Verontreiniging van rivieren die in het Great Barrier Reef uitmonden neemt toe, wat ernstige zorgen oproept

Vervuilde rivieren bedreigen het Groot Barrièrerif, zoals satellietbeelden tonen. Vervuilde afvloeiing blijft het Groot Barrièrerif verstikken, zoals blijkt uit de eerste nationale beoordeling van de waterkwaliteits-trends in de Australische rivieren. Het probleem op het rif wordt erger, ondanks inspanningen om de landbouwpraktijken te verbeteren en miljarden dollars die door de overheid zijn toegewezen voor verbeteringen in de waterkwaliteit.

Er is echter goed nieuws: er zijn tekenen van verbetering in het Murray-Darling Bekken, waar minder zout, sediment en fosfor in het water zijn aangetroffen. Ons laatste onderzoek, gepubliceerd in Communications Earth & Environment, kwantificeert voor het eerst hoe de waterkwaliteit in Australische rivieren in de afgelopen twee decennia is veranderd. Ongeveer de helft van onze 287 monitoringsites vertoonde significante veranderingen in waterkwaliteit tussen 2000 en 2019 op alle geanalyseerde maatstaven. Maar de resultaten voor het rif en het bekken sprongen eruit.

Met name de zoetwaterstromen naar de lagune van het Groot Barrièrerif bevatten toenemende niveaus van sediment en fosfor. Als deze trend zich voortzet, maken we ons ernstige zorgen over de gezondheid van het Groot Barrièrerif en de toeristenindustrie die het ondersteunt.

Begrip van waterkwaliteit in rivieren
We hebben waterkwaliteitsmonitoringsdata van 287 riviersites in Australië bestudeerd. De relevante instantie in elke staat en territorium verzamelt deze informatie en maakt deze online beschikbaar. De gegevens omvatten onder andere:

• Saliniteit: te veel maakt water ongeschikt voor drink- of irrigatiedoeleinden
• Opgelost zuurstof: wanneer het niveau te laag is, kan dit het aquatische leven doden
• Stikstof en fosfor: hoge niveaus van beide kunnen leiden tot overmatige algengroei en verbruiken zuurstof
• Sediment: te veel vermindert de lichtpenetratie en verstoort ecosystemen

We hebben ons gericht op sites met gegevens van alle vijf de waterkwaliteitsindicatoren van 2000 tot 2019. Rivierstromen kunnen van jaar tot jaar enorm variëren, wat invloed heeft op de waterkwaliteit. Daarom hebben we statistieken gebruikt om deze variaties te compenseren en onderliggende langetermijntrends te identificeren.

In de stroomgebieden die significante veranderingen vertoonden tussen 2000 en 2019, vertoonde ongeveer de helft verbeteringen in opgeloste zuurstof, saliniteit en fosfor, terwijl de andere helft verslechterde. Sedimentniveaus verbeterden in de meeste gevallen (86% van de stroomgebieden) in de loop van de tijd. De situatie was minder positief wat betreft stikstofniveaus, die in 60% van de stroomgebieden toenamen.

Meer vervuild water stroomt naar het rif
In het Noordoostkustbekken vangen veel rivieren water uit het binnenland, waaronder landbouwgebieden, en voeren dit naar de oceaan nabij het Groot Barrièrerif. Vervuiling in deze rivieren wordt zo naar het rif getransporteerd. Gesuspendeerde sedimenten maken het water troebel of “turbide”. Dit kan de groei van zeegras verminderen en de groei- en voortplantingscycli van koraal en sommige vissen verstoren.

Fosfor en stikstof zijn essentiële mineralen of voedingsstoffen, wat de reden is waarom ze op boerderijen als meststof worden gebruikt. Maar te veel van beide kan de diversiteit van koraal verlagen en de veerkracht van koraal tegen verbleking en ziekten verminderen. We hebben vastgesteld dat de waterkwaliteit in rivieren die naar het rif stromen, een van de zeven natuurlijke wonderen van de wereld, in de afgelopen twee decennia is afgenomen. In het bijzonder zijn de niveaus van fosfor en sediment gemiddeld met ongeveer 5% per jaar toegenomen in de stroomgebieden.

Verbeteringen in het Murray-Darling Bekken
In tegenstelling tot het Groot Barrièrerif hebben we ontdekt dat de waterkwaliteit in het Murray-Darling Bekken verbetert. De saliniteit is afgenomen, evenals fosfor en gesuspendeerd sediment. Het beheer van saliniteit in het bekken is een langdurig probleem. Veel van het grondwater in het bekken is van nature al zout. Landontbossing en landbouwactiviteiten sinds de Europese kolonisatie hebben het probleem verder verergerd.

Maar onze resultaten suggereren dat de saliniteitsniveaus in de rivieren van het Murray-Darling Bekken verbeteren. Dit kan te wijten zijn aan grootschalige beheersmaatregelen zoals het verbeteren van de irrigatie-efficiëntie, het verminderen van drainage, het installeren van zoutafvangsystemen en drainage-diversieschema’s om zout grondwater weg te leiden van de Murray-rivier.

Deze veranderingen in waterkwaliteit kunnen ook het gevolg zijn van afname van neerslag tijdens de Millennium-droogte in de late jaren ’90 en vroege jaren 2000. De droge omstandigheden hebben mogelijk de processen die verantwoordelijk zijn voor het afvoeren van zout, sedimenten en fosfor naar waterwegen veranderd. Als zodanig heeft de droogte waarschijnlijk meer gecompliceerde en langdurige gevolgen voor de waterkwaliteit gehad dan de jaarlijkse variatie in rivierstromen.

Toezicht houden op waterkwaliteit
Helaas beperkt onvoldoende langetermijnmonitoring van de waterkwaliteit ons begrip van waterkwaliteits-trends in grote delen van het land. Dit omvat een groot deel van het westen, noorden en midden van Australië. Het invullen van deze datatekorten vereist nieuwe en voortdurende investeringen in waterkwaliteitsmonitoring. Australische waterautoriteiten moeten de gezondheid van onze rivieren blijven controleren.

Een nationaal programma om deze gegevens uit de staten en territoria te verzamelen, om de waterkwaliteit van rivieren te monitoren en bij te houden, is nodig om soortgelijke landelijke beoordelingen van waterkwaliteit voort te zetten. Dergelijke beoordelingen zijn van vitaal belang voor het bieden van een bewijsbasis voor het federale beleid en het identificeren van toekomstige behoeften in de bescherming van de waterkwaliteit van rivieren.