Nederlandse staat betaalt €37 miljoen aan boetes voor vertragingen bij immigratiekantoor
De Nederlandse Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is in 2024 geconfronteerd met een boete van 36,8 miljoen euro, terwijl het worstelt om de groeiende achterstand van asiel- en gezinsherenigingaanvragen bij te houden. Ondanks dat er meer zaken zijn behandeld dan het jaar ervoor, heeft de dienst te maken gehad met toenemende vertragingen, vooral bij het afhandelen van gezinsherenigingsverzoeken en asielberoepen. Dit heeft geleid tot een toename van juridische procedures en boetes voor gemiste besluittermijnen.
Het aantal juridische procedures, waaronder beroepen en rechtszaken tegen de IND, is in de afgelopen twee jaar bijna verdubbeld, met 68.000 afgesloten zaken in 2024 vergeleken met 35.390 in 2022. Een groot deel van deze toename komt voort uit aanvragen die beslissingen van de IND aanvechten, vooral wanneer de organisatie de voorgeschreven besluittermijnen niet haalt.
Volgens het jaarverslag 2024 van de IND heeft de dienst bijna 37 miljoen euro aan juridische boetes, ook wel “dwangsommen” genoemd, uitgekeerd vanwege vertragingen in de verwerking van asiel- en gezinsherenigingaanvragen. “We doen ons best om aan de vraag te voldoen, maar de achterstand groeit nog steeds,” zei Rhodia Maas, de directeur-generaal van de IND. “Onze werklast is niet alleen groter; het is ook complexer geworden, vooral door veranderende regelgeving, rechterlijke uitspraken en interne richtlijnen.”
De grootste uitdaging voor de IND blijft de scherpe stijging van gezinsherenigingaanvragen voor personen met een asielstatus. Momenteel wachten meer dan 75.000 mensen op een beslissing over hun gezinsherenigingszaken. De gemiddelde wachttijd voor deze aanvragen in 2024 was 70 tot 84 weken, wat aanzienlijk langer is dan de doelstelling van de IND.
In 2024 zag Nederland een afname van nieuwe asielaanvragen, met 32.180 eerste asielverzoeken vergeleken met 38.380 in 2023. Ondanks de daling in aanvragen bleef het aantal openstaande asielzaken stijgen, terwijl de IND moeite had om bij te blijven. De dienst heeft beslissingen genomen over 33.160 asielzaken, maar zag nog steeds een groeiende achterstand, met bijna 51.000 asielzoekers die wachten op een uitspraak.
De gemiddelde wachttijd voor asielzoekers steeg naar 53 weken, en het goedkeuringspercentage voor asielverzoeken daalde naar 58 procent in 2024, ten opzichte van 61 procent het voorgaande jaar. Asielzoekers wenden zich steeds vaker tot de rechter om vertragingen en beslissingen aan te vechten, wat de reeds onder druk staande middelen van de IND verder belast.
Gezinsherenigingszaken, vooral voor asielzoekers, vormen een belangrijke bron van vertraging voor de dienst. Deze verzoeken zijn in de afgelopen jaren toegenomen, waarbij de IND meer beslissingen heeft genomen dan in voorgaande jaren, maar nog steeds niet aan de vraag kan voldoen. Meer dan 75.000 mensen wachten momenteel op beslissingen over gezinshereniging, een achterstand die blijft groeien ondanks de inspanningen van de dienst.
Juridische uitdagingen tegen de IND worden steeds gebruikelijker, vooral in gevallen van gemiste deadlines voor gezinshereniging en asielaanvragen. Deze trend heeft bijgedragen aan de stijging van juridische boetes. De IND staat ook voor de uitdaging om een toenemend aantal bezwaren tegen beslissingen over verblijfsvergunningen te beheren in gevallen van reguliere migratie. In 2024 heeft de IND 27.780 van deze bezwaren behandeld, een stijging ten opzichte van 19.770 in 2023.
Ondanks de toenemende druk heeft de IND een bijna 100 procent aanwezigheid behouden bij juridische hoorzittingen, met 87 procent van de asielgerelateerde beslissingen en 86 procent van de beslissingen over reguliere migratie die door de rechtbanken zijn bevestigd. Echter, de boetes en vertragingen maken het werk van de dienst nog uitdagender.
Maas heeft benadrukt dat de IND zich inzet voor het verbeteren van de snelheid en efficiëntie van haar besluitvorming. “We moeten onze processen vereenvoudigen en slimmer werken. Als we deze uitdagingen en de verwachte hervormingen willen aanpakken, hebben we een stabiele financieringsbasis en tijd nodig om deze veranderingen door te voeren,” aldus Maas.
