Helpt het planten van bomen echt om de aarde te koelen?

Herbeplanting van bossen kan de planeet nog sterker afkoelen dan sommige wetenschappers ooit dachten, vooral in de tropen. Maar zelfs als elke boom die sinds het midden van de 19e eeuw verloren is gegaan, opnieuw wordt geplant, zal het totale effect de door de mens veroorzaakte opwarming niet annuleren. Het verminderen van emissies blijft essentieel.

In een nieuwe modelstudie gepubliceerd in Communications Earth & Environment, hebben onderzoekers van de Universiteit van Californië, Riverside, aangetoond dat het herstellen van bossen tot hun pre-industriële omvang de wereldwijde gemiddelde temperaturen met 0,34 graden Celsius kan verlagen. Dit is ongeveer een kwart van de opwarming die de aarde al heeft ervaren.

De studie is gebaseerd op een toename van de bosoppervlakte van ongeveer 12 miljoen vierkante kilometer, wat 135% van de oppervlakte van de Verenigde Staten is, en vergelijkbaar met schattingen van het wereldwijde potentieel voor boomherstel van 1 biljoen bomen. Men gelooft dat de planeet bijna de helft van zijn bomen (ongeveer 3 biljoen) heeft verloren sinds het begin van de geïndustrialiseerde samenleving.

“Herbebossing is geen wondermiddel,” zei Bob Allen, een klimaatwetenschapper aan UC Riverside en de hoofdauteur van het artikel. “Het is een krachtige strategie, maar het moet gepaard gaan met serieuze emissiereducties.”

Terwijl eerdere studies voornamelijk gericht waren op het vermogen van bomen om koolstof uit de atmosfeer te verwijderen, omvat dit onderzoek een andere cruciale dimensie. Bomen hebben ook invloed op de chemische samenstelling van de atmosfeer op manieren die hun koelend effect versterken.

Bomen stoten van nature verbindingen uit die bekend staan als biogene vluchtige organische stoffen, of BVOC’s. Deze interageren met andere gassen om deeltjes te vormen die zonlicht reflecteren en de cloudvorming bevorderen, beide helpen om de atmosfeer af te koelen. De meeste klimaatmodellen houden geen rekening met deze chemische interacties.

“Wanneer je deze chemische effecten meerekent, wordt de netto koelende impact aanzienlijker,” zei Allen. “Het is een cruciaal onderdeel van het geheel.”

De voordelen van herbebossing zijn echter niet gelijk verdeeld. De studie ontdekte dat tropische bossen sterkere koelende effecten produceren met minder nadelen. Bomen in deze regio’s zijn efficiënter in het absorberen van koolstof en produceren grotere hoeveelheden BVOC’s. Ze hebben ook minder van het oppervlaktemoeilijkheids-effect dat kan leiden tot opwarming door bomen op hogere breedtegraden.

Buiten de wereldtemperatuur kan herbebossing ook de regionale luchtkwaliteit beïnvloeden. De onderzoekers vonden een vermindering van 2,5% in atmosferisch stof op het noordelijk halfrond onder hun herstelscenario.

In de tropen waren de verhoogde BVOC-emissies een gemengd resultaat wat betreft luchtkwaliteit. Ze werden in verband gebracht met slechtere lucht op basis van deeltjes die geassocieerd zijn met verbeterde aerosolvorming, maar verbeterde luchtkwaliteit op basis van ozonmetingen.

“Kleinere inspanningen kunnen nog steeds een reële impact hebben op regionale klimaten,” zei Antony Thomas, afgestudeerde student aan de UCR-afdeling Aarde- en Planetensystemen en co-auteur van de studie. “Herstel hoeft niet overal tegelijk te gebeuren om een verschil te maken.”

De onderzoekers erkennen dat het scenario dat in de studie is gemodelleerd onwaarschijnlijk te realiseren is. Het veronderstelt dat bomen kunnen worden hersteld in alle gebieden waar ze ooit groeiden, wat zou vereisen dat ontwikkelingen zoals woningen en landbouw- en weidegrond worden heroverd. Dit roept vragen op over voedselzekerheid en landgebruikprioriteiten.

“Er zijn 8 miljard mensen te voeden,” zei Allen. “We moeten zorgvuldige beslissingen nemen over waar bomen worden geplant. De beste kansen liggen in de tropen, maar dit zijn ook de gebieden waar ontbossing vandaag de dag doorgaat.”

De onderzoekers benadrukken Rwanda als een voorbeeld van hoe natuurbehoud en economische ontwikkeling kunnen samenkomen. Daar wordt de toerismerevenue die verband houdt met bosbescherming opnieuw geïnvesteerd in lokale gemeenschappen, wat incentives biedt om land te behouden dat anders misschien zou worden gekapt.

De studie begon als een project in Allen’s graduateklas klimaatmodellering aan UC Riverside. Het evolueerde uiteindelijk tot een samenwerkend onderzoeksartikel, dat gebruik maakt van modellering van het aardesysteem en gegevens over landgebruik om te verkennen wat grootschalige herbebossing realistisch zou kunnen bereiken.

De conclusie is voorzichtig optimistisch: bosherstel is een betekenisvol onderdeel van de klimaatoplossing, maar geen vervanging voor het verminderen van het gebruik van fossiele brandstoffen.

“Klimaatverandering is echt,” zei Thomas. “En elke stap richting herstel, ongeacht de schaal, helpt.”