Oorlog tussen Rusland en Oekraïne: Wat zijn de volgende stappen voor een ‘gefrustreerde’ Trump met Poetin?

Onderhandeling tussen de VS en Rusland over de oorlog in Oekraïne

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, heeft vrijdag voor de tweede keer in twee dagen tijd gesproken met de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergey Lavrov. Het gesprek richtte zich voornamelijk op de oorlog in Oekraïne. Eerder hadden ze op donderdag 50 minuten met elkaar gesproken aan de zijlijn van de ASEAN-top in Maleisië.

Tijdens zijn herverkiezingscampagne had de Amerikaanse president Donald Trump beloofd de oorlog in Oekraïne binnen 24 uur na zijn aantreden te beëindigen. Maar meer dan vier maanden later lijkt een staakt-het-vuren verder weg dan ooit, nu Rusland onlangs een heftige bombardementen op Oekraïne heeft uitgevoerd.

Na de bijeenkomst op donderdag vertelde Rubio aan verslaggevers dat Trump “teleurgesteld en gefrustreerd” was over het gebrek aan flexibiliteit vanuit Rusland om de oorlog te beëindigen.

Is Trumps visie op de oorlog veranderd en wat zijn zijn volgende opties? Rubio’s opmerkingen komen op een moment dat Trump steeds kritischer wordt over Putin, nadat hij eerder Oekraïne had beschuldigd van het niet willen van vrede. “We krijgen veel onzin over ons heen van Putin. Hij is altijd heel aardig, maar het blijkt betekenisloos te zijn,” zei Trump op dinsdag.

Sinds februari hebben de VS aparte gesprekken gevoerd met Rusland en Oekraïne, en hebben ze in mei in Istanbul voor het eerst directe gesprekken tussen beide landen tot stand gebracht, sinds de vroege maanden van de volledige Russische invasie in 2022. Hoewel Putin kortstondige pauzes in de gevechten heeft aangeboden, heeft hij het Amerikaanse voorstel voor een onvoorwaardelijk 30-dagen staakt-het-vuren niet geaccepteerd. Oekraïne heeft dat voorstel wel geaccepteerd, maar Rusland stelt dat Oekraïne de wapenstilstand zou kunnen gebruiken om troepen te hergroeperen en zich opnieuw te bewapenen.

Toen Trump deze week door verslaggevers werd gevraagd of hij iets zou doen met zijn frustratie over Putin, antwoordde hij: “Dat zou ik je niet vertellen. Willen we niet een beetje verrast worden?”

Deskundigen waarschuwen echter tegen de conclusie dat Trump klaar is om hard op te treden tegen Rusland. “Er is een golf van optimisme over de wereld dat dit eindelijk kan leiden tot een verandering in het Amerikaanse beleid. Maar bij elke eerdere gelegenheid is dit niet gebeurd.”

Na de ontmoeting op donderdag tussen Rubio en Lavrov gaven beide partijen aan bereid te zijn om diplomatiek verder te gaan.

Bewapening van Oekraïne tegen Rusland

Begin juli kondigde de Trump-administratie aan dat ze de wapenleveringen aan Kyiv zou “pauzeren”. Een week later draaide hij deze beslissing terug. “We gaan meer wapens sturen. We moeten. Ze moeten zichzelf kunnen verdedigen. Ze krijgen nu heel hard klappen,” zei Trump op 8 juli.

Op donderdag vertelde Trump aan NBC dat deze wapens aan de NAVO zouden worden verkocht, die ervoor zal betalen. NAVO zal deze vervolgens aan Oekraïne doorgeven. “We sturen wapens naar de NAVO, en de NAVO betaalt voor die wapens, honderd procent,” voegde Trump eraan toe, en hij meldde dat de VS Patriot-raketten naar het bondgenootschap zou sturen.

Trump zei dat deze deal was overeengekomen tijdens de NAVO-top in Den Haag in juni. Hij had ook de hulp aan Oekraïne in februari bevroren na een conflict met de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy, na een verhitte bijeenkomst in het Witte Huis. Trump beschuldigde Zelenskyy ervan de VS te hebben overtuigd om “350 miljard dollar te besteden aan een oorlog die niet te winnen was.” Hij hervatte de leveringen weken later. Tussen januari 2022 en april 2025 heeft de VS Oekraïne ongeveer $134 miljard aan hulp verstrekt, volgens het Kiel Institute for the World Economy.

Trumps MAGA [Maak Amerika Groot Again] basis is kritisch over de financiering die de VS aan Oekraïne biedt. Na Trumps aankondiging dat de VS wapens naar Oekraïne zouden blijven sturen, hebben verschillende conservatieve Amerikanen teleurgesteld gereageerd. “Ik heb hier niet voor gestemd,” schreef Derrick Evans op X op 8 juli. Evans was een van de Trump-ondersteuners die het Amerikaanse Capitool op 6 januari 2021 bestormde en werd gearresteerd, om in januari dit jaar door Trump te worden gratie verleend.

Het conservatieve sociale media duo Keith en Kevin Hodge schreef op X op 8 juli: “Wie in hemelsnaam zegt Trump dat we meer wapens naar Oekraïne moeten sturen?”

Sancties tegen Rusland

Toen Trump op 8 juli werd gevraagd naar zijn interesse in een Congresvoorstel voor extra sancties tegen Rusland, antwoordde hij: “Ik kijk er heel serieus naar.” Sinds de oorlog in Oekraïne in 2022 begon, hebben de VS en zijn bondgenoten minstens 21.692 sancties opgelegd aan Russische individuen, mediaorganisaties en instellingen in sectoren zoals het leger, energie, luchtvaart, scheepsbouw en telecommunicatie.

Hoewel deze sancties de Russische economie hebben getroffen, is deze niet ingestort zoals sommige deskundigen hadden voorspeld in de vroege maanden van de oorlog. In de afgelopen maanden heeft Zelenskyy herhaaldelijk zijn bondgenoten in het Westen gevraagd om de sancties tegen Rusland te verscherpen, om druk op Putin uit te oefenen om de oorlog te beëindigen. Onlangs plaatste Zelenskyy op X op vrijdag, na een Russische drone-aanval in Charkov: “Sancties moeten worden versterkt. We verwachten de goedkeuring van een nieuw sanctiepakket. Alles wat druk op Rusland uitoefent en het stopt, moet zo snel mogelijk worden uitgevoerd.”

Een bipartijdige senaatswet gesponsord door de Republikeinse senator Lindsey Graham is gericht op het heffen van invoertarieven op landen die olie, gas en uranium uit Rusland importeren. In 2023 bestond ruwe olie, aardgas en geraffineerde olie bijna 54 procent van de totale Russische export, volgens het Observatory of Economic Complexity (OEC). Volgens de OEC kopen China en India een groot deel van de Russische olie- en gasproducten.

In 2024 vertegenwoordigde Russische olie 35 procent van de totale ruwe importen van India en 19 procent van de olie-importen van China. Turkije importeert ook Russische olie, waarbij tot 58 procent van zijn geraffineerde olie-importen in 2023 uit Rusland komt.

Maar het Westen heeft zich ook niet van Rusland ontwend. In 2024 betaalden Europese landen meer dan $700 miljoen om Russische uraniumproducten te kopen, volgens een analyse van de in Brussel gevestigde denktank Bruegel, gebaseerd op gegevens van het statistisch bureau van de Europese Unie, Eurostat.

Eind maart van dit jaar uitte Trump zijn woede over Putin en dreigde hij met “secundaire tarieven” op elk land dat Russische olie koopt als er geen staakt-het-vuren wordt bereikt, maar deze tarieven werden niet opgelegd. “Als een nieuw sanctievoorstel wordt aangenomen en de Verenigde Staten voor het eerst kosten aan Moskou opleggen tijdens de huidige administratie, zou dit een radicale afwijking zijn van Trumps consistente beleid,” zei Giles. “Het blijft nog te bezien of Trump dit daadwerkelijk zal toestaan, of dat zijn eerbied voor Putin betekent dat hij blijft weigeren enige mogelijke tegenmaatregelen tegen Moskou te nemen.”

Ver weg van het conflict

Op 18 april zei minister Rubio dat zijn land misschien zou “verdergaan” als er geen staakt-het-vuren wordt bereikt in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. “We bereiken nu een punt waarop we moeten beslissen of dit überhaupt mogelijk is of niet,” vertelde Rubio aan verslaggevers in Parijs na gesprekken tussen Amerikaanse, Oekraïense en Europese functionarissen. “Want als dat niet het geval is, denk ik dat we gewoon verder gaan. Het is niet onze oorlog. We hebben andere prioriteiten om ons op te concentreren,” vervolgde Rubio.

Op dezelfde dag herhaalde Trump Rubio’s uitspraken tegen verslaggevers. Echter, Trump zei niet dat hij klaar was om zich terug te trekken uit de vredesonderhandelingen. “Nou, ik wil dat niet zeggen, maar we willen het zien eindigen,” zei Trump.

Meer diplomatie

De tweede dag van de gesprekken tussen Rubio en Lavrov suggereert echter dat de VS de diplomatie nog niet hebben opgegeven. Rubio vertelde verslaggevers op donderdag dat de VS en Rusland nieuwe ideeën voor vrede in Oekraïne hebben uitgewisseld. “Ik denk dat het een nieuwe en andere benadering is,” zei Rubio, zonder details te geven over wat de “nieuwe benadering” inhield. “Ik zou het niet karakteriseren als iets dat een garantie voor vrede biedt, maar het is een concept, dat, weet je, ik zal terugbrengen naar de president,” voegde Rubio eraan toe.

Na de ontmoeting tussen Rubio en Lavrov op donderdag zei het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken in een persbericht dat de VS en Rusland “een inhoudelijke en openhartige uitwisseling van ideeën over de oplossing in Oekraïne” hadden gehad en dat ze de constructieve dialoog zullen voortzetten. In de verklaring werd toegevoegd: “[Rusland en de VS] hebben hun wederzijdse toewijding bevestigd om naar vreedzame oplossingen voor conflictsituaties te zoeken en de economische en humanitaire samenwerking tussen Rusland en de VS te hervatten.”