.”

Trump heeft Harris herhaaldelijk beschreven als “laag IQ” en “mentaal gehandicapt”, en noemde haar zelfs “een van de domste mensen in de geschiedenis van ons land”. Deze retoriek gaf zijn aanhangers toestemming om Harris te negeren en te verachten. “De manier waarop Trump haar heeft afgebeeld en de reacties van mensen hebben het slechtste in veel mensen naar boven gehaald.”

Andra Gillespie, een politicoloog aan de Emory University in Atlanta, merkt op dat Harris niet de eerste presidentskandidaat is die obstakels ondervindt op basis van ras of geslacht. Ze wijst op de voormalige president Barack Obama, de eerste zwarte president van de VS, die herhaaldelijk vragen kreeg over zijn geboorteplaats en of hij moslim was. En dan was er Clinton, de eerste vrouwelijke presidentskandidate van een grote partij. Tijdens haar campagne waren er Trump-ondersteuners die protesteerden met borden waarop stond: “Trump die b****”. Trump beschuldigde haar ervan “de vrouwenkaart te spelen”.

“Alle drie de kandidaten hebben, vanwege hun verschillen, uitdagingen ervaren,” zegt Gillespie over Harris, Clinton en Obama. Maar Gillespie stelt dat het “dubbel zo moeilijk was voor Harris” vanwege de gecombineerde kracht van misogynie en racisme. “Harris heeft het op een andere manier ervaren omdat ze zowel een vrouw als een persoon van kleur is.”

De nederlaag van Harris kan echter niet alleen aan vragen over ras en geslacht worden toegeschreven. Verschillende analisten hebben aangegeven dat de Democratische Partij moet omgaan met hoe effectief zij in staat was om in contact te komen met belangrijke demografieën tijdens deze presidentsverkiezingen, inclusief de ontevredenen over Harris’ standpunt over de oorlog in Gaza.

De oorlog heeft de partij verdeeld voorafgaand aan de verkiezingen, waarbij progressieven, Arabisch-Amerikanen en moslimstemmer overwegend tegen de voortdurende steun van de Biden-Harris-administratie voor Israël waren.

Dalia Mogahed, een voormalige onderzoeksdirecteur, had gewaarschuwd dat Harris’ pro-Israël standpunt haar de verkiezingen zou kunnen kosten. Maar ze benadrukt dat het onterecht zou zijn om specifieke demografieën de schuld te geven voor Harris’ nederlaag. “Het is de kandidaat die de stemmen van de mensen moet verdienen, niet iemand die zich entitled voelt.”

Toch vreesde ze dat de neiging om de schuld te geven nu zou kunnen opduiken nu Harris is verslagen. Toen Trump in 2016 voor het eerst werd gekozen, was er veel “liberale sympathie” voor moslims en Arabieren die als slachtoffers van zijn beleid werden gezien. Trump voerde in 2017 wat critici een “moslimverbod” noemden, waarbij de toegang van zeven moslimmeerderheidslanden werd beperkt.

Maar gezien de grote Arabisch-Amerikaanse en moslimreactie op Harris’ steun voor Israël, zou diezelfde sympathie dit keer wel eens niet aanwezig kunnen zijn, waarschuwde Mogahed. “Moslims kunnen zich heel geïsoleerd voelen in een tweede Trump-presidentschap,” zei ze. “En het wordt een zeer moeilijke vier jaar voor iedereen die zich inzet voor de menselijkheid van de Palestijnen.”

Voor Rasha Mubarak, een Palestijns-Amerikaanse gemeenschaporganisator uit Florida, benadrukt de nederlaag van Harris de mislukkingen van de Democratische Partij om contact te maken met belangrijke elementen van haar basis. “De Democratische Partij blijft falen in het luisteren naar hun kiezers,” zei Mubarak, daarbij verwijzend naar de steun van de partij voor Israël en het gebrek aan betrokkenheid bij ondergefinancierde gemeenschappen.

Ze wees erop dat, hoewel Trump ook pro-Israël beleid voert, Democraten zoals Harris de kans hadden om actie te ondernemen om de humanitaire zorgen die door de oorlog van Israël zijn opgeworpen te verlichten. Maar ze deden dat niet. “Ze hadden de macht om een wapenembargo in te stellen, maar kozen ervoor om de genocide van Israël te blijven financieren en goedkeuren, en nu zijn het de mensen in dit land die zullen blijven lijden,” legt Mubarak uit.

“Maar de mensen hebben gesproken, en dit is een boodschap dat ze niet langer zullen blijven stemmen voor een schonere vuile shirt.”

Nellis, de voormalige adviseur van Harris, benadrukte dat de Democraten, om succesvol te zijn in toekomstige presidentsverkiezingen, zich moeten afvragen: “Wat zijn de dingen aan ons die we kunnen veranderen?” De gecomprimeerde aard van Harris’ campagne hielp niet, zei Nellis, maar de Democraten moeten nadenken over de kiezers die ze achterlieten. Dat omvat demografieën die vaak worden geassocieerd met de Republikeinse Partij.

“Ik wil een serieus gesprek hebben over hoe we met niet-gegradueerde witte mannen praten en proberen hen terug te winnen. Ik wil praten over plattelandsstemmen. Ik wil praten over het betreden van vijandige ruimtes en proberen mensen terug te winnen,” zei hij.

Het meest urgent voegde hij eraan toe: “We moeten mobiliseren om terug te vechten en proberen enkele van de ergste dingen die Trump van plan is te stoppen.”

Wat nu? Met Harris verslagen, voorspelt Brown, de professor van Georgetown University, dat de VS de golf van protesten die Trump’s eerste overwinning in 2016 volgde, niet zullen zien.

In 2017, de dag na de inauguratie van Trump, stroomden duizenden vrouwen de straten in Washington, DC, en andere steden in roze hoeden en met feministische slogans. Activisten door het hele land organiseerden anti-Trump “verzet” campagnes.

Brown zegt dat er dit jaar misschien enkele protesten zullen zijn, maar waarschijnlijk niet op die schaal. “Ik heb focusgroepen gedaan met zwarte vrouwen die de meest betrouwbare Democratische kiezers zijn, en wat ze delen is dat ze gewoon uitgeput zijn. Ze zijn moe. Ze zijn opgebrand,” aldus Brown.

Protesteren tegen Trump, voegde ze eraan toe, is “minder veilig” geworden. Meer dan 180 mensen werden bijvoorbeeld gearresteerd voor het protesteren tegen de inauguratie van Trump, en sommigen werden beschuldigd van zware rellen — hoewel veel van die aanklachten later werden ingetrokken.

Maar Trump heeft wraak beloofd tegen critici en tegenstanders, en velen vrezen dat de onderdrukking van dissidentie deze keer veel strenger zal zijn. “Er zullen mensen zijn die manieren vinden om te verzet,” zei Gillespie aan de Emory University. “De grote vraag is, hoe zal Trump reageren? Reageert hij met onderdrukking?”

Vigil van de Boston University wees op recente beslissingen van twee toonaangevende nationale kranten om hun steun aan Harris in te trekken als bewijs dat zelfs de machtigen bang zijn voor een Trump-tegenreactie. “Helaas is er een angst die bijna wijdverspreid is geworden onder ondernemers, onder verslaggevers, onder gewone mensen,” zei Vigil.

Trump, merkte ze op, heeft zijn binnenlandse tegenstanders “de vijand binnenin” genoemd — en heeft gedreigd met militaire interventie tegen hen. “Dat spreekt allemaal tot de beweging richting fascisme waarvan Harris gelijk had,” zegt Vigil. Dat bedreigt op zijn beurt om elk protest te dempen. “Mensen zijn niet alleen moe en uitgeput, en denken dat het er niet meer toe doet, maar als we die soort rallies niet zien, denk ik dat er ook een angstelement aan verbonden zal zijn.”