Stedelijke hitte-eilanden: Een dubbelzijdig zwaard voor het overleven van stadsbewoners

Onderzoek toont aan dat het stedelijke hitte-eiland effect kan helpen bij het verminderen van kou-gerelateerde sterfgevallen

Steden met hogere omgevingstemperaturen dan hun landelijke omgeving (het zogenaamde stedelijke hitte-eiland effect) zouden sommige negatieve effecten van de toegenomen hittegerelateerde mortaliteit kunnen compenseren door het aantal sterfgevallen door kou in verschillende wereldsteden te verminderen. Dit blijkt uit een studie gepubliceerd in Nature Climate Change. Deze bevindingen onderstrepen het belang van het ontwikkelen van strategieën die specifiek zijn voor regio’s en seizoenen om het stedelijke hitte-eiland effect te verzachten.

Het stedelijke hitte-eiland effect draagt bij aan een toename van de blootstelling aan hitte en de daarmee samenhangende sterfte wereldwijd tijdens warmere seizoenen. Echter, dit fenomeen kan ook invloed hebben op de sterftecijfers door kou in koudere omstandigheden. Dit dubbele effect kan variëren per regio en seizoen, maar eerder onderzoek heeft vaak de nadruk gelegd op het effect op lokaal niveau. In de context van klimaatverandering en snelle verstedelijking is het belangrijk om de bredere impact van het stedelijke hitte-eiland effect op zowel hitte- als kou-gerelateerde sterfgevallen te begrijpen voor strategieën ter mitigatie van hitte in stedelijke gebieden.

Wenfeng Zhan en zijn collega’s hebben meerdere gegevensbronnen geanalyseerd, waaronder remote sensing-data en klimaats- en sociaaleconomische factoren (zoals het bruto binnenlands product), om de relatie tussen mortaliteit en temperatuur in meer dan 3.000 steden wereldwijd vast te stellen. Ze ontdekten dat de vermindering van kou-gerelateerde mortaliteit onder het stedelijke hitte-eiland effect 4,4 keer groter was dan de toename van hittegerelateerde mortaliteit in 2018.

Zhan en zijn team observeerden verder dat steden op hoge breedtegraden een nog hogere vermindering zagen; Moskou bijvoorbeeld had een afname van kou-gerelateerde sterfgevallen die 11,5 keer groter was dan de sterfgevallen door hitte. De auteurs analyseerden ook de rol van toenemende vegetatie en de reflectiviteit van gebouwen (albedo), wat huidige strategieën zijn om het stedelijke hitte-eiland effect te verzachten. Ze ontdekten dat deze strategieën kunnen leiden tot een toename van kou-gerelateerde sterfgevallen die wereldwijd de hittegerelateerde sterfgevallen overtreft, afhankelijk van de omvang van de interventie en het seizoen waarin deze wordt toegepast.

De auteurs benadrukken dat hun bevindingen niet moeten worden geïnterpreteerd als het bagatelliseren van de negatieve gezondheidsuitkomsten van het stedelijke hitte-eiland effect, maar in plaats daarvan cruciale inzichten bieden in de specificiteit van de impact ervan over de seizoenen heen. Ze suggereren verder dat steden een seizoensgebonden benadering moeten hanteren om het stedelijke hitte-eiland effect te verminderen.