Zeven Verhalen die de Amerika’s in 2024 Vormgaven, Buiten de Terugkeer van Trump
Nieuws | Politiek
Voorbij de Amerikaanse verkiezingen: Zeven verhalen die de Amerika’s in 2024 vormgaven
De regio heeft te maken gehad met economische crises, een betwiste verkiezing in Venezuela, bendes in Haïti en kartelgeweld in Mexico.
De presidentiële verkiezingen in de Verenigde Staten hebben het grootste deel van het afgelopen jaar de wereldwijde krantenkoppen gedomineerd. Van opiniepeilingen tot rally’s en de scherpe woordenwisselingen op de campagnepaden, alle ogen waren gericht op de confrontatie tussen de democrate Kamala Harris en de Republikein Donald Trump op 5 november.
Sinds de beslissende overwinning van Trump heeft veel van de wereld zijn aandacht verlegd naar de plannen van de voormalige Amerikaanse president voor zijn tweede ambtstermijn, die in januari van start gaat. Maar 2024 draaide niet alleen om Trump en de Amerikaanse politiek.
Het afgelopen jaar was getuige van een reeks belangrijke ontwikkelingen in landen over de hele wereld, van de dodelijke bombardementen van Israël op de Gazastrook tot de verwoestende oorlog in Soedan en de recente afzetting van de Syrische president Bashar al-Assad. In de regio Amerika’s werd 2024 gekenmerkt door veranderende politieke landschappen, onderdrukking van dissent, dodelijk geweld en de gevolgen van een verslechterende klimaatcrisis.
Venezuela’s betwiste verkiezingen
Massale protesten braken uit in Venezuela nadat de langdurige president Nicolas Maduro op 28 juli werd uitgeroepen tot winnaar van een derde termijn in de presidentiële verkiezingen. De regering weigerde de gebruikelijke stemresultaten vrij te geven, waarop de oppositie haar eigen documenten publiceerde die volgens hen bewezen dat Maduro de overwinning door fraude had geclaimd.
De publieke woede over de resultaten leidde wekenlang tot protesten op straat. De politie schoot met traangas en rubberen kogels om duizenden demonstranten in de hoofdstad Caracas en andere steden uiteen te drijven. Human Rights Watch meldde dat minstens 23 demonstranten of omstanders, evenals een lid van de Nationale Garde, omkwamen in de regeringsonderdrukking. Duizenden Venezolanen werden ook gearresteerd.
Maduro gaf de protesten de schuld van zijn politieke tegenstanders en buitenlandse mogendheden, en beschuldigde hen van het destabiliseren van het Zuid-Amerikaanse land. Hij heeft beloofd om de volledige stemresultaten vrij te geven, maar heeft dit nog niet gedaan.
Begin september gaf een Venezolaanse rechter een arrestatiebevel uit voor de oppositiekandidaat Edmundo Gonzalez, die zich na de verkiezingen in het geheim had gehouden. Gonzalez is sindsdien naar Spanje gevlucht en heeft politieke asiel aangevraagd.
Geweld door bendes in Haïti neemt toe
In de afgelopen 12 maanden heeft Haïti te maken gehad met een verslechterende politieke, veiligheids- en humanitaire crisis, terwijl de autoriteiten worstelen om een golf van dodelijk bendegeweld te stoppen. Eind februari verslechterde de situatie toen krachtige gewapende groepen gecoördineerde aanvallen op gevangenissen en andere staatsinstellingen in de hoofdstad Port-au-Prince lanceerden.
De bendeleiders eisten het ontslag van de niet-gekozen premier Ariel Henry. Henry trad in maart af en er werd een overgangspresidentieel adviesorgaan gevormd met als doel Haïti’s politieke overgang te leiden en verkiezingen te organiseren. Het adviesorgaan benoemde in mei een interim-premier, Garry Conille.
Maar het geweld ging door in Port-au-Prince, waardoor tienduizenden Haïtiaanse burgers hun huis moesten ontvluchten op zoek naar veiligheid. De toegang tot voldoende voedsel, gezondheidszorg en andere diensten was ernstig beperkt, en meldingen van bloedbaden, verkrachtingen en ander geweld waren frequent.
De inzet van een VN-ondersteunde, door Kenia geleide politie-missie heeft weinig gedaan om de bendes te stoppen, die nu naar schatting 85 procent van de Haïtiaanse hoofdstad controleren. Waarnemers zeggen dat de inzet onderbezet is en dat er onvoldoende middelen zijn.
Ondertussen leidde politieke ruzie tussen het overgangspresidentieel adviesorgaan en het interim-regering van Conille tot de afzetting van de premier in november. Een interim-premier, Alix Didier Fils-Aime, werd in zijn plaats aangesteld.
Braziliaanse politie beschuldigt Bolsonaro van betrokkenheid bij couppoging
In november publiclyeerde de politie in Brazilië schokkende beschuldigingen tegen de voormalige extreemrechtse president Jair Bolsonaro. De zaak draait om een vermeende samenzwering om de nauwe nederlaag van Bolsonaro in de verkiezingen van 2022 ongedaan te maken.
De politie beschuldigde Bolsonaro ervan deel te nemen aan een mislukte poging om te voorkomen dat zijn linkse rivaal, de huidige president Luiz Inacio Lula da Silva, na hun felbevochten race in 2022 aan de macht kwam. Ze zeiden in een verklaring dat Bolsonaro en 36 andere mensen, waaronder enkele medewerkers van de ex-president en voormalige ministers, de “gewelddadige omverwerping van de democratische staat” hadden gepland.
Bolsonaro, een voormalige Braziliaanse legerkapitein die van 2019 tot 2022 president was, ontkende enige wangedrag en zei dat hij het slachtoffer is van een politieke heksenjacht. Hij heeft beloofd om een juridische “strijd” te voeren ter verdediging van zijn reputatie.
Sinaloa-geweld neemt toe na arrestatie kartelbaas
Het was een belangrijk jaar in de Mexicaanse politiek, aangezien het land de grootste verkiezingen in zijn geschiedenis hield en Claudia Sheinbaum de eerste vrouwelijke president werd. Maar de verkiezingen waren ook een van de bloedigste in Mexico, deels door de invloed van de prominente drugshandelskartels in het land.
Een staat waar het geweld blijft woeden is Sinaloa, in het noordwesten van het land. Daar strijden rivalen binnen het Sinaloa-kartel om de machtsvacuüm dat is ontstaan na de arrestatie van mede-oprichter Ismael “El Mayo” Zambada Garcia. Amerikaanse autoriteiten arresteerden Zambada op 25 juli samen met Joaquin Guzman Lopez, een van de zonen van een andere mede-oprichter van het kartel, Joaquin “El Chapo” Guzman.
Zambada heeft gezegd dat hij ontvoerd is en tegen zijn wil naar de VS is gebracht, waar hij pleitte niet schuldig te zijn aan een reeks strafbare feiten, waaronder moord en drugshandel. De verslechterende situatie in Sinaloa heeft zich gepresenteerd als een van de eerste grote uitdagingen voor Sheinbaum sinds ze begin oktober aantrad, als opvolger van haar mentor en mede-leider van de Morena-partij, Andres Manuel Lopez Obrador.
Energiecrises treffen Ecuador en Cuba
Ecuador, dat al lange tijd worstelt met een toename van geweld gerelateerd aan drugshandel, werd dit jaar geconfronteerd met een andere gevaarlijke bedreiging: de gevolgen van klimaatverandering. Een regionale droogte, verergerd door het El Niño-weerfenomeen, dwong Colombia in april om de elektriciteitsexport naar het land stop te zetten, wat leidde tot een crisis voor de Ecuadoriaanse president Daniel Noboa.
De situatie verslechterde verder toen recordbranden uitbraken nabij de hoofdstad Quito, evenals in andere delen van het land. In november verklaarde Ecuador een staat van nood van 60 dagen om middelen te mobiliseren om de branden te bestrijden. De droogte, die algemeen wordt beschouwd als de ergste in tientallen jaren, heeft de waterstanden in de waterkrachtcentrales die een groot deel van het land van stroom voorzien, aangetast. De autoriteiten hebben dagelijkse stroomonderbrekingen van meerdere uren opgelegd en dringen er bij de inwoners op aan om elektriciteit te besparen.
Een soortgelijke crisis heeft zich ontvold in Cuba, waar de autoriteiten dagelijkse stroomonderbrekingen hebben ingesteld in een poging om de afnemende elektriciteitsvoorziening op het Caribische eiland te ondersteunen. Het nationale elektriciteitsnet van Cuba is verschillende keren in 2024 in elkaar gestort, wat leidde tot meerdere landelijke black-outs over een periode van enkele weken tussen oktober en begin december. De elektriciteitscentrales van het land zijn verouderd, en de Cubaanse autoriteiten hebben moeite om voldoende olie te verkrijgen om ze draaiende te houden temidden van afnemende importen uit Rusland, Venezuela en Mexico.
Canada beschuldigt Indiase agenten van betrokkenheid bij de moord op Sikh-activist
Een oplopende diplomatieke ruzie tussen Canada en India laaide in oktober weer op toen Canadese ambtenaren zeiden bewijs te hebben dat Indiase regeringsagenten betrokken waren bij activiteiten die de nationale veiligheid van Canada bedreigden. De federale Royal Canadian Mounted Police zei bewijs te hebben gevonden dat Indiase agenten “betrokken waren bij ernstige criminele activiteiten in Canada”, met links “naar moorden en gewelddadige daden” en inmenging in democratische processen, onder andere.
De banden tussen Ottawa en New Delhi verslechterden in 2023 nadat premier Justin Trudeau had gezegd dat Canada onderzoek deed naar mogelijke banden tussen India en de moord op een prominente Canadese Sikh-separatistleider, Hardeep Singh Nijjar. De beschuldigingen zorgden voor schokgolven in het hele land en leidden tot een woedende reactie van New Delhi, dat ze volledig verwierp.
Na de laatste beschuldigingen die in oktober openbaar werden gemaakt, gaf Canada opdracht tot de uitzetting van zes Indiase diplomatiek en consulaire medewerkers. Minister van Buitenlandse Zaken Melanie Joly zei dat de betrokkenen als “personen van belang” in de zaak-Nijjar werden beschouwd. In een vergeldende actie gaf de Indiase overheid ook opdracht aan zes Canadese consulaire medewerkers om het land te verlaten. Het Indiase ministerie van Buitenlandse Zaken verwierp de beschuldigingen van Canada krachtig en zei in een verklaring dat “onder het voorwendsel van een onderzoek er een opzettelijke strategie is om India te smaden voor politieke winst”.
Pauperisme in Argentinië stijgt
Het armoedecijfer in Argentinië is het afgelopen jaar gestegen, terwijl de extreemrechtse president Javier Milei — beëdigd aan het einde van 2023 — zijn libertaire economische agenda nastreefde en de overheidsprogramma’s verlaagde. Milei’s strenge hervormingen hebben geleid tot grote protesten in het hele land, waarbij duizenden in juni de straat op gingen vanwege geplande bezuinigingsmaatregelen. Ondanks de tegenstand heeft de Argentijnse president zijn aanhangers weten te behouden en wordt hij nog steeds gezien als een succesverhaal voor de wereldwijde extreemrechtse beweging.
