‘Overleven was geluk’: Vreugde en wanhoop nu wapenstilstand in Gaza nabij is

Nieuws|Israël-Palestina conflict

‘Overleven was geluk’: Blijdschap en wanhoop na akkoord over wapenstilstand in Gaza

Hamas en Israël hebben een wapenstilstandsovereenkomst bereikt, volgens Qatar en de Verenigde Staten, wat de Palestijnen met gemengde gevoelens achterlaat en de wens om naar huis terug te keren.

In de Gazastrook vieren veel Palestijnen, in de hoop dat een verwoestende oorlog van 15 maanden eindelijk voorbij is. Israël en Hamas hebben ingestemd met een wapenstilstand, die zou omvatten dat er gevangenen worden geruild en dat Palestijnen naar hun huizen in Gaza kunnen terugkeren. Israël geeft aan dat er nog enkele kwesties zijn die moeten worden opgelost, terwijl Hamas zijn aanvaarding heeft aangekondigd.

De vreugde onder de Palestijnen wordt echter getemperd door verdriet, aangezien velen hun dierbaren hebben verloren in een oorlog die door mensenrechtenorganisaties en VN-experts als “genocide” is beschreven.

“Zodra er een wapenstilstand is, zal ik terugkeren en mijn land in Beit Hanoon in het noorden van Gaza kussen,” zei Umm Mohamed, een 66-jarige vrouw die twee van haar tien kinderen verloor toen een Israëlische bom op haar huis viel in december 2023.

Israëls oorlog tegen Gaza heeft meer dan 46.500 Palestijnen gedood en meer dan 100.000 gewond gemaakt. De oorlog begon na een aanval van Hamas op Zuid-Israël op 7 oktober 2023, waarbij 1.139 mensen omkwamen en ongeveer 250 mensen werden gevangen genomen.

Tijdens de Israëlische offensief op Gaza werden scholen, ziekenhuizen en vluchtelingenkampen systematisch gebombardeerd, wat bijna alle basisdiensten en structuren die levensondersteuning bieden, vernietigde, volgens VN-experts en mensenrechtenorganisaties.

In september 2024 ontdekte het VN-satellietcentrum dat 66 procent van alle structuren in de Gazastrook beschadigd of vernietigd was door Israëlische aanvallen. Israël heeft ook de bestaande belegering van Gaza aan het begin van de oorlog verscherpt, wat massale hongersnood en een ineenstorting van de openbare orde veroorzaakte.

Nu er een einde aan de ellende in zicht lijkt, worstelen de Palestijnen om alles – en iedereen – te verwerken die ze in de oorlog hebben verloren.

“Ik heb gemengde gevoelens … maar ik bid tot God dat we weer terug kunnen naar ons normale leven zonder ons onveilig te voelen,” zei Mohamed Abu Rai, een 47-jarige medicus, vanuit zijn kantoor in Deir el-Balah.

Herinneringen en verdriet

Palestijnen reflecteerden op de dierbaren die ze verloren tijdens de Israëlische aanvallen voorafgaand aan de nu verwachte wapenstilstand.

Lubna Rayyes, de directeur van de Internationale Amerikaanse basisschool in Gaza-Stad, zei dat ze een van haar collega’s, Bilal Abu Saaman, verloor, die mensen uit het puin aan het redden was toen hij werd gebombardeerd. Rayyes zei dat ze regelmatig de weduwe van Abu Saaman belt en vraagt naar zijn jonge kinderen.

“Bilal was echt een van de beste mensen ter wereld,” voegde ze eraan toe.

Rayyes sprak ook over haar ouderlijk huis, dat door Israëlische soldaten in vlammen opging. “Er is niets meer over van het huis,” zei ze, zuchtend. “Er zijn geen familiefoto’s meer of enige herinneringen [die we hebben teruggevonden]. Het is allemaal weg.”

Abu Rai verloor ook zijn huis, maar net als Rayyes vertelde hij dat de herinnering aan overleden collega’s en vrienden hem het meest verdriet doet. Hij gelooft dat het werkelijke aantal slachtoffers veel hoger is dan de officiële cijfers en hij kan nog steeds niet begrijpen hoe hij de afgelopen 15 maanden heeft overleefd. “Overleven in Gaza was altijd gewoon een kwestie van geluk,” zei hij.

Blijven of gaan?

Terwijl veel Palestijnen uitkijken naar terugkeer en het herbouwen van hun gemeenschappen, kunnen anderen zich niet voorstellen om nog langer in de belegerde enclave te blijven.

Mahmoud Saada, 52, zei dat hij niet gelooft dat er een blijvende oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict zal komen, ondanks de verwachte wapenstilstand. Hij zegt dat hij zijn jonge kinderen zal meenemen en Gaza zal verlaten zodra de oversteek naar Egypte opent. “Ik zweer bij God dat ik niet zal terugkeren naar Gaza. Ik ben zo moe en het zat,” zei hij vanuit Deir el-Balah, waar hij met zijn gezin in een kleine, overvolle tent slaapt.

Abu Rai zei ook dat hij zich niet kan voorstellen om in Gaza te blijven nu alles volledig verwoest is. Hij gelooft dat de meeste overlevenden diep getraumatiseerd zijn en simpelweg niet kunnen begrijpen hoe ze hun gemeenschappen en levens opnieuw moeten opbouwen, vooral omdat Gaza al eerder heeft geworsteld om te herstellen van verschillende oorlogen met Israël.

Momenteel vermoedt hij dat veel mensen proberen een uitweg te vinden, althans voorlopig.

Abu Rai, Rayyes en Umm Mohamed zijn het er echter over eens dat Palestijnen Gaza zullen missen als ze vertrekken, waardoor de beslissing voor velen moeilijk is. Uiteindelijk geloven ze dat de meeste mensen zullen blijven of terugkeren naar Gaza, als ze dat kunnen.

“Er is echt geen plek zoals thuis.”