Waar in Europa verliezen werknemers terrein door stijgende belastingen die sneller toenemen dan lonen?

Waar in Europa verliezen werknemers terrein door stijgende belastingen?

In 2024 hebben de meeste Europese landen een stijging van de reële netto-inkomens ervaren, maar enkele landen zagen een daling doordat de stijging van de gemiddelde belastingtarieven sneller ging dan de groei van de reële lonen.

Uit het rapport ‘Taxing Wages 2025’ van de OESO, dat 27 Europese landen bestrijkt, blijkt dat zeven landen een daling van het reële netto-inkomen van de gemiddelde alleenstaande zonder kinderen registreerden in 2024 in vergelijking met 2023. Dit betreft Italië, Estland, Tsjechië, Frankrijk, Griekenland, België en Spanje.

Waarom namen mensen minder geld mee naar huis in deze landen?

In Italië steeg het gemiddelde loon met 3,9% in 2024. Met een inflatie van 1,2% resulteerde dit in een groei van de reële lonen van 2,7% voor belastingen. Echter, het persoonlijke gemiddelde belastingtarief, dat zowel de inkomstenbelasting als de sociale zekerheidsbijdragen omvat, steeg scherp met 7,5%. Dit creëerde een aanzienlijke kloof tussen de groei van de reële lonen en de stijging van de persoonlijke belastingen, waardoor veel van de voordelen van hogere lonen verloren gingen. Cristina Enache, belastingeconoom bij de Tax Foundation, benadrukte de impact van de verhoogde sociale zekerheidsbijdragen.

Hoewel dit de toenemende kloof tussen lonen en belastingen aantoont, onthult het niet direct hoeveel het reële netto-inkomen is veranderd. Ook in Estland en Tsjechië stegen de persoonlijke gemiddelde belastingtarieven met meer dan 4,5%, wat leidde tot lagere reële netto-inkomens in 2024, aangezien de groei van de reële lonen niet gelijke tred hield.

Enache van de Tax Foundation merkte op dat in Estland de stijging van de belastingdruk werd veroorzaakt door het wegnemen van bepaalde belastingaftrekken. In Tsjechië was de stijging voornamelijk te wijten aan hogere sociale zekerheidsbijdragen van werknemers of werkgevers. In Frankrijk stegen de reële lonen met 0,7%, maar het persoonlijke gemiddelde belastingtarief nam toe met 1,7%, wat resulteerde in lagere reële netto-inkomens in vergelijking met 2023.

Portugal, het VK en Turkije registreren de hoogste stijgingen

Tijdens deze periode registreerden Portugal, het VK en Turkije de hoogste stijgingen van de reële netto-inkomens. In Portugal viel het persoonlijke gemiddelde belastingtarief met 8%, terwijl de reële lonen met 4,7% stegen. “Portugal heeft de inkomstenbelastingtarieven voor de eerste zes belastingklassen verlaagd, waardoor de totale belastingdruk voor de gemiddelde inkomensverdiener is verlaagd,” vertelde Cristina Enache.

In het VK daalde het gemiddelde belastingtarief met 8,7%, hoewel de groei van de reële lonen bescheiden was met 1,6%. In Turkije, ondanks een stijging van 3,9% van het persoonlijke gemiddelde belastingtarief, leidde een aanzienlijke stijging van 15,5% in de reële lonen tot aanzienlijk hogere reële netto-inkomens in 2024 in vergelijking met 2023. Sommige critici hebben echter het nationale statistiekbureau beschuldigd van het manipuleren van inflatiecijfers.

Wat betekent een lager of hoger “reëel netto-inkomen”?

Cristina Enache legde uit dat “reëel netto-inkomen” verwijst naar het inkomen dat een persoon na belastingen overhoudt, gecorrigeerd voor inflatie. “Een lager reëel netto-inkomen betekent dat de persoon na belastingen en inflatie minder geld heeft om uit te geven. Daarom betekent een daling van het reële netto-inkomen tussen 2023 en 2024 dat de werknemer met het gemiddelde loon in koopkracht verliest,” zei ze.

Beleidsaanbeveling voor ‘belastingprogressie’

‘Belastingprogressie’ doet zich voor wanneer inkomensgroei ervoor zorgt dat individuen in de loop van de tijd hogere gemiddelde inkomstenbelastingtarieven betalen. Dit gebeurt meestal wanneer inflatie belastingbetalers in hogere belastingklassen duwt of de waarde van belastingkredieten, aftrekken en vrijstellingen erodeert. Volgens de Tax Foundation leidt ‘belastingprogressie’ tot hogere inkomstenbelastingen zonder enige werkelijke stijging van het inkomen. “Het indexeren van de inkomstenbelasting (en, afhankelijk van het ontwerp, de sociale zekerheidsbijdragen) aan de inflatie zou belastingprogressie kunnen voorkomen en de daling van het reële netto-inkomen voor werknemers kunnen verzachten,” benadrukte Enache.

Het artikel biedt een grondige kijk op de veranderingen in lonen in vergelijking met 2023, waarbij nominale stijgingen, inflatie, reële loonstijgingen en gemiddelde salarissen worden onderzocht.