Verdronken mangrovebossen in de Malediven wijzen op wereldwijde kustbedreiging, volgens onderzoekers

Onderzoek toont aan dat mangrovebossen in de Malediven verdrinken

Onderzoekers hebben bewijs gevonden dat mangrovebossen, die tropische en subtropische kusten beschermen, aan het verdrinken zijn in de Malediven. Hun bevindingen, gepubliceerd op 12 november in Scientific Reports, waarschuwen dat deze resultaten niet alleen gevolgen hebben voor de Malediven, maar ook voor andere eilandnaties en kustecosystemen wereldwijd.

In 2020 ondervonden meer dan een kwart van de Maledivische eilanden met mangrovebossen een geleidelijke achteruitgang van hun bomen, een toestand die bekend staat als ‘dieback’. Satellietbeelden van zowel bewoonde als onbewoonde eilanden toonden de ernst van dit probleem aan, met sommige eilanden die meer dan de helft van hun mangrovebedekking verloren.

Mangroven spelen een essentiële rol in de bescherming van kustregio’s door als natuurlijke barrières te fungeren tegen stormen, erosie en overstromingen. Als hotspots van biodiversiteit zijn ze vitale kraamkamers voor mariene soorten zoals krabben, garnalen en vissen, wat hen cruciaal maakt voor voedselzekerheid en levensonderhoud in veel kustgemeenschappen. Daarnaast bieden ze waardevolle hulpbronnen, zoals bouwmaterialen voor woningen.

Een team onderzoekers, onder leiding van Lucy Carruthers en Vasile Ersek van de afdeling Geografie en Milieuwetenschappen van Northumbria University, combineerde gegevens over zeespiegel, klimaat en remote sensing met veldobservaties van sedimentgeochemie en dendrologie om het mangrove-dieback te onderzoeken.

Hun analyse van mangrovehout toonde aan dat de dode bomen grotere tekenen van zoutstress vertoonden in vergelijking met levende bomen. Deze stress geeft aan dat de wortels van de bomen moeite hadden om om te gaan met de verhoogde zoutniveaus, wat een belangrijke factor was in hun uiteindelijke dood.

De onderzoekers ontdekten dat de zeespiegel rond de Malediven tussen 2017 en 2020 in een versnelde snelheid van meer dan 30 mm per jaar steeg. Aan het einde van deze periode vond een ongewoon intense klimaatgebeurtenis plaats, bekend als de Indische Oceaan Dipool. Dit veroorzaakte warmere zeewatertemperaturen en een stijging van de zeespiegel in de West-Indische Oceaan.

Hoewel mangroven van nature hun eigen sediment opbouwen, waardoor ze zich kunnen aanpassen aan geleidelijk stijgende zeeën, was deze snelheid van zeespiegelstijging te snel voor de mangroven om gelijke tred te houden. Aangezien de getijdenbewegingen meer beperkt zijn in de bekkengebieden waar veel mangrovebossen groeien, betekende de stijging van de zeespiegel dat zeewater effectief de bossen overstroomde. Dit gebrek aan getijdenbeweging en overstroming verhinderde dat de mangroven het sediment konden opbouwen dat ze nodig hadden om boven water te blijven. Uiteindelijk verloren ze hun veerkracht en stierven ze door verdrinking.

Dr. Vasile Ersek, universitair docent aan de afdeling Geografie en Milieuwetenschappen van Northumbria University, verklaarde: “Dieback werd eerst waargenomen in het centrum van laaggelegen bekkengebieden voordat het zich geleidelijk naar buiten verspreidde. Aangezien deze bekkengebieden een beperkte getijdenafvoer hebben, zagen we bewijs van de stijgende zeespiegel die de bossen met zeewater inunderen. Deze langdurige blootstelling creëerde hogere zoutconcentraties.”

Lucy Carruthers, nu postdoctoraal onderzoeker aan de afdeling Kuststudies van East Carolina University, leidde het project terwijl ze aan Northumbria University werkte. Ze zei: “De zeespiegel in de regio bereikte zijn hoogste punt in de getijdegauge-gegevens toen de dieback in 2020 plaatsvond. Dit viel samen met een intense positieve fase in de Indische Oceaan Dipool, die klimaatextremen kan veroorzaken voor landen binnen de Indische Oceaan.”

De onderzoekers merkten op dat er gepubliceerd bewijs was van mangrove-die-off in andere gebieden van de Indische Oceaan rond dezelfde periode, waaronder de Seychellen en Madagaskar. Aangezien mangrovebossen enorme hoeveelheden koolstof opslaan—typisch drie tot vijf keer meer koolstof per equivalente oppervlakte dan tropische regenwouden—uitten de onderzoekers hun bezorgdheid dat het verlies van mangrovebossen ook grote hoeveelheden opgeslagen koolstof zou kunnen vrijgeven, wat klimaatverandering verder zou versnellen.

Ze voegden eraan toe: “Onze bevindingen onthullen de kwetsbaarheid van mangrove-ecosystemen voor snelle zeespiegelstijging en benadrukken de noodzaak voor urgente adaptieve conserveringsstrategieën in kleine eilandontwikkelingsstaten. Dit lijkt misschien een lokaal probleem, maar het is een waarschuwing voor kustgebieden wereldwijd. Naarmate klimaatverandering en extreme gebeurtenissen toenemen, kunnen sommige mangrovebossen moeite hebben om gelijke tred te houden met de zeespiegelstijging. De Malediven, als het laagste land ter wereld, kunnen daarom potentieel de kanarie in de kolenmijn zijn.”