Studie toont aan dat droogtes en hittegolven de CO₂-opnamecapaciteit van planten verminderen
Frequent hitte- en droogte-incidenten in het zuidwesten van Europa verminderen de capaciteit van ecosystemen om CO₂ op te nemen.
Volgens een recent onderzoek van het Instituut voor Milieuwetenschappen en Technologie aan de Universitat Autònoma de Barcelona (ICTA-UAB) heeft de stijging van extreme weersomstandigheden als gevolg van klimaatverandering invloed op de koolstofbalans van de aarde en de groei van planten. De hittegolf die in 2022 werd geregistreerd, was bijzonder intens en verminderde het vermogen van de vegetatie om als koolstofputten te functioneren met 27%. Dit benadrukt de kwetsbaarheid van ecosystemen onder extreme omstandigheden.
Volgens gegevens van het Spaanse Nationaal Instituut voor Statistiek betekende deze vermindering dat de vegetatie in de getroffen gebieden van het zuidwesten van Europa niet meer CO₂ opnam dan Spanje in hetzelfde jaar uitstootte.
Koolstofputten zijn systemen die meer kooldioxide (CO₂) opnemen dan ze uitstoten. Bossen, bodems en oceanen zijn natuurlijke voorbeelden van putten die helpen de klimaatverandering te verlichten door de concentraties van atmosferische CO₂ te verlagen.
Het onderzoek, gepubliceerd in Global Biogeochemical Cycles, toont aan dat hoewel stijgende temperaturen het groeiseizoen van planten hebben verlengd—aanvankelijk leidend tot een verhoogde koolstofopname—dit effect wordt gecompenseerd door een gelijktijdige toename van CO₂-uitstoot door de afbraak van organisch materiaal en de ademhaling van planten.
Het onderzoek, geleid door ICTA-UAB-onderzoeker Ricard Segura Barrero, berekent hoe planten CO₂ opnemen en afgeven, waarbij bodemvocht als een belangrijke variabele wordt meegenomen. De resultaten tonen aan dat de waterbalans en de timing van extreme evenementen (zoals hittegolven en droogtes) cruciaal zijn voor het begrijpen van de reacties van ecosystemen. Regio’s zoals het zuidwesten van Europa, die verschillende klimatypes omvatten, zijn bijzonder kwetsbaar voor deze veranderingen.
Het onderzoek analyseerde koolstoffluxen tussen 2001 en 2022 in landen zoals Portugal, Spanje, het zuiden van Frankrijk en Italië. Gegevens uit 10 biogeografische regio’s toonden aan dat ecosystemen in continentale en vochtige klimaten meer worden beïnvloed door hittegolven en droogtes dan die in mediterrane gebieden, die beter zijn aangepast aan dergelijke gebeurtenissen. Over het algemeen zouden de huidige opwarmings- en droogtetrends kunnen leiden tot onevenwichtigheden tussen fotosynthese en ademhaling, waardoor de rol van ecosystemen als koolstofputten in gevaar komt.
Onderzoekers maakten ook gebruik van satellietgegevens over door de zon geïnduceerde fluorescentie, een betrouwbare indicator van de fotosynthetische activiteit van vegetatie, om de modellen te valideren en te bevestigen dat de koolstofuitwisseling tussen ecosystemen en de atmosfeer zeer gevoelig is voor extreme gebeurtenissen.
Deze klimaatonevenwichtigheid heeft directe gevolgen voor de wereldwijde koolstofcyclus en de inspanningen om de klimaatverandering te verzachten. Onderzoekers benadrukken de dringende behoefte aan verbeterde monitoring van koolstoffluxen, vooral in kwetsbare gebieden, en om beleid te versterken dat gericht is op het aanpassen aan en beschermen van belangrijke ecosystemen.
