ICC-aanklager vraagt om arrestatiebevelen voor twee Talibanleiders

Afghanistan: ICC vraagt arrestatiebevelen voor Taliban-leiders

De hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) heeft arrestatiebevelen aangevraagd voor twee Taliban-leiders in Afghanistan, waaronder de opperste spirituele leider Haibatullah Akhundzada. Ze worden beschuldigd van vervolging van vrouwen en meisjes.

In een verklaring van het kantoor van ICC-hoofdaanklager Karim Khan op donderdag werd gezegd dat onderzoekers redelijke gronden hebben gevonden om te geloven dat Akhundzada en Abdul Hakim Haqqani, die sinds 2021 als opperrechter fungeert, “criminele verantwoordelijkheid dragen voor de misdaad tegen de menselijkheid van vervolging op grond van geslacht”.

Ze zijn “crimineel verantwoordelijk voor de vervolging van Afghaanse meisjes en vrouwen … en personen die de Taliban als bondgenoten van meisjes en vrouwen beschouwde”, aldus de verklaring.

Er was geen onmiddellijke reactie van de Taliban-leiders op de verklaring van de aanklager.

Sinds de terugkeer van de Taliban in 2021 zijn de rechten van vrouwen onder druk komen te staan, met beperkingen op onderwijs, werk en algemene onafhankelijkheid in het dagelijks leven.

Een panel van drie rechters bij het ICC zal nu naar verwachting een besluit nemen over het verzoek van de aanklager, waarvoor geen vaste termijn is. Dergelijke procedures duren gemiddeld drie maanden.

Dit is de eerste keer dat ICC-aanklagers publiekelijk arrestatiebevelen hebben aangevraagd in hun onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden in Afghanistan, dat teruggaat tot 2007 en ooit ook vermeende misdaden door het Amerikaanse leger daar omvatte.

Khan verklaarde dat zijn kantoor zijn toewijding aan het nastreven van verantwoording voor gendergerelateerde misdaden demonstreert en dat de interpretatie van de islamitische sharia-wet door de Taliban geen rechtvaardiging kan zijn voor mensenrechtenschendingen of misdaden.

“Afghaanse vrouwen en meisjes, evenals de LGBTQI+-gemeenschap, worden geconfronteerd met een ongekende, onaanvaardbare en voortdurende vervolging door de Taliban. Onze actie geeft aan dat de status quo voor vrouwen en meisjes in Afghanistan onaanvaardbaar is,” zei de aanklager.

Zalmai Nishat, oprichter van de in het Verenigd Koninkrijk gevestigde liefdadigheidsorganisatie Mosaic Afghanistan, zei dat als ICC-bevelen worden uitgevaardigd, dit weinig impact kan hebben op Akhundzada, die zelden buiten Afghanistan reist. “Maar wat betreft de internationale reputatie van de Taliban betekent dit in wezen een volledige erosie van hun internationale legitimiteit, als ze die al hadden,” voegde hij eraan toe.

Existentiële crisis bij het ICC?

De stap van Khan kwam te midden van een crisis bij het hof, dat in 2002 in Den Haag werd geopend om individuen te vervolgen die beschuldigd worden van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid, genocide en agressie.

De regering van de Amerikaanse president Donald Trump bereidt nieuwe sancties voor tegen het hof, nadat het een arrestatiebevel had uitgevaardigd voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu wegens vermeende oorlogsmisdaden in Gaza.

Moskou heeft ook gereageerd op het ICC vanwege het bevel uit 2023 tegen de Russische president Vladimir Poetin voor vermeende oorlogsmisdaden in Oekraïne door een eigen bevel tegen Khan uit te vaardigen.

Ondanks de recente reeks hooggeprofileerde arrestatiebevelen zijn de rechtszalen in Den Haag vrijwel leeg en is Khan onder onderzoek voor vermeend seksueel wangedrag op de werkplek, wat hij ontkent.

Het ICC heeft ook geen politie en is afhankelijk van zijn 125 lidstaten om arrestaties uit te voeren. Sommige Europese lidstaten hebben echter twijfels geuit over het aanhouden van Netanyahu. Deze week heeft Italië een verdachte van het ICC gearresteerd, maar faalde in het overdragen aan het hof.