Studie onthult: Droogtes verhogen dodelijkheid van lucht in Latijns-Amerika

Vervroegd overlijden en economische verliezen door droogte-gerelateerde PM2.5.

Wanneer de waterniveaus onder normaal zijn in Latijns-Amerika, lijden niet alleen boeren en consumenten. Een nieuwe studie toont aan dat luchtvervuiling toeneemt en duizenden mensen vroegtijdig overlijden als gevolg hiervan.

Het artikel, “Droogtes Verslechteren Luchtkwaliteit en Gezondheid door Verschuiving van Energieproductie“, is gepubliceerd in Nature Communications, een van de toonaangevende wetenschappelijke tijdschriften ter wereld. De studie laat zien dat de oorzaak van de verhoogde luchtvervuiling geen stofstormen of bosbranden zijn, maar iets veel alledaagser: de manier waarop elektriciteit wordt opgewekt wanneer de regen stopt.

Waterkracht levert ongeveer de helft van de elektriciteit in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied (LAC). De rest komt voornamelijk van verbrandingsinstallaties die worden aangedreven door kolen, olie, gas of biomassa. Waterkracht is afhankelijk van constante rivierstromen, die door droogte kunnen worden verstoord.

Wanneer de dammen droogvallen, wendt de regio zich tot de back-up energiebronnen, zoals fossiele brandstof- en biomassacentrales, om het tekort op te vullen. Deze centrales stoten fijne deeltjes (PM₂.₅) uit, kleine luchtdeeltjes die diep in de longen kunnen doordringen en hart- en ademhalingsziekten kunnen veroorzaken.

Het onderzoek onder leiding van Mathilda Eriksson en Alejandro del Valle van de M.R. Greenberg School of Risk Science aan de Robinson College of Business van Georgia State, samen met Alejandro de la Fuente van de Wereldbank, heeft als doel vastgesteld hoezeer droogtes de PM₂.₅-vervuiling in Latijns-Amerika verhogen en hoeveel levens dit kost.

De onderzoekers hebben 20 jaar aan maandelijkse gegevens van meer dan 3.000 energiecentrales geanalyseerd, waarbij ze de droogteomstandigheden in waterkrachtgebieden en de PM₂.₅-niveaus rond verbrandingsinstallaties volgden. Ze vonden een duidelijk patroon: wanneer waterkracht in een regio wordt beperkt door droogte, verschuift de energieproductie naar verbrandingsinstallaties, en de PM₂.₅-niveaus in de buurt van deze installaties stijgen gemiddeld met 0,83 microgram per kubieke meter (μg/m³), wat een aanzienlijke stijging is in gebieden die al ver boven de richtlijn van de Wereldgezondheidsorganisatie van 5 μg/m³ liggen.

De studie schat dat de verschuiving naar verbrandingsinstallaties als gevolg van droogte jaarlijks tussen de 3.700 en 10.600 vroegtijdige sterfgevallen in de regio veroorzaakt, wat neerkomt op jaarlijkse economische verliezen van 4,2 tot 12,2 miljard dollar. In de periode van 2000 tot 2020 bereikten de cumulatieve verliezen ongeveer 150 miljard dollar.

Een verslechterend probleem

Klimaatmodellen suggereren dat het probleem alleen maar zal toenemen. Tussen 2020 en 2059 wordt verwacht dat het grootste deel van LAC een toename van 22-24% in droogte-expositie voor waterkrachtcentrales zal ervaren. In het slechtste geval, zonder afschaffing van verbrandingsinstallaties en met sterke klimaatinvloed, kunnen de jaarlijkse vroegtijdige sterfgevallen tegen 2059 oplopen tot 30.000.

Zelfs in meer optimistische klimaatscenario’s, waarschuwt de studie, zullen de gezondheidsrisico’s aanhouden tenzij er veranderingen in het energiebeleid komen. Dit komt omdat klimaatverandering niet de enige drijfveer is—bevolkingsgroei, economische ontwikkeling en het langzame tempo van het afschaffen van centrales spelen allemaal een rol.

Het probleem oplossen

Het onderzoek legt een verborgen kost van droogte bloot: de schade aan de volksgezondheid door luchtvervuiling. Van cruciaal belang is dat de studie waarschuwt dat het simpelweg toevoegen van meer zonne- en windenergie het probleem niet oplost als vervuilende back-upcentrales de voorkeur blijven genieten in droge jaren. Wat kan er dus gedaan worden?

“Onze vraag naar elektriciteit zal alleen maar toenemen, en wat nu met deze centrales gebeurt, heeft aanzienlijke menselijke en economische kosten, maar er zijn dingen waarin wetgevers nu kunnen investeren die uiteindelijk kosteneffectief zullen zijn en levens kunnen redden,” zei del Valle.

Voor beleidsmakers zijn de bevindingen een oproep om op meerdere fronten actie te ondernemen:

• Bouw energieopslag zodat schone energie kan worden ingezet, zelfs wanneer waterkracht offline is.
• Breid de regionale elektriciteitshandel uit met afgestemde vervuilingsnormen om te voorkomen dat emissies over grenzen verschuiven.
• Stel afschaffingen van centrales in kwetsbare gemeenschappen vast om milieurechtvaardigheid te bevorderen.
• Stimuleer vraagbeheer—zoals besparingsincentives—tijdens droogteperiodes.

“Het opbouwen van energieopslagcapaciteit en regionale elektriciteitshandel zijn twee duidelijke alternatieven die nu kunnen worden geïmplementeerd om de afhankelijkheid van schadelijke verbrandingsinstallaties te verminderen,” zei del Valle. “Naarmate deze investeringen worden gedaan, moeten de verbrandingsinstallaties die het dichtst bij grote bevolkingsgroepen van achtergestelde mensen liggen, als eerste worden afgeschaft, en ons artikel biedt een routekaart voor het identificeren van de grootste overtreders.”

Del Valle merkt op dat het probleem niet beperkt is tot Latijns-Amerika. Vergelijkbare studies zijn uitgevoerd die kijken naar de milieu-kosten van elektriciteitsproductie in de VS. En naarmate droogtes verergeren in een opwarmende wereld, kan de gezondheid van miljoenen afhangen van hoe snel deze regio’s die afhankelijk zijn van waterkracht de cyclus van droge rivieren, vuile lucht en vroegtijdige dood kunnen doorbreken.