We moeten ons verzetten tegen de hijabverboden in alle sporten in Frankrijk

Op 16 februari 2022 protesteerden mensen voor het stadhuis in Lille, Frankrijk, tegen een verbod op het dragen van een hijab in competitieve sporten. De leuzen luidden: “Sport voor iedereen” en “Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap voor iedereen”.

Als kind moest ik lichamelijke oefeningen vermijden en kon ik niet deelnemen aan sport. Ik had eczeem, en elke inspanning veroorzaakte een pijnlijke opvlamming. Maar op de universiteit besloot ik deze cyclus te doorbreken en schreef ik me in voor verschillende sportlessen. Begonnen met badminton en boogschieten, leerde ik geleidelijk dichter bij mijn lichaam te komen en te luisteren naar wat het nodig had. Uiteindelijk was ik dapper genoeg om een contactsport te overwegen. Ik wilde trainen in Engels boksen, maar toen ik me ervoor wilde inschrijven, wees de coach me af. Zijn reden: mijn tulband.

Ik heb de ring nooit bereikt, maar werd toch in een strijd getrokken: een strijd voor mijn rechten als vrouw en als moslim om volledig erkend te worden als mens en vrij te zijn van discriminatie. Ik draag een tulband om redenen die niemand behalve mij zouden moeten aangaan. De tulband en andere vormen van hoofddeksels, zoals een “hoofddoek” of “hijab”, maken altijd deel uit van mijn sportoutfit en voldoen volledig aan de hygiëne- en veiligheidsvoorschriften.

Ik dacht dat het kiezen van een andere sport het probleem zou oplossen, maar dat gebeurde niet. Ik sloot me aan bij een volleybalclub en vroeg om deel te nemen aan amateurcompetities. Maar kort nadat ik de formulieren had ingevuld, nam de coach me apart en vertelde me dat de scheidsrechter haar had verteld dat ik wel mocht trainen, maar niet bij het team mocht komen of deelnemen aan wedstrijden vanwege het statuut van de Franse Volleybalbond (FFVB).

De rechtvaardiging die ik kreeg, was onjuist. De beslissing van de FFVB om het dragen van “religieuze symbolen”, inclusief de hoofddoek, te verbieden, ging pas in september dit jaar in, nadat ik had aangevraagd deel te nemen aan amateurcompetities. Laïcité, of “secularisme”, dat theoretisch in de Franse grondwet is verankerd om ieders religieuze vrijheid te beschermen, is vaak gebruikt als voorwendsel om de toegang van moslimvrouwen tot openbare ruimtes in Frankrijk te blokkeren. Gedurende meerdere jaren hebben de Franse autoriteiten wetten en beleid aangenomen om de kleding van moslimvrouwen en meisjes te reguleren. Sportfederaties hebben dit voorbeeld gevolgd en verbieden hijab in verschillende sporten, waaronder voetbal, basketbal en volleybal, zowel op professioneel als amateur niveau.

Gemotiveerd door vooroordelen, racisme en gendergerelateerde islamofobie, controleren dergelijke regels in feite de keuzes en lichamen van moslimvrouwen. In scholen, op stranden, in zwembaden en andere openbare ruimtes mogen we ons niet kleden op manieren waarop we ons comfortabel voelen.

Ik weet uit persoonlijke ervaring hoe verwoestend de gevolgen van deze uitsluitende en discriminerende verboden kunnen zijn. Ze kunnen leiden tot een diep gevoel van vernedering en trauma, waardoor vrouwen en meisjes stoppen met sporten of andere activiteiten die ze leuk vinden, en worden onderworpen aan schadelijke discriminerende behandeling die verwoestende gevolgen heeft voor hun mentale en fysieke gezondheid.

Als gevolg van het hijabverbod ben ik gedwongen een pauze te nemen van volleybal. Ik heb me diep afgewezen gevoeld, behandeld als een wezen zonder ziel, zonder hart, zonder rechten. Voor mij is sport zo’n intieme fysieke activiteit en het is zo nauw verbonden met mijn fysieke en mentale welzijn. Ik mis het elke dag.

In de zomer kwam de hypocrisie van het Franse hijabverbod wereldwijd onder de aandacht tijdens de Olympische Spelen in Parijs. Het feit dat Franse vrouwelijke atleten die hoofddoeken dragen niet mochten deelnemen aan de Olympische Spelen legt de racistische genderdiscriminatie bloot die de toegang tot sport in Frankrijk ondermijnt. Het bracht zulke oneerlijke regels onder grotere publieke controle.

Een rapport van Amnesty International, gepubliceerd vóór de Olympische Spelen, maakte duidelijk dat onder internationaal recht, “secularisme” geen legitieme reden is om beperkingen op te leggen aan de rechten op vrijheid van meningsuiting en religie of geloof. De Franse verboden op religieuze sporthoofddeksels staan in contrast met de kledingregels van internationale sportorganisaties zoals FIFA (de Internationale Federatie van Voetbal), FIBA (de Internationale Basketball Federatie) en FIVB (de Internationale Volleybal Federatie). In haar onderzoek keek Amnesty International naar de regels in 38 Europese landen en ontdekte dat Frankrijk het enige land is dat verbod op religieuze hoofddeksels heeft opgelegd.

In oktober veroordeelden VN-experts deze verboden als “disproportioneel en discriminerend” en drongen ze aan op intrekking. In een verklaring aan de VN Mensenrechtenraad zei de VN-speciaal rapporteur voor culturele rechten dat de verboden inbreuk maken op de rechten van moslimvrouwen en meisjes in Frankrijk “om vrijelijk hun identiteit, religie of geloof in privé en in het openbaar te uiten, en deel te nemen aan het culturele leven”. De VN-experts deden een ondubbelzinnige oproep aan Frankrijk om “alle maatregelen te nemen die nodig zijn om [moslimvrouwen en meisjes] te beschermen, hun rechten te waarborgen en gelijkheid en wederzijds respect voor culturele diversiteit te bevorderen”.

Ondanks dergelijke oproepen en de groeiende nationale en internationale verontwaardiging, werden in het afgelopen jaar twee wetsvoorstellen ingediend bij het Franse Parlement die het hijab in alle sporten willen verbieden. Ik, samen met vele anderen, zal deze schandalige voorstellen verzetten en onze strijd voortzetten om de bestaande verboden op te heffen.

Ik blijf hoopvol. Ik geloof vast dat we samen kunnen opkomen voor onze rechten. Organisaties zoals Amnesty International, het Collectief Tegen Islamofobie in Europa en Lallab, de feministische en antiracistische vereniging waarvan ik deel uitmaak, moeten gehoord en ondersteund worden in hun strijd tegen deze gendergerelateerde islamofobie.

Ik wil ook de collectieven erkennen die zich inzetten voor inclusiviteit in de sport, zoals de Hijabeuses, Sport Pour Toutes en Basket Pour Toutes, en hen oprecht bedanken voor hun moed en dapperheid. Dit is geen politieke of religieuze strijd, maar een die draait om ons mensenrecht om deel te nemen aan sport. Terwijl we getroffen worden door het geweld en de onderdrukking die we lijden, creëren we samen ruimtes van strijd, zorg en solidariteit om deze flagrante discriminatie te bestrijden.

De achternaam van de auteur is niet gepubliceerd uit bezorgdheid voor haar privacy en veiligheid.