‘Veertig jaar gewacht’: Families van de Cradock Vier in Zuid-Afrika eisen gerechtigheid

‘Veertig jaar gewacht’: De families van de Cradock Four in Zuid-Afrika willen gerechtigheid

Familieleden van de slachtoffers van moorden uit de apartheidstijd willen dat de overheid meer doet om de daders ter verantwoording te roepen. Op de nacht van 27 juni 1985 reisden vier zwarte mannen samen in een auto van Port Elizabeth, nu Gqeberha, naar Cradock. Ze hadden net gemeenschapswerk gedaan aan de rand van de stad toen de apartheidspolitie hen bij een wegversperring stopte. De vier – de leraren Fort Calata (29) en Matthew Goniwe (38), schoolhoofd Sicelo Mhlauli (36) en spoorwegmedewerker Sparrow Mkonto (34) – werden ontvoerd en gemarteld. Later werden hun lichamen in verschillende delen van de stad aangetroffen; ze waren zwaar mishandeld, gestoken en verbrand.

De politie en de apartheidsoverheid ontkenden aanvankelijk enige betrokkenheid bij de moorden. Het was echter bekend dat de mannen onder toezicht stonden vanwege hun activisme tegen de zware omstandigheden waarmee zwarte Zuid-Afrikanen te maken hadden. Kort daarna werd bewijs gelekt van een doodvonnis dat was uitgevaardigd voor enkele leden van de groep. Het bleek dat hun moorden al lang van tevoren waren gepland. Hoewel er twee onderzoeken naar de moorden zijn geweest – beide onder het apartheidregime in 1987 en 1993 – leidde geen van beide tot de identificatie of aanklacht van een dader.

“Dit waren rechtbanken in apartheid Zuid-Afrika. Het was een compleet andere tijd waarin het duidelijk was dat vier mensen waren vermoord, maar de rechtbanken zeiden dat niemand daarvoor verantwoordelijk kon worden gehouden,” aldus Lukhanyo, die recentelijk in lokale media sprak. “We hopen dat dit proces uiteindelijk zal onthullen wie de orders heeft gegeven, wie ze heeft uitgevoerd en waarom.”

Nu, vier decennia na de moorden, is er een nieuw onderzoek gestart. Hoewel gerechtigheid nog nooit zo dichtbij leek, is het voor de families van de overledenen een lange wachtperiode geweest. Er zijn veel meer verhalen zoals dat van Calata, veel meer slachtoffers zoals de Cradock Four, en veel meer families die nog steeds wachten op de waarheid over wat er met hun geliefden is gebeurd.

In haar getuigenis deze maand beschreef Nombuyiselo Mhlauli, de vrouw van Sicelo Mhlauli, de staat van het lichaam van haar man toen ze zijn resten ontving voor de begrafenis. Hij had meer dan 25 steekwonden in de borst, zeven in de rug, een snijwond in zijn keel en een ontbrekende rechterhand.

Lukhanyo sprak over de emotionele uitputting van het proces, maar ook over de noodzaak ervan. Hij vertelde hoe het leven zonder een vader hem heeft beïnvloed. “Er zijn misdaden gepleegd tegen onze menselijkheid. De staat waarin het lichaam van mijn vader werd gevonden, was een duidelijke misdaad tegen zijn menselijkheid,” getuigde hij.

De minister van Justitie en Grondwettelijke Ontwikkeling van Zuid-Afrika, Mmamoloko Kubayi, heeft aangekondigd dat het ministerie zijn inspanningen heeft opgevoerd om langverwachte gerechtigheid en afsluiting te bieden voor families die zijn getroffen door de gruweldaden uit de apartheidstijd. “Deze inspanningen duiden op een hernieuwde toewijding aan herstelrecht en nationale genezing,” aldus het ministerie.

De moorden op de Cradock Four, Simelane en Timol zijn slechts enkele van de vele gruweldaden die zijn gepleegd. Het is echter zorgwekkend om te beseffen dat er talloze namen, slachtoffers en getuigenissen zijn die verborgen of begraven blijven. Het is onduidelijk hoe lang dit nieuwe onderzoek zal duren, maar het wordt verwacht dat het enkele weken zal duren. Terwijl de families wachten op antwoorden en verantwoording, proberen ze vrede te sluiten met het verleden.