‘Geen afschrikkende waarde’: Zullen India’s aanvallen op Pakistan gewapende aanvallen stoppen?

Bewoners lopen door het puin van een gebouw dat beschadigd is door een vermoedelijke Indiase raketaanval in Muridke, een stad in de Punjab provincie van Pakistan, op woensdag 7 mei 2025.

New Delhi, India – Terwijl Indiase militaire functionarissen het podium betraden naast de buitenlandse secretaris van het land tijdens een persconferentie op woensdagochtend, na ongekende raketaanvallen op Pakistan en door Pakistan beheerd Kasjmir, speelde een chronologie van sterfgevallen zich af op een videoscherm achter hen.

Het ging om de aanslag op het Indiase parlement in New Delhi in 2001, waarbij negen mensen omkwamen. Een aanval op de Akshardham-tempel in de westelijke stad Ahmedabad in 2002, waarbij 33 mensen overleden. De aanslagen in Mumbai in 2008, waarbij meer dan 160 mensen om het leven kwamen. En tenslotte de moorden in Pahalgam, Indiaas beheerd Kasjmir, waar schutters op 22 april 26 mensen neerschoten.

De raketaanvallen op Pakistan en door Pakistan beheerd Kasjmir op 7 mei waren volgens New Delhi een vergelding voor de weigering van Islamabad om op gewapende groepen op te treden die India beschuldigt van financiering, training en onderdak door de afgelopen vier decennia. Islamabad ontkent deze beschuldiging, hoewel het erkent dat sommige van deze groepen in Pakistan zijn gevestigd.

Maar de raketaanvallen waren meer dan alleen vergelding, suggereerde de Indiase buitenlandse secretaris Vikram Misri op woensdag. De aanvallen waren volgens hem gedreven door “een noodzaak zowel om te ontmoedigen als om te anticiperen” op aanvallen door gewapende groepen die op India zijn gericht. Misri beschuldigde Pakistan ervan geen “aantoonbare stappen” te ondernemen tegen “terroristische infrastructuur op zijn grondgebied of op grondgebied onder zijn controle”.

Terwijl de spanningen tussen de nucleair gewapende buren elk uur toenemen, met Pakistan dat India beschuldigt van het lanceren van een golf van drones op zijn grondgebied op donderdag, betwijfelen militaire en geopolitieke analisten of de aanpak van India werkelijk als een afschrikmiddel dient tegen gewapende groepen die het op India gemunt hebben. Zij beweren dat de acties van New Delhi meer symbolisch zijn en gericht op het aanspreken van het binnenlandse publiek dan op tactische vooruitgang in de zogenaamde “strijd tegen terrorisme”.

“Dit is allemaal een binnenlands theater,” zei Ajai Sahni, uitvoerend directeur van het South Asia Terrorism Portal (SATP), een platform dat gewapende aanvallen in Zuid-Azië volgt en analyseert. “De Indiase aanvallen [in Pakistan] hebben geen afschrikwekkende waarde.”

‘Gerechtigheid is gediend’

Het Indiase leger en buitenlandse secretaris Misri betoogden op woensdag dat de veiligheidsdiensten van het land nauwkeurig en voorzichtig waren in de selectie van hun doelen. Onder hen was Muridke, naast Lahore, de op één na grootste stad van Pakistan, en wat India beschreef als het Markaz Taiba-kamp van de Lashkar-e-Taiba (LeT), de groep die verantwoordelijk is voor de aanslagen in Mumbai in 2008.

Tijdens de persconferentie met Misri verwees kolonel Sofiya Qureshi van het Indiase leger naar de locatie als de plek waar belangrijke daders van de aanslag in Mumbai – waaronder Ajmal Kasab, de enige schutter die levend werd gevangen – werden opgeleid. Meer dan 160 mensen kwamen om het leven bij de aanslag in Mumbai.

India sloeg ook toe op Bahawalpur, waarvan New Delhi beweert dat het de hoofdkwartier van de Jaish-e-Muhammad herbergt, een gewapende groep die verantwoordelijk is voor de zelfmoordaanslag in 2019 in Kasjmir, waarbij meer dan 40 Indiase paramilitaire soldaten omkwamen.

“Gerechtigheid is gediend,” merkte het Indiase leger op in een bericht op X, terwijl de eerste berichten over de raketaanvallen binnenkwamen op woensdag, 15 dagen na de moorden in Pahalgam. De Indiase raketaanvallen hebben naar schatting 31 mensen in Pakistan gedood – allemaal burgers, volgens Islamabad – waaronder twee kinderen. India ontkent dat het burgers heeft als doelwit gekozen.

Maar Pakistan heeft gedreigd terug te slaan, en na de drone-aanvallen op donderdag staan de Zuid-Aziatische landen dichter bij een volledige militaire conflict. Elk verlies geleden door gewapende groepen door Indiase raketten zal hun vermogen om India te targeten niet fundamenteel veranderen, zei Sahni.

“Al deze aanvallen zullen resulteren in bepaalde tactische en operationele aanpassingen,” zei Sahni.

‘Een vernieuwde gewapende beweging’

Dat – een aangepaste strategie van gewapende groepen – is precies wat te zien was op 22 april, toen schutters toeristen in Pahalgam aanvielen, zeggen experts.

In februari 2019, na de zelfmoordaanslag op Indiase troepen, doorboorden Indiase gevechtsvliegtuigen het Pakistaanse luchtruim en bombardeerden Balakot in Khyber Pakhtunkhwa, waar New Delhi beweerde dat het “terroristenkampen” had geraakt. Terwijl Pakistan jets in de lucht bracht in reactie, ontstond er een luchtgevecht, en een Indiase luchtmachtjet werd neergeschoten. Pakistan ving de Indiase piloot voordat hij deze 60 uur later terugbracht.

Beide landen claimden overwinning – de regering Modi in New Delhi zei dat het Pakistan was binnengevallen en “terroristen” had gebombardeerd, terwijl Pakistan de neerschieting van een Indiase jet en de gevangenname van een piloot benadrukte als bewijs dat het aan de winnende hand was. En zo voelden beide zijden, zeggen experts, de behoefte niet om echt te veranderen.

Daarom gelooft Sahni dat, ongeacht hoe de huidige wederzijdse dreigingen en aanvallen zich ontvouwen, ze de lange termijn berekeningen voor geen van de betrokken actoren zullen veranderen. In plaats daarvan zullen “de spanningen weer opduiken, misschien in andere vormen.”

Een Kasjmiri politieke analist – die de India-Pakistan-oorlogen in 1965, 1971 en 1999 heeft meegemaakt, evenals drie decennia van gewapende rebellie in Kasjmir tegen de Indiase heerschappij – stemde hiermee in. “Als het zou moeten werken, dan zou Kasjmir niet staan waar we nu zijn,” zeiden zij, anoniem blijvend uit vrees voor vergelding van Indiase troepen. “Een van de meest onvoorspelbare brandhaarden ter wereld.”

Zes maanden na de Pulwama-aanval trok New Delhi unilateraal de gedeeltelijke autonomie van de betwiste regio Kasjmir in en splitste de voormalige staat op in twee federaal geregeerde gebieden in augustus 2019. China en Pakistan, de buren van India die beide delen van Kasjmir beheersen, veroordeelden de maatregel.

India legde vervolgens een klap op in Kasjmir en arresteerde tientallen politieke leiders, journalisten en mensenrechtenactivisten, terwijl de regering Modi beweerde dat de regio terugkeerde naar “normaliteit”. Ondanks dat – en de honderden gewapende rebellen die door Indiase veiligheidsdiensten in de loop der jaren zijn gedood, “blijft de gewapende beweging voortduren,” merkte Sahni op.

“De beweging blijft zich vernieuwen [ondanks de tegenmaatregelen van India gedurende drie decennia],” merkte Sahni op. “Bij de huidige aanval is er een zekere materiële schade – gebouwen zijn opgeblazen – maar als er impliciete steun is voor deze groepen in Pakistan, zullen ze altijd terugkomen.”

‘Een fiasco’

Als de vliegtuigen inderdaad tot de Indiase vloot behoren, “zal het moeilijk worden voor India om in de toekomst een beslissing te nemen over het sturen van vliegtuigen om bestraffende aanvallen op Pakistan uit te voeren,” zei Ajai Shukla, een commentator op defensie en strategische zaken, die van 1976 tot 2001 in het Indiase leger diende.

Shukla merkte op dat, hoewel een geplande en geoefende aanval een afschrikwekkende waarde zou hebben, “de realiteiten uiteindelijk afhangen van hoeveel verlies is toegebracht, vergeleken met de verliezen die zijn geleden.”

“Het is een moment waarop India moet pauzeren en nadenken,” voegde Shukla toe. “Zelfs wanneer beide landen overwinning claimen, weet ten minste één van hen in zijn hart dat dit geen overwinning was. Dit was iets dat uitliep op een fiasco.”

“Als er een houding zal zijn dat we niets zullen toegeven en we zullen overwinning verklaren, dan zal die zwakte waarschijnlijk nooit verdwijnen,” zei Shukla.

Voor Sahni is er een meer onmiddellijke gevaar ontstaan door de aanvallen van de afgelopen twee dagen. Voorheen, zei hij, handelden beide zijden binnen onuitgesproken maar geaccepteerde “gecalibreerde grenzen”. Niet meer.

“Er zijn geen duidelijke lijnen meer over wat nu ‘escalatie’ is,” zei hij. “En dat is de klassieke glijbaan, aan de rand van een risicovolle spiraal.”