Stedelijk Groen voor Mentale Gezondheid: Onderzoekers Ontdekken Optimale ‘Dosis’

Onderzoek naar Stedelijke Groene Ruimtes en Geestelijke Gezondheid

Terwijl steden over de hele wereld worstelen met toenemende geestelijke gezondheidsuitdagingen, hebben onderzoekers van de Universiteit van Hongkong (HKU) de ideale niveaus van stedelijke groenness geïdentificeerd die de psychologische welzijn maximaliseren. Gepubliceerd in Nature Cities, toont de studie aan dat er een curvilineaire – omgekeerde U – dosis-responsrelatie bestaat, wat de lang gekoesterde aanname uitdaagt dat “groener altijd beter is”.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie leeft 1 op de 8 mensen wereldwijd met een geestelijke aandoening, maar ontvangt slechts 28% adequate behandeling. In het kader van deze crisis heeft stedelijke vergroening aan belang gewonnen als een schaalbare, kosteneffectieve interventie. Uit uitgebreid onderzoek blijkt dat blootstelling aan groene ruimtes samenhangt met lagere stress, angst en depressie, evenals een verbeterde cognitieve functie.

Eerdere studies hebben echter inconsistente resultaten opgeleverd en vaak niet de precieze doelen gedefinieerd voor stadsplanners en ontwerpers. Een belangrijke leemte was de vorm van de relatie tussen groenness en geestelijke gezondheid: terwijl vroegere werken lineariteit suggereerden, wijzen opkomend bewijs op een optimale gematigde dosis.

Onder leiding van professor Bin Jiang, de hoofdonderzoeker en universitair hoofddocent aan de afdeling Landschapsarchitectuur van HKU, voerde het interdisciplinaire team een rigoureuze systematische review en meta-analyse uit, volgens de PRISMA-richtlijnen. Ze screenden 87.761 records van Scopus, Web of Science en PubMed (1985–2025) en selecteerden 69 kwantitatieve dosis-responscurven, verdeeld over vijf continenten en 10 geestelijke gezondheidsuitkomstcategorieën.

Door gebruik te maken van gegeneraliseerde additieve modellen (GAM) en vergelijkende curve-fittingen (lineair, machts- en kwadratisch), beoordeeld via AIC, BIC, p-waarden en aangepaste R², bevestigde de analyse een consistent omgekeerd U-patroon: de geestelijke gezondheid verbetert met toenemende groenness tot een gematigde drempel, plateauert en daalt daarna, wat potentieel nadelige effecten kan hebben.

Belangrijke drempels kwamen naar voren voor praktische toepassing. Voor groenness op ooghoogte – het uitzicht dat men tegenkomt tijdens dagelijkse stedelijke navigatie – zijn de voordelen maximaal bij 53,1%, met een zeer gunstige range van 46,2–59,5% en een niet-nadelig bereik van 25,3–80,2%. Top-down groenness (bijv. satellietafgeleide boomkruinbedekking) toont een piek bij 51,2%, zeer gunstig van 43,1–59,2%, en niet-nadelig tot 21,1–81,7%. Deze patronen sluiten aan bij fundamentele theorieën, waaronder de Yerkes-Dodson Wet, hormese en inzichten uit de evolutionaire en omgevingspsychologie, wat aantoont hoe gematigde stimuli menselijke reacties optimaliseren.

De bevindingen bieden transformatieve richtlijnen voor stadsplanning en publieke gezondheid. In plaats van groenness te maximaliseren, zouden steden zich moeten richten op deze gematigde doses om voordelen te optimaliseren en middelen te besparen. Groening op ooghoogte langs straten en openbare ruimtes blijkt bijzonder invloedrijk, wat prioriteit in het ontwerp rechtvaardigt. Drempels stellen planners ook in staat om minimumwaarden vast te stellen ter bescherming van de geestelijke gezondheid en om te voorkomen dat de voordelen afnemen, wat bijdraagt aan een eerlijkere en efficiëntere toewijzing van stedelijke grond en onderhoudsmiddelen.

Professor Peng Gong, Vice-President en Pro-Vice-Chancellor (Academische Ontwikkeling) aan HKU, benadrukte het belang van het onderzoek: “Dit werk toont aan hoe milieu-interventies kunnen worden gebruikt om kritieke uitdagingen op het gebied van publieke gezondheid aan te pakken. Het biedt een broodnodige bewijsbasis voor het bereiken van duurzame ontwikkelingsdoelen met betrekking tot gezondheid en welzijn in duurzame steden.”

Professor Jiang voegde hieraan toe: “De meest significante bevinding is dat we een gegeneraliseerde curve (een omgekeerde U-vorm) vinden die de dosis-responsrelatie tussen groenness en geestelijke gezondheidsuitkomsten kan beschrijven. Dit is een belangrijke theoretische bijdrage.”

De studie biedt ook praktische aanbevelingen voor het toewijzen van groene landschapsbronnen op een nauwkeurige en voordelige manier. “Te veel groenness kan leiden tot een onbalans waarbij kansen voor woningbouw, openbare diensten en infrastructuur verloren gaan,” concludeerde hij.

Professor Chris Webster voegde hieraan toe: “We hebben robuust, gegeneraliseerd bewijs geleverd voor een curvilineaire relatie, waarmee we decennia van gefragmenteerde en soms tegenstrijdige bevindingen beëindigen. We hebben dit patroon vertaald naar praktische drempelwaarden die direct kunnen bijdragen aan richtlijnen voor vergroening en landschapsontwerpstandaarden.”