Na mineralendeal goedkeurt de VS wapenverkoop aan Kyiv en minimaliseert vredesplan

Bewoners wandelen bij een gebouw dat is getroffen door een Russische drone-aanval aan de rand van Kyiv, Oekraïne, op 7 mei 2025.

De administratie van Donald Trump heeft vorige week de eerste verkoop van wapens aan Oekraïne goedgekeurd, na het ondertekenen van een memorandum van overeenkomst om de mineralenrijkdom van Oekraïne te exploiteren. Dit suggereert dat het Amerikaanse buitenlandse en defensiebeleid onder de huidige president voornamelijk door economische belangen zal worden gedreven.

De Amerikaanse Defense Security Cooperation Agency (DSCA) maakte op 2 mei bekend dat de Trump-administratie de verkoop van onderdelen, onderhoud en training voor F-16-gevechtsvliegtuigen aan Oekraïne ter waarde van $310 miljoen had goedgekeurd.

Volgens het defensienieuwsblad The War Zone werden eerder uit dienst genomen F-16’s van een Amerikaanse luchtmachtbegraafplaats in Arizona naar Oekraïne gestuurd voor reserveonderdelen. Foto’s toonden gedeeltelijk ontmantelde F-16-fuselages die op 1 mei op een Oekraïense Antonov-124 transportvliegtuig op de luchthaven van Tucson werden geladen.

De aankondiging van de Amerikaanse verkoop omvatte geen operationele F-16-vliegtuigen of raketten, maar Europese bondgenoten van Oekraïne hebben naar verluidt beloofd in totaal 85 werkende F-16’s te leveren.

Deze verkoop vertegenwoordigde de eerste militaire hulp van de Trump-administratie aan Oekraïne, en de eerste hulp die Oekraïne zou moeten betalen. De vorige administratie onder president Joe Biden had $130 miljard aan financiële en militaire steun aan Oekraïne verstrekt.

Oekraïens president Volodymyr Zelenskyy bood op 15 april publiekelijk aan om Amerikaanse wapensystemen aan te kopen, waarbij hij specifiek vroeg om Patriot-luchtverdedigingssystemen.

De Amerikaanse verkoop volgde op de ondertekening op 30 april van een memorandum door de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent en de Oekraïense eerste vice-premier Yulia Svyrydenko om gezamenlijk nieuwe mineralenafzettingen in Oekraïne te exploiteren, inclusief metalen, olie en gas.

“Deze overeenkomst geeft duidelijk een signaal aan Rusland dat de Trump-administratie zich inzet voor een vredesproces dat gericht is op een vrij, soeverein en welvarend Oekraïne op de lange termijn,” aldus Bessent.

In het memorandum staat dat de helft van de opbrengsten van royalty’s en licentiegelden die aan de Oekraïense regering verschuldigd zijn, in een investeringsfonds voor reconstructiedoeleinden zal worden gestort. Het vermeldde niet of Amerikaanse investeerders een deel van hun opbrengsten zouden investeren, of dat de Amerikaanse regering investeringen zou faciliteren. Evenmin specificeerde het memorandum een tijdschema voor investeringen.

Svyrydenko zei dat de Amerikaanse regering zou bijdragen aan het reconstructiefonds, zonder te specificeren hoeveel.

Zelenskyy noemde het in zijn toespraak op de avond van 1 mei “nu echt een gelijkwaardige samenwerking” en zei dat het de VS en Oekraïne in staat zou stellen “samen geld te verdienen”.

“Dit partnerschap stuurt een sterk signaal naar Rusland – de Verenigde Staten hebben er belang bij en zijn toegewijd aan het langdurige succes van Oekraïne,” aldus een verklaring van het Witte Huis.

Trump trekt zich terug van vredesovereenkomst

Een dag na het ondertekenen van de mineralendeal begon de Trump-administratie zich te distantiëren van de mogelijkheid van vrede in Oekraïne, ondanks Trumps belofte om dit snel na zijn inauguratie te realiseren.

De administratie heeft op 17 april een staakt-het-vuren-aanbod aan Rusland en Oekraïne gedaan, dat als “definitief” werd aangeduid. “Het is aan hen om tot een overeenkomst te komen en deze brute, brute conflict te stoppen,” zei de Amerikaanse vicepresident JD Vance op 1 mei tegen Fox News.

“We gaan niet de wereld rondreizen om bemiddelingsbijeenkomsten te organiseren. Nu is het aan de twee partijen,” aldus woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken Tammy Bruce.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken en waarnemend nationale veiligheidsadviseur Marco Rubio vertelde op dezelfde dag aan Fox News: “We hebben zoveel, ik zou zelfs zeggen nog belangrijkere, problemen in de wereld,” verwijzend naar “wat er in China gebeurt” en “de nucleaire ambities van Iran”.

Terwijl Oekraïne heeft ingestemd met een 30 dagen durend staakt-het-vurenvoorstel van de VS, heeft Rusland dit niet gedaan en in plaats daarvan een drie dagen durend staakt-het-vuren voorgesteld om 29 internationale leiders te beschermen die op 9 mei een overwinningstocht in Moskou bijwonen ter gelegenheid van het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Zelenskyy heeft dat verzoek afgewezen. Op 9 mei riep hij Putin opnieuw op tot “een dertig dagen durende stilte. Maar het moet echt zijn. Geen raket- of drone-aanvallen, geen honderden aanvallen aan het front… De Russen… moeten hun bereidheid om de oorlog te beëindigen bewijzen.”

Woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken Maria Zakharova reageerde door te zeggen dat Zelenskyy “ondubbelzinnig wereldleiders heeft bedreigd”.

Kremlinwoordvoerder Dmitry Peskov vertelde aan verslaggevers dat het doel van de drie dagen durende wapenstilstand was “om Kyiv’s bereidheid te testen om manieren te vinden voor een langdurige duurzame vrede”.

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov vertelde de Braziliaanse krant O Globo: “De bal ligt niet in ons kamp. [Kyiv] heeft tot nu toe geen bereidheid voor onderhandelingen getoond.”

Is Rusland serieus over vrede?

Rusland heeft zijn oorlog tegen Oekraïne tot het uiterste vervolgd, met 1.300 aanvallen sinds begin mei. Rusland leed 35.000 slachtoffers in april, en net iets minder dan 126.000 in de eerste vier maanden van 2025, aldus het Oekraïense ministerie van Defensie – het equivalent van drie infanteriedivisies. Gedurende die tijd heeft Rusland 1.627 vierkante kilometer (628 vierkante mijl) bezet, een cijfer dat ook de herovering van de eigen regio Koersk in maart omvatte, volgens het Institute for the Study of War (ISW).

Echter, het ISW meldde dat de Russische vooruitgang “vertraagd is, omdat Russische troepen geconfronteerd worden met beter verdedigde Oekraïense posities in en rondom grotere steden zoals Koepiansk, Chasiv Yar, Toretsk en Pokrovsk in de afgelopen vier maanden”.

De Oekraïense opperbevelhebber Oleksandr Syrskii zei dat de belangrijkste bedreigingen zich voordoen in “vooral Sumy en Koersk, Pokrovsky, Novopavlovsk”.

Rusland heeft dit jaar zijn gebruik van gecontroleerde luchtbommen (CAB’s) geïntensifieerd, aldus de Oekraïense Joint Forces Task Force, die in april 5.000 heeft gedropt tegenover 4.800 in maart, 3.370 in februari en 1.830 in januari. Oekraïne beschouwt deze bombes van 1,5 ton als een van zijn grootste moeilijkheden aan het front. Het neutraliseren van Rusland’s vermogen om ze vanaf vliegtuigen diep in Rusland te lanceren was de belangrijkste reden voor Oekraïne om langeafstandscapaciteit aan te vragen bij de vorige administratie onder president Joe Biden.

Rusland heeft ook langeafstandaanvallen tegen de steden van Oekraïne opgevoerd. In de nacht van 1 mei vuurde Rusland vijf Iskander-ballistische raketten en 170 drones en afleidingen af. Twee Iskander-raketten en 183 drones werden op 2 mei gelanceerd. De noordelijke stad Charkov, slechts 30 km (19 mijl) van de Russische grens, werd bijzonder hard getroffen, met 10 branden in verschillende districten van de stad, aldus de Staatsnooddienst. Ongeveer 44 mensen raakten gewond. Rusland trof Charkov enkele dagen later opnieuw, waardoor de commerciële markt in vlammen opging.

Rusland lanceerde op 3 mei 165 drones en op de volgende dag 116 drones samen met 2 Iskander-raketten. Op woensdag raakten een ballistische raket en drones Kyiv, waarbij een moeder en zoon omkwamen.

“De Russen vragen om stilte op 9 mei, maar zij zelf vallen Oekraïne elke dag aan,” schreef Zelenskyy op Telegram.

Het ISW zei dat “het Kremlin probeert de onderhandelingen te verlengen om extra concessies van de Verenigde Staten en Oekraïne te verkrijgen.”

Oekraïne slaat terug

Oekraïne heeft zijn frontlinie weten te handhaven tegen een escalerende Russische aanval en heeft gerichte klappen uitgedeeld aan de Russische militaire machine.

De hoofd van de Oekraïense militaire inlichtingendienst, Kyrylo Budanov, vertelde aan The War Zone dat Oekraïense Magura-7 onbemande oppervlakte-drones met succes twee Russische Sukhoi-30-gevechtsvliegtuigen hebben neergeschoten met AIM-9 Sidewinder-raketten die oorspronkelijk zijn ontworpen voor lucht-tot-luchtgebruik.

De piloot van de eerste Russische Su-30 werd gered door een civiel schip nabij de haven van Novorossiysk in de Zwarte Zee. De tweede Su-30 viel boven de Krim. De bemanning overleefde het niet, aldus Budanov.

Het neerschieten van een Sukhoi door een oppervlakte-dron was ongekend, voegde hij eraan toe.

De Oekraïense militaire inlichtingendienst pionierde het gebruik van oppervlakte-kamikaze-drones om Russische schepen van de Zwarte Zeevloot aan te vallen, en gebruikte deze op 31 december om raketten af te vuren, waarbij twee Russische helikopters werden neergeschoten. Het was de eerste keer dat oppervlakte-drones tegen luchtdoelen werden gebruikt – een andere Oekraïense innovatie.

Sinds eind 2022 heeft Oekraïne ook het gebruik van lichte, first-person-view drones gepionierd om gerichte munitiedroppingen op vijandelijk pantser en personeel uit te voeren. “In de afgelopen twee maanden – maart en april – hebben onze drones meer dan 160 duizend vijandelijke doelen geraakt en vernietigd,” schreef Syrskii op Telegram.

In april vernietigden drones meer dan 83.000 doelen, 8 procent meer dan in maart, beweerde hij, waarbij hij de “effectiviteit van Oekraïense onbemande systemen” prees.

Bovendien zei hij dat diepe-strike wapens in april 62 doelen op Russisch grondgebied hebben geraakt.

In de afgelopen week hebben Oekraïense drones de Fiber Optic Systems-fabriek in Saransk, Republiek Mordovië, voor de tweede keer in een maand in brand gestoken, de enige fabriek in Rusland die vezeloptische kabels produceert die worden gebruikt in onbemande luchtvoertuigen. Ze leken ook de nabijgelegen machinebouwfabriek Saranskkabel te hebben getroffen.

Oekraïne heeft ook het Instrument-Making Design Bureau in Tula aangevallen, dat antitanksystemen en lichte wapens produceert, evenals de Scientific-Production Association (SPLAV), die meerdere-lanceer raketsystemen produceert.

Bovendien claimde Oekraïne luchtbases in de regio’s Moskou en Kaluga te hebben aangevallen, waar kruisraketten, Tupolev-22M3-strategische bommenwerpers en Su-27 en MiG-29-gevechtsvliegtuigen worden gestationeerd.

“Jullie schrijven de geschiedenis van de moderne Oekraïense staatsvorming,” schreef Syrskii op Telegram op dinsdag. “Jullie zijn de moderne geschiedenis van Oekraïne.”