Israël Pogingen tot Ontvoering van de Baloch Strijd
Pakistan, Quetta – Op 9 november 2024 inspecteerden veiligheidsfunctionarissen de plaats van een explosie bij een treinstation in Quetta, de provinciale hoofdstad van Balochistan. Terwijl Israël de oorlogstrommels luidkeels roffelde, een dag voordat het een onprovoceerde verrassingsaanval op Iran lanceerde, ging een klein maar belangrijk nieuwsbericht bijna ongemerkt voorbij: De aankondiging van een nieuw onderzoeksproject op de website van een denktank in Washington, DC.
Op 12 juni kondigde het Middle East Media Research Institute (MEMRI) de lancering aan van het Balochistan Studies Project (BSP). Belangrijk is dat, naast het vermelden van de overvloed aan natuurlijke hulpbronnen in Balochistan, zoals olie, gas, uranium, koper, steenkool en zeldzame aardmetalen, MEMRI’s verklaring de noodzaak van het project rechtvaardigt door de regio te identificeren als “de perfecte vooruitpost om Iran, zijn nucleaire ambities en zijn gevaarlijke betrekkingen met Pakistan onder controle te houden, wat Teheran mogelijk tactische kernwapens zou kunnen bieden”.
MEMRI is bekend om zijn selectieve vertalingen van fragmenten uit Arabische, Perzische en Turkse media, waarvan screenshots vaak als memes op sociale mediaplatforms worden gedeeld. Oorspronkelijk opgericht in 1998, heeft de denktank consequent een pro-Israël-agenda gepromoot, waarbij de oprichter, kolonel Yigal Carmon, meer dan 20 jaar in de Israëlische Militaire Inlichtingendienst heeft gediend. Bovendien is MEMRI sinds minstens 2012 “onofficieel” betrokken bij inlichtingenverzameling voor de Israëlische staat.
In deze context kan de oprichting van het BSP door MEMRI worden gezien als een teken van een Israëlische poging om de Baloch nationale strijd tegen zowel Iran als Pakistan te coöpten voor Israël’s geopolitieke doelstellingen. Gezien de strategische voordelen die een succesvolle coöptatie van de Baloch-zaak Israël zou bieden, evenals de mogelijke gevolgen voor de weerstand van staatloze volkeren in de regio, is het noodzakelijk om de beperkingen van geopolitiek denken binnen nationale bevrijdingsbewegingen te onderzoeken.
MEMRI’s aankondiging van het BSP is doordrenkt met logische inconsistenties en desinformatie over de realiteit van exploitatie en verzet in Balochistan. Bijvoorbeeld, door te benadrukken dat zowel Iran als Pakistan momenteel tegeninsurgentiecampagnes in Balochistan voeren, roept MEMRI’s website de “internationale gemeenschap” op om “te begrijpen dat Balochistan een natuurlijke bondgenoot van het Westen is” – en negeert daarbij het feit dat westerse bedrijven zoals Barrick Gold en BHP Billiton een sleutelrol hebben gespeeld in de koloniale hulpbronnenextractie en ecologische vernietiging in de regio.
Een ander voorbeeld betreft het personeel dat bij het project betrokken is. Een artikel over het BSP op MEMRI’s website verwelkomt een “beroemde Baloch schrijver, geleerde en politicoloog” genaamd Mir Yar Baloch, wiens X-account “is gedefinieerd als een van de meest invloedrijke in het Subcontinent”, als een “speciale adviseur”. In mei van dit jaar maakte Baloch de krantenkoppen door unilateraal de onafhankelijkheid van Balochistan te verklaren in een serie berichten op X, waar hij ook aan de Indiase premier Narendra Modi aankondigde dat India “de steun heeft van 60 miljoen Baloch patriotten” na het lanceren van Operatie Sindoor tegen Pakistan.
Mir Yar Baloch is interessant vanwege de hoeveelheid mysterie die hem omringt, gezien zijn veronderstelde status als een belangrijke en invloedrijke Baloch-intellectueel. Ondanks dat hij door verschillende nieuwsuitgaven – met name alle Indiase – is geprofileerd, heeft geen enkele deviatie plaatsgevonden van de beperkte biografie die in het MEMRI-artikel is gepubliceerd. Belangrijk is echter dat meer bekende Baloch-activisten zich snel van hem hebben gedistantieerd. Niaz Baloch van de Baloch National Movement postte bijvoorbeeld op X dat er geen consensus bestaat voor een onafhankelijkheidsverklaring onder Baloch-leiders. Cruciaal is ook dat hij vier “nepaccounts” opsomde, waaronder dat van Mir Yar Baloch, die hij aangaf “onmiddellijk te rapporteren en te ontvolgen”. Baloch-activisten speculeren daarom dat Mir Yar Baloch een nep-persona is die door een staat met belangen in de regio is gecreëerd om haar doelstellingen te ondersteunen.
Balochistan is een regio die zich uitstrekt over de grens tussen Iran en Pakistan, waar beide staten betrokken zijn bij tegeninsurgentiecampagnes die vaak spanningen tussen hen aanwakkeren. Beide hebben de ander beschuldigd van het bevorderen van instabiliteit door militante groepen aan de grens te herbergen. Cruciaal is dat veel Baloch-mensen aan beide zijden van de Iran-Pakistan grens zichzelf beschouwen als gemarginaliseerd en systematisch onderdrukt door de staten die hen besturen.
In deze context opent een Israëlische benadering ter ondersteuning van de Baloch-zaak de deur naar nieuwe mogelijkheden om de Israëlische invloed in de bredere regio West-Azië te verankeren. Naast de infiltratie van Israël in de Iraanse staat en het veiligheidsapparaat, wat verwoestende effecten heeft gehad zoals blijkt uit de gebeurtenissen van 13 juni, stelt openlijke steun voor de Baloch-zaak Israël in staat om relaties op te bouwen met afscheidingsgroepen in regio’s waar de politieke legitimiteit van Iran en Pakistan beperkt is. Rekening houdend met Israël’s doel om de Palestijnse weerstand te beheersen en te verpletteren, creëert steun voor dergelijke groepen ook voorwaarden die Israël in staat stellen om actief pogingen tot transnationale solidariteit tussen Palestijnen en andere staatloze bevolkingen, zoals de Baloch, te ondermijnen.
Elke Israëlische gebaar naar Balochistan zou ook worden ondersteund door Israël’s strategische partnerschap met India, dat zich lang heeft gepositioneerd als een belangrijke supporter van de Baloch-zaak – een positie die pogingen tot solidariteit tussen de Baloch en staatloze volkeren die onder Indiase heerschappij leven, zoals de Kashmiri, opmerkelijk heeft ondergraven. Het is opmerkelijk dat Mir Yar Baloch, die in het voordeel van Israël en India heeft getweet, zijn publieke profiel bijna volledig te danken heeft aan de Indiase media. Bovendien is zijn boodschap overwegend gericht aan Indiase doelgroepen. Het BSP vertegenwoordigt dus een geval van de strategische samenwerking tussen India en Israël die zich manifesteert in een projectie van zowel Israëlische als Indiase invloed in de regio.
Ik ontken niet de relevantie van geopolitiek bij het strategiseren en opbouwen van capaciteit voor verzet, maar het tot hoogste prioriteit verheffen kan schadelijk zijn. Een benadering van “de vijand van mijn vijand is mijn vriend” loopt het risico om principiële langetermijnallianties te ondermijnen. De geschiedenis biedt een waarschuwing: de alliantie van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) met het Irak van Saddam Hoessein, een relatie die door Sadiq al-Azm als “onprincipieel” werd beschreven, vervreemde de Koerden en vergemakkelijkte indirect de ontwikkeling van relatief warme betrekkingen tussen Israël en de Koerdische Regionale Regering in Irak. Meer recentelijk heeft de Iraanse repressie op Koerdische – en in mindere mate Baloch – groepen na de oorlog met Israël, angst voor hun mogelijke samenwerking met Israël als voorwendsel aangevoerd.
Een post-geopolitieke benadering van het buitenlands beleid onder staatloze groepen zou daarom noodzakelijkerwijs rekening moeten houden met het fabrieksdefect van natiestaten: hun noodzakelijke prioriteit van overleven en het behoud van een constellatie van privileges en belangen boven een substantiële strijd voor gerechtigheid. In deze context vertegenwoordigt een principieel antikolonialisme dat verder kijkt dan geopolitiek geen utopisch ideaal dat losstaat van de praktijken van strijd. In plaats daarvan vertegenwoordigt het een vorm van langetermijnpragmatisme op zich die zich verzet tegen de kortetermijnwinst van het prioriteren van geopolitiek boven principes.
