Keir Starmer’s grootste vijand: De grote kamsalamander

LONDEN — Keir Starmer lijkt de Conservatieven te hebben verslagen — maar nu staat hij tegenover een glibberige tegenstander: de grote vuur Salamander.

De nieuwgekozen premier van het VK heeft beloofd om door bureaucratische rompslomp heen te bulldozeren en de NIMBY’s (Not In My Back Yard) aan te pakken om Groot-Brittannië weer aan het bouwen te krijgen.

De Labour-regering heeft plannen om de komende vijf jaar 1,5 miljoen extra woningen in Engeland te realiseren. Ambitieuze plannen voor schone energie vereisen enorme nieuwe zonneparken, windturbines en hoogspanningslijnen door het VK.

Maar het hervormen van het Britse planningssysteem betekent dat Starmer het moet opnemen tegen een oranje-buikige amfibie met invloedrijke vrienden.

De grote vuur Salamander wordt beschermd door zowel de EU-habitatsregelgeving (die na de Brexit in de Britse wetgeving is overgenomen) als door de Britse Wildlife and Countryside Act.

Starmer is niet de eerste politicus die het tegen deze wezens opneemt. “Het tellen van salamanders zorgt voor vertraging”, beweerde voormalig premier Boris Johnson. Salamanders kregen een vijandige behandeling van een vooraanstaande financier naar kanselier Rachel Reeves.

De soort wordt vaak onterecht belasterd. Het proces van salamanderbescherming in het VK is de afgelopen jaren aanzienlijk versneld, dankzij nieuwe technologie en vereenvoudigde papierwerk. Toch blijven ze de wrattige posterjongens voor tientallen soorten die strikte juridische bescherming genieten in het planningssysteem van het land.

Het is tijd voor verandering, geloven Starmer en zijn ministers. Wildlife-activisten — die tot nu toe aan de kant van de nieuwe regering zijn gebleven — bereiden zich voor op een politieke strijd.

Schijnoorlog

Om de hervorming door te voeren, heeft Starmer een van zijn meest vertrouwde bondgenoten geplaatst in het doorgaans laagdrempelige Ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken (DEFRA).

Minister van Milieu Steve Reed staat al lange tijd aan de zijde van Starmer in zijn politieke carrière.

Als parlementslid uit Croydon en voormalig raadsleider van de Londense wijk Lambeth is hij geen typische keuze voor het ministerie van plattelandszaken. Zijn doel is ervoor te zorgen dat DEFRA geen obstakel wordt voor de “bouw, bouw, bouw”-agenda van de regering — maar in plaats daarvan een “groeiministerie”, zoals Reed zelf heeft gezegd.

Reed was een leidende figuur in de denktank Labour Together, die Starmer hielp aan de leiding van de Labour-partij. In zijn tijd als leider van Lambeth vocht hij samen met een strijdbare stafchef genaamd Morgan McSweeney — de man die nu dezelfde rol vervult in Starmer’s Downing Street.

Nu dreigt er een mogelijke confrontatie met een milieulobby die de steun heeft van miljoenen natuurliefhebbers (en salamanderliefhebbers) in Groot-Brittannië.

“De status quo werkt niet”, aldus Reed en minister van Wonen Angela Rayner in een brief aan groene groepen weken na de machtsoverdracht aan Labour.

“Milieu-evaluaties” tijdens bouwprojecten en “casus-voor-casus onderhandelingen over mitigatie en compensatie” voor soorten vertragen “hard nodig woningen en infrastructuur”, voerden ze aan.

Toekomstige hervormingen zullen een “win-win voor woningbouw en natuur” opleveren, zeiden ze. Tot nu toe hebben de regering en natuurbehoudgroepen zich aardig gedragen.

In zijn toespraak op de Labour-conferentie vorige maand deed Reed zijn best om de groenen gerust te stellen. “Onze erfenis zal zijn dat we onze kinderen de natuurlijke wereld teruggeven die hun geboortegrond is”, zei hij.

Richard Benwell, CEO van de Wildlife and Countryside Link-coalitie — die met de regering heeft overlegd over hun woningbouw- en energie-infrastructuurplannen — zei dat ministers “bewust” leken van de risico’s en openstonden voor ideeën uit de sector.

Maar Benwell had ook een waarschuwing. “Als het slecht wordt aangepakt, kan ontwikkeling op de schaal waar de regering op hoopt onherstelbare schade toebrengen aan de reeds fragiele natuur van Engeland”, zei hij.

De dans

Voorlopig zijn er weinig details over hoe ministers van plan zijn de enorme hoeveelheid milieubeschermingen in het land te hervormen.

Onderdeel van de Groene Gordel — ruimte rond steden die beschermd is tegen ontwikkeling, en goed voor ongeveer 12,6 procent van het land in Engeland — zal beschikbaar komen. Ministers hebben dit omgedoopt tot “de grijze gordel” en beweren dat alleen gebieden zoals ongebruikte tankstations en parkeerplaatsen zullen worden bebouwd.

Maar voor velen is de Groene Gordel heilig. De Campaign to Protect Rural England beschouwt het als “het platteland naast de deur” voor miljoenen stedelijke Britten — en heeft beloofd “passioneel te campagne voeren voor bescherming, verbetering en uitbreiding.”

Een nog grotere strijd kan zich aandienen over de EU-afgeleide — en salamanderbeschermende — habitatsregelgeving en het zogenaamde Strategisch Milieuonderzoek (SEA) proces, dat lokale autoriteiten gebruiken om beslissingen te nemen over ontwikkelingen in hun gebied.

“Nutrient neutrality”-regels, die bepalen hoe ontwikkelingen de lokale zoetwaterhabitats beïnvloeden, zijn een ander potentieel knelpunt. Voormalig minister van Wonen Michael Gove probeerde deze vorig jaar te hervormen, maar werd tegengehouden door Labour, dat toen in de oppositie zat, in het Hogerhuis.

Nu maken campagnegroepen zich zorgen dat Labour in de regering van tune zou kunnen veranderen.

“Er zal een moment komen waarop de bouwambities van de regering botsen met [natuur beschermende wetten]”, zei een senior groene lobbyist, die anonimiteit kreeg om over de relaties met Whitehall te praten.

“Op dit moment is er deze dans tussen de ministers die wanhopig willen zeggen: ‘Maak je geen zorgen, we zullen met je samenwerken en we zullen overleggen’ — en de sector, die zegt: ‘Maak je geen zorgen, we zullen geen campagne voeren.’

“Maar zodra ze tegen een probleem aanlopen met SEA of habitatsregelgeving, of een ongunstige rechterlijke uitspraak, zullen ze naar de wetgeving gaan kijken.”

Het brandpunt kan komen als lokale gemeenschappen een manier vinden om projecten die essentieel zijn voor het VK om zijn netto-nuldoelen te halen, te blokkeren, voorspelde de lobbyist. Energiewoordvoerder Ed Miliband is al gewaarschuwd voor mogelijke juridische bedreigingen van lokale raden over de impact van energie-infrastructuurprojecten, waaronder hoogspanningslijnen en zonneparken.

Andere mogelijke conflicten zijn een nieuw kader voor landgebruik, dat voor het einde van het jaar moet verschijnen, en een Wet op Planning en Infrastructuur, die in 2025 voor het parlement komt.

Bewakers en taarten

Labour-parlementariërs lijken de basis te leggen voor grote politieke strijd die komen gaat. Binnen de parlementaire partij vormt zich een praetoriaanse garde, vastbesloten om de “blokkers” aan te pakken, of het nu NIMBY’s of salamanders zijn.

Zelfs de nieuwe voorzitter van de groengerichte Environmental Audit Committee, Toby Perkins, is lid van de nieuwe Labour Growth Group-caucus.

“Ik geloof absoluut dat de inzet voor [woning]bouw en de inzet voor het beschermen van onze natuurlijke omgeving en het waarborgen van duurzame landbouw op de lange termijn hand in hand kunnen gaan,” zei Perkins.

Josh Simons, een andere leidende parlementariër in de groep, was het hiermee eens, maar slaagde erin een minder verzoenlijke toon aan te slaan. “Wanneer het Britse publiek en de economie om bouwers schreeuwen, is er geen tijd voor blokkers,” zei hij.

Andere regeringsfiguren hopen hun cake te hebben en deze op te eten.

Het opvoeren van de ontwikkeling hoeft de natuur niet te schaden, zei Tony Juniper, de voorzitter van Natural England, de officiële milieuadviseur van de regering.

Ambitieuze plannen voor schone energie vereisen enorme nieuwe zonneparken, windturbines en hoogspanningsroutes door het VK.

De huidige aanpak betekent dat “best wel technische en specifieke regelgevingscodes” “kleine restanten van zeldzame soorten, zoals een populatie grote vuur salamanders of een stukje zeldzaam grasland,” beschermen, vertelde hij tijdens een evenement deze maand. Bouwen kan zelfs de natuurherstel bevorderen, volhardde Juniper, een voorstander van hervorming.

“We moeten veel teruggeven aan de natuur wat verloren is gegaan. Als we dat kunnen koppelen aan infrastructuurontwikkeling en woningbouw, zou dat een goede manier zijn om verder te gaan,” zei hij — hoewel het feit dat natuurherstel ontbreekt in de kernmissies van de Starmer-regering “misschien een iets lagere profilering” geeft, erkende Juniper.

De brief van Reed en Rayner stelde dat Labour alleen wetgeving zal opstellen “als we zeker zijn” dat nieuwe regels het natuurherstel ondersteunen.

Het ministerie van Wonen, Gemeenschappen en Lokale Overheid en DEFRA weigerden commentaar te geven op specifieke plannen voor de habitatsregelgeving en SEA. Maar een regeringswoordvoerder probeerde het idee van een conflict te bagatelliseren.

“Te lang zijn verschillende groepen, waaronder ontwikkelaars en milieugroepen, tegen elkaar uitgespeeld,” zeiden ze.

“We zijn gekozen op een mandaat om Groot-Brittannië weer aan het bouwen te krijgen, naast het beschermen en herstellen van de natuur, en dat is precies wat we zullen doen. We richten ons op het samenbrengen van groepen om pragmatische oplossingen te produceren die nodig zijn om de woningen en infrastructuur te bouwen die dit land dringend nodig heeft, terwijl we de milieueffecten verbeteren.”

We hebben een planner nodig.

Ontwikkelaars hopen ondertussen dat ambtenaren naar hervormingen kijken die verder gaan dan salamanders — die niet altijd de schrik van de populaire verbeelding zijn.

“Ik ging ervan uit dat grote vuur salamanders het zouden zijn die ons zouden tegenhouden,” zei Mark Owen-Lloyd, directeur van zonnebedrijf Photovolt’s Botley West-ontwikkeling in Oxfordshire. “Dat is eigenlijk het gemakkelijkste deel,” voegde hij eraan toe. “Je doopt gewoon vijvers met een stok en het vindt hun DNA.” Het is allemaal veel minder arbeidsintensief dan de oude aanpak van het letterlijk zoeken naar hen.

Een groter maar prozaïscher probleem, zei Owen-Lloyd, is een tekort aan planningsdeskundigen bij lokale autoriteiten.

“Naarmate deze [infrastructuur]projecten toenemen in aantal en door het proces stromen, zal de middelen van de lokale autoriteit een groot probleem worden,” zei hij. “Hulp [van Whitehall] voor de lokale autoriteiten zou een goede zaak zijn.”

Milieuonderzoeken die onder het huidige planningssysteem vereist zijn, betekenen een “bijna gegarandeerde doorlooptijd van twee jaar voor aanvragen”, zei hij. “Onze vleermuisonderzoeken kwamen met een barbastelle-vleermuis, wat een zeer zeldzame en bedreigde vleermuis is — dus we moesten enkele extra onderzoeken doen.”

Maar dergelijke milieubeschermingen helpen lokale gemeenschappen gerust te stellen, betoogde hij.

“We kunnen absoluut [zorgen] beantwoorden door hen onze milieuverklaring te tonen,” zei Owen-Lloyd. “Ik denk dat, als je dat niet deed, je een echte strijd zou hebben.”

Die strijd, zoals Starmer en Reed gaan ontdekken, is rechtstreeks op weg naar Whitehall.