Oorlog in Iran biedt Netanyahu politieke speelruimte in Israël

Nieuws| Benjamin Netanyahu

De oorlog met Iran biedt Netanyahu politieke ademruimte in Israël. De Israëlische premier stond vorige week voor een onzekere toekomst te midden van een motie van wantrouwen, maar de confrontatie met Iran verenigt de politici in Israël.

Twee moties van vertrouwen, elk met minder dan zeven dagen tussenpoze, vertellen veel over de politieke transformatie van Israël sinds het op vrijdag aanvallen lanceerde op de langverwachte regionale vijand Iran.

Vroeg op donderdag overleefde de rechts-extreme regering van premier Benjamin Netanyahu nipt een stemming die de voortzetting ervan waarborgde, nadat er op het laatste moment een deal was gesloten met ultraorthodoxe partijen die een belangrijke kracht binnen de regering zijn. Als er geen deal was gevonden, zou het parlement zijn ontbonden en zouden er nieuwe verkiezingen zijn uitgeschreven, wat Netanyahu kwetsbaar had gemaakt nu de oppositie tegen hem groeide.

Maar op maandag mislukte een soortgelijke poging om het parlement te ontbinden volledig, nadat moties van wantrouwen die waren ingediend door partijen onder leiding van Palestijnse burgers van Israël geen steun kregen van het centrum en de rechterzijde.

Tussen deze gebeurtenissen door had Israël zijn aanvallen op Iran gelanceerd, wat zowel de binnenlandse Israëlische politiek als de regionale geopolitiek op zijn kop zette.

De oppositieleidster Pnina Tamano-Shata, die in het verleden kritisch is geweest over Netanyahu, noemde de moties van wantrouwen “losgekoppeld van de realiteit”.

Dit is nu de algemene opvatting in de Israëlische politiek, waarbij oppositiepartijen zich achter Netanyahu scharen in de oorlog tegen Iran, die de premier al minstens twee decennia promoot.

In de Israëlische media, de dag nadat de aanvallen op Iran waren begonnen, schreef de voormalige premier en zelfbenoemde centrumpoliticus Yair Lapid, die minder dan een maand eerder de premier had aangespoord om een wapenstilstand in Gaza te zoeken, over zijn volledige steun voor de aanvallen op Iran en drong hij aan op deelname van de Verenigde Staten aan de oorlog.

De voormalige rechtse premier Naftali Bennett, die in peilingen als favoriet wordt gezien om Netanyahu te vervangen als er vervroegde verkiezingen worden gehouden, zei ook tegen de Israëlische media: “Er is geen rechts, geen links, geen oppositie en geen coalitie” met betrekking tot de aanvallen op Iran.

“Er zijn geen stemmen in Israël die dit in twijfel trekken, behalve wij, en wij zijn Palestijnen en links, dus kennelijk niet te vertrouwen,” zei Touma-Suleiman. “Zelfs degenen die zichzelf de zionistische linkerzijde noemen, steunen de oorlog.”

“Israëli’s worden opgevoed met het idee dat ze in gevaar zijn en dat ze alles moeten doen om te overleven,” voegde ze eraan toe.

Veranderde kansen

Slechts een week geleden leek de situatie heel anders. Binnenlands stonden Netanyahu en zijn coalitie onder druk van een parlement, het publiek en zelfs het leger dat moe leek te zijn van de schijnbaar eindeloze oorlog tegen Gaza.

Open brieven waarin werd geprotesteerd tegen de last die de oorlog op Israëlische levens legde, kwamen van leden van het leger en van binnen de universiteiten en hogescholen. Er wordt aangenomen dat een groot aantal reservisten weigerde om op te komen dagen.

Er was ook druk om een onderzoek in te stellen naar Netanyahu en de falen van zijn regering om de aanvallen op Israël op 7 oktober 2023 te voorkomen, en een corruptieproces dat Netanyahu sinds 2019 achtervolgt, ging door.

Nu leidt de premier een publiek en parlement dat, op enkele opmerkelijke uitzonderingen na, verenigd lijkt achter zijn leiderschap en de nieuwe aanvallen op een oude vijand, Iran. Dit ondanks de ongekende aanvallen die Israël de afgelopen week heeft ondergaan, met ballistische raketten die neerkomen in Tel Aviv, Haifa en andere Israëlische steden, waarbij minstens 24 Israëli’s omkwamen.

Op maandag toonde een peiling van Israël’s Channel 14 “overwhelming” publieke steun voor de premier, met redactionele artikelen en berichtgeving in veel van de Israëlische media die eveneens de premier steunden.

Op dinsdag herhaalde een van de voornaamste kranten van het land, The Times of Israel, de claims van politici, zoals Lapid, dat Iran oorlogsmisdaden pleegde als reactie op de ongeprovocerde aanvallen van Israël op vrijdag, die door sommige juristen als illegaal werden beschouwd. Er werd niet gerefereerd aan de beschuldigingen van genocide tegen Israël die door het Internationaal Gerechtshof worden overwogen of de arrestatiebevelen voor oorlogsmisdaden die tegen Netanyahu en de voormalige minister van Defensie Yoav Gallant zijn uitgevaardigd door het Internationaal Strafhof.

“Door een [lange] campagne geleid door Netanyahu en anderen, is het idee dat Iran de bron is van alle anti-Israëlische sentimenten in de regio, niet de benarde situatie van de Palestijnen die worden bezet en onderworpen aan etnische zuivering, grotendeels verankerd geraakt binnen de Israëlische politiek,” zei de Israëlische politieke analist Nimrod Flaschenberg over de dramatische politieke eenheid die is ontstaan na de aanvallen van vrijdag. “Het idee dat Iran de bron van al het kwaad is, is diep geworteld in de Israëlische samenleving.”

Onzekere toekomst

Toch heeft Netanyahu eerder steun verloren, en hij kan dat opnieuw doen. Net als in Gaza heeft Netanyahu maximalistische oorlogsdoelen gesteld. In Gaza was het een “totale overwinning” op Hamas, terwijl hij met Iran heeft gezegd dat Israël het nucleaire programma van Iran zal beëindigen en zelfs de mogelijkheid van een regimewisseling in Teheran heeft gesuggereerd.

Netanyahu kan opnieuw ontdekken dat het gemakkelijk is om oorlogen te starten, maar niet om ze op een manier af te ronden die bevredigend is voor zijn politieke basis.

Echter, in hoeverre een verandering in de publieke en politieke stemming als een rem kan werken op Netanyahu en zijn regering is onduidelijk. Netanyahu heeft herhaaldelijk de publieke druk genegeerd om een deal te vinden om de vrijlating van Israëlische gijzelaars in Gaza te waarborgen, waarbij sommige leden van de regering zelfs rechtstreeks familieleden van gijzelaars hebben bekritiseerd.

“Netanyahu heeft nog maar weken, misschien zelfs dagen, publieke steun als het beschadiging aanhoudt,” zei Flaschenberg, “Maar zoals we hebben gezien in Gaza, doet dat er eigenlijk niet toe. Dus als hij het uitstrekt, als onderdeel van zijn schijnbare beleid van eindeloze oorlog, dan zal hij dat doen. Het enige wat deze nieuwe oorlog echt kan stoppen, is een beslissende houding van de VS. Dat is alles.”