‘We gaan boren, baby, boren’: Waarom Trump de VS uit het klimaatakkoord van Parijs wil halen
Uitleg over de Klimaatcrisis
‘We zullen boren, baby, boren’: Waarom Trump de VS uit het klimaatakkoord van Parijs wil halen
In zijn eerste 24 uur in functie heeft president Donald Trump opnieuw de deelname van de Verenigde Staten aan de Overeenkomst van Parijs ingetrokken. Dit milieupact verplicht 196 landen om de opwarming van de aarde tot 1,5 graden Celsius (2,7 graden Fahrenheit) te beperken ten opzichte van de pre-industriële tijd.
“Amerika zal weer een productie-natie zijn, en we hebben iets dat geen enkele andere productie-natie ooit zal hebben, de grootste hoeveelheid olie en gas van elk land op aarde, en we gaan het gebruiken,” zei Trump in zijn inauguratiespeech op de Amerikaanse Capitol. “We zullen boren, baby, boren.”
Trump trok zich ook al terug uit het klimaatakkoord tijdens zijn eerste termijn, toen hij campagne voerde met de theorie dat klimaatverandering een grap was die door China werd verspreid om de economische groei van de VS te belemmeren. In zijn laatste campagne zijn er geen dergelijke claims gedaan.
In tegenstelling tot de terugtrekking van Trump in 2017, die vier jaar nodig had om effectief te worden en werd teruggedraaid door de binnenkomende administratie van Joe Biden, zal deze terugtrekking binnen een jaar ingaan.
Wat moet je weten?
Waarom doet Trump dit (weer)?
Trump heeft onlangs gezegd dat de Overeenkomst van Parijs de VS miljarden dollars zou kosten. Hij verwees naar beloften van ontwikkelde economieën om ontwikkelingslanden $100 miljard in subsidies te geven, ter ondersteuning van hun overgang naar hernieuwbare energie. De VS is ook traditioneel tegen elke vorm van koolstofheffing op vervuilende bedrijven en heeft geen koolstofmarkt opgezet.
Trump heeft ook consequent de binnenlandse productie van fossiele brandstoffen gesteund als een vorm van nationale energiezekerheid. Hij heeft niet uitgelegd waarom hij hernieuwbare energie die in eigen land wordt geproduceerd niet op dezelfde manier ziet.
“De investeringen die al zijn gedaan in fossiele gas in de VS zullen ervoor zorgen dat de gasproductie en -exporten in de VS in de volgende vijf jaar ongeveer zullen verdubbelen,” zei Michalis Mathioulakis, de academische directeur van het think tank Greek Energy Forum in Thessaloniki. “Trump zal daar natuurlijk de eer voor opeisen, maar je kunt productie-incrementen niet in korte tijd bereiken.”
Mathioulakis, evenals veel andere analisten, gelooft dat de VS Rusland als de belangrijkste leverancier van fossiele brandstoffen aan Europa wil verdringen, omdat het de Europese afhankelijkheid van Russisch gas als een veiligheidsrisico beschouwt. Dit ontnemen Rusland ook zijn meest lucratieve markt en dus belastinginkomsten.
“Zeker [de VS] probeert Rusland op de wereldmarkt te verdringen,” zei Mathioulakis. “Laten we niet vergeten dat de opheffing van het exportembargo op vloeibaar aardgas (LNG) gebeurde onder [voormalig Amerikaanse president Barack] Obama.”
Zal het de energietransitie in de VS stoppen?
Trumps eerste poging om de decarbonisatie van de economie te stoppen is mislukt. Gegevens van de Amerikaanse Energy Information Administration (EIA) tonen aan dat tijdens Trumps eerste termijn 35.723 megawatt aan kolencentrales zijn gesloten, meer dan in de eerste zes jaar van president Obama. Deze werden vervangen door fossiele gascentrales, die minder vervuilend zijn, een trend die begon onder Obama en tijdens Trumps eerste termijn onverminderd is doorgegaan.
“De momentum van schone energie in de VS en wereldwijd terugdraaien zal niet eenvoudig zijn,” zei Nikos Mantzaris, oprichter van The Green Tank, een energie-think tank in Athene. “Hernieuwbare energie is verreweg de goedkoopste vorm van energie en in de VS nemen staten hun eigen beslissingen.”
Zonne- en windenergie groeiden tijdens Trumps eerste termijn en overtroffen voor het eerst in de geschiedenis van de VS de energieproductie uit kolen in december 2020, terwijl Trump zich voorbereidde om af te treden. Deze trend lijkt zich voort te zetten.
In 2022 heeft toen-president Joe Biden de Inflation Reduction Act (IRA) ondertekend, die $270 miljard aan belastingkortingen en andere stimulansen biedt om te investeren in hernieuwbare energie. Tegen augustus van vorig jaar had de IRA $215 miljard aan investeringen in zonne- en windenergieproductie gestimuleerd, en de overheid had huiseigenaren $8 miljard aan belastingkortingen aangeboden voor het uitvoeren van energiebesparende renovaties.
Het door Biden gestelde doel was om de Amerikaanse broeikasgasemissies met 40 procent te verminderen ten opzichte van 2005 tegen 2030, en met 60 procent in 2035. Biden gaf goedkeuring aan een stortvloed aan IRA-projecten in zijn laatste twee maanden in functie, en die subsidies blijven tot 2032 uitbetalen, vier jaar nadat Trump afzwaait.
De EIA heeft voorspeld dat het grootste deel van de toegenomen elektriciteitsconsumptie in de VS in 2025 en 2026 zal worden geleverd door zonne-energie. Dit maakt deel uit van een wereldwijde verschuiving.
De Internationale Energieagentschap, een op Parijs gebaseerd intergouvernementeel orgaan en think tank, heeft voorspeld dat hernieuwbare energie in 2030 twee derde van de elektriciteitsproductie van ontwikkelde economieën zal uitmaken.
“Waar we ook een snelle ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen hadden, wanneer deze meer dan 40 procent van de energiemix bereikten, waren er problemen – namelijk dat we het gebruik van schone energie niet kunnen uitbreiden zonder elektriciteitsopslag en flexibele netwerken te ontwikkelen,” zei Mathioulakis. “Dus er is een vertraging geweest. Dit zou hoe dan ook naar Europa en de VS komen.”
Hoeveel koolstof stoot de VS uit in vergelijking met anderen?
De VS is na China de op één na grootste vervuiler ter wereld, met naar schatting 6 miljard ton koolstofequivalent gassen in 2023, volgens het World Resources Institute. Dat is ongeveer 16 procent van de wereldwijde 37 miljard ton. China staat bovenaan de lijst, met meer dan het dubbele van de uitstoot van de VS. De Europese Unie en India volgen de VS met elk ongeveer 3,4 miljard ton.
Hoe reageren andere landen?
Het Chinese Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gezegd dat het “bezorgd” is over de terugtrekking van de VS. “Klimaatverandering is een gemeenschappelijke uitdaging voor de hele mensheid. Geen enkel land kan zich eraan onttrekken,” aldus een verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Peking.
De EU-klimaatscommissaris, Wopke Hoekstra, noemde het “een werkelijk ongelukkige ontwikkeling”.
Exposed Amerikaanse goederen aan koolstofbelastingen in de EU?
De Europese Commissie die net aan de macht is gekomen, is supposed to seriously overwegen om een koolstofbelasting in te voeren op goederen die worden geïmporteerd uit landen die geen koolstofmarkt hebben zoals het EU Emissions Trading System (ETS). Het ETS verkoopt koolstofcredits aan vervuilers, waardoor ze een prikkel krijgen om over te schakelen op schonere energiebronnen.
Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) is bedoeld om het speelveld gelijk te maken voor Europese energiebedrijven en fabrikanten die concurreren met landen die geen kosten voor vervuiling opleggen. Mocht Trump zijn dreiging waarmaken om tarieven op Europese exporten naar de VS op te leggen, dan zal dat de handhaving van de CBAM tegen de VS veel waarschijnlijker maken.
