Trump over Iran: Van ‘zeer dichtbij’ een deal naar ‘zeer dichtbij’ een bom
Uitleg over het Israël-Iran conflict
De positie van Donald Trump ten opzichte van Iran is de afgelopen week veranderd, temidden van het geweld in het Israël-Iran conflict. De Amerikaanse president heeft aangegeven dat de VS mogelijk betrokken raken bij het conflict tussen Israël en Iran.
Op dinsdag, terwijl hij vroeg het G7-topoverleg in Canada verliet, vertelde Trump aan verslaggevers dat hij geloofde dat Iran “heel dicht” bij het ontwikkelen van nucleaire wapens was. Dit staat in contrast met de inlichtingendiensten van de VS, die op 25 maart verklaarden dat Iran niet op weg was naar het bouwen van dergelijke wapens.
Trump’s opmerkingen zijn een duidelijke verschuiving ten opzichte van zijn standpunt van vorige maand, toen hij aangaf dat de VS en Iran dicht bij een overeenkomst over het nucleaire programma van Iran waren. Terwijl het Israël-Iran conflict op donderdag de zevende dag inging, veranderde Trump opnieuw van positie over de nucleaire capaciteiten van Iran en de bereidheid van de VS om zich met het conflict te bemoeien.
Na de Israëlische aanvallen op Iraanse nucleaire en militaire faciliteiten op vrijdag, verklaarden ambtenaren van de Trump-administratie dat de VS niet betrokken waren. Sindsdien heeft Trump echter gesuggereerd dat de VS mogelijk betrokken raken bij het conflict, wat zowel bondgenoten als tegenstanders in het duister laat over de volgende stappen.
Israël heeft de VS gevraagd om “bunker buster” bommen te leveren, waarmee hun strijdkrachten de Fordow nucleaire faciliteit kunnen aanvallen, die diep in een berg in het noordwesten van Iran ligt. Op woensdag weigerde Trump te zeggen of de VS zich bij het conflict zou voegen. “Ik kan het doen. Ik kan het ook niet doen. Ik bedoel, niemand weet wat ik ga doen,” vertelde hij aan verslaggevers buiten het Witte Huis.
Later zei Trump dat Iraanse functionarissen Washington wilden bezoeken voor gesprekken. Hij merkte op dat het “een beetje laat” is voor zulke gesprekken, maar “we kunnen dat doen.”
De wankele houding van Trump over Iran heeft geleid tot ernstige zorgen onder veel supporters in zijn MAGA-basis (Make America Great Again). Deze bezorgde aanhangers geloven dat de betrokkenheid van de VS bij een nieuwe oorlog indruist tegen Trump’s campagnebelofte om Amerika op de eerste plaats te zetten en zich buiten conflicten met anderen te houden.
Hoe heeft Iran gereageerd?
Iran heeft volgehouden dat zijn nucleaire programma volledig vreedzaam en voor civiele doeleinden is, en verwijst naar een religieuze edict van Khamenei uit de vroege jaren 2000, waarin het produceren van wapens als verboden wordt beschouwd in de islam. Khamenei wees Trump’s oproepen tot overgave van de hand in zijn eerste televisieboodschap sinds de aanvallen van Israël op Iran.
Iran heeft uraniumverrijking tot 60 procent verhoogd in zijn nucleaire faciliteiten, dicht bij de 90 procent die nodig is om nucleaire wapens te maken. Echter, net als de Amerikaanse inlichtingenrapporten, heeft het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) ook geen bewijs gevonden voor de productie van nucleaire wapens door Iran.
Wat was de positie van Trump over Iran en nucleaire wapens tijdens zijn eerste termijn?
Tijdens zijn eerste termijn was de spanning tussen Iran en Trump over het algemeen hoog. In 2018 kondigde Trump de terugtrekking van de VS uit de nucleaire deal van 2015 aan. De deal, die uraniumverrijking bij Fordow verbood, had Iran beloofd om geen nucleair materiaal te behouden in ruil voor een volledige opheffing van de sancties.
De spanningen zijn sindsdien alleen maar toegenomen. De Amerikaanse militaire aanvallen en de moord op de Iraanse generaal Qassem Soleimani in 2020 hebben de situatie verder doen escaleren. Trump heeft herhaaldelijk benadrukt dat Iran geen nucleaire wapens mag hebben.
