Onzekerheid groeit onder vluchtelingen en migranten nu Duitsland naar de stembus gaat

Ondersteuning voor de extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD) – In Duitsland worden de zenuwen steeds spannender naarmate de verkiezingen dichterbij komen, met de vrees dat het extreemrechtse sentiment toeneemt, terwijl migratiebeleid centraal staat in het politieke debat. In Cottbus, een stad in het oosten van Brandenburg, heerst een gespannen sfeer terwijl kiezers zich voorbereiden om op 23 februari naar de stembus te gaan, na de ineenstorting van de driepartijencoalitie van kanselier Olaf Scholz, geleid door zijn Socialdemocratische Partij (SPD), afgelopen november.

Buiten het stadscentrum is Jana Zistel, een Duitse inwoner van Cottbus, er niet zeker van welke partij ze moet steunen, maar ze is wel stellig in haar verzet tegen de AfD, die enorm aan populariteit heeft gewonnen in oostelijke steden. De groep, die bekend staat om zijn anti-migratie standpunten, heeft voor het eerst in decennia zulke populariteit verworven.

Volgens de laatste peilingen leidt de conservatieve Christelijk-Democratische Unie (CDU) de stemmen, gevolgd door de AfD. Scholz’ centrum-linkse Socialdemocraten (SPD) staat op de derde plaats. “De algemene sfeer in Duitsland is momenteel vrij gespannen en vluchtelingen voelen de veranderende houding tegenover hen,” zegt Judith Wiebke, een woordvoerder van PRO ASYL, een Duitse pro-migratiegroep.

Wiebke voegt eraan toe: “We krijgen de feedback dat er in de Syrische gemeenschap nieuwe angst is voor hun toekomst in Duitsland, en de Afghaanse gemeenschap maakt zich ook zorgen over de oproepen voor reguliere deportaties naar Afghanistan.”

De Migratiekwestie – Migratie is een controversieel onderwerp binnen de Europese Unie, waar de leiders van de 27 lidstaten vaak in conflict zijn over hoe een verenigd migratie- en asielbeleid te implementeren. Duitsland heeft echter een relatief open deur beleid voor migranten behouden. Voormalig kanselier Angela Merkel van de CDU/CSU verklaarde in 2015: “Wir schaffen das!” of “We kunnen het!” en verwelkomde honderdduizenden asielzoekers. Maar de CDU/CSU is sindsdien negatiever geworden over immigratie.

De regering van Scholz heeft sinds 2022 het proces voor het verkrijgen van Duitse verblijfsvergunningen en staatsburgerschap versoepeld, wat de weg voor migranten en vluchtelingen vergemakkelijkt en kritiek heeft uitgelokt van politieke tegenstanders. CDU/CSU-partijleider Friedrich Merz noemde de beleidsmaatregelen “misplaatst”.

Merz heeft op de campagne trail deze beleidsmaatregelen de schuld gegeven voor een recente reeks dodelijke aanvallen die het land hebben geschokt. In de laatste zaak vorige week werden een tweejarig meisje en haar moeder in München gedood toen een auto in een menigte botste. Onder de aangehouden verdachten zijn nationals uit Afghanistan, Syrië en Saudi-Arabië.

In januari, na een dergelijke aanval, stelde Merz een niet-bindende resolutie voor in het Duitse parlement om meer asielzoekers aan de grenzen terug te sturen. Het voorstel werd goedgekeurd, maar met de steun van de AfD, wat een ogenschijnlijk ondoordringbare “firewall” doorbrak die ervoor had gezorgd dat partijen tientallen jaren weigerden samen te werken met de extreemrechtse partij.

Duitse politici hebben de afgelopen tijd steeds vaker de rechtse retoriek overgenomen, wat heeft geleid tot een toename van islamofobie en anti-migranten sentimenten in de samenleving. De AfD heeft zijn populariteit weten te vergroten door te profiteren van de onvrede over de economische ongelijkheden tussen Oost- en West-Duitsland na de hereniging.

De gevolgen van de oorlog in Gaza – Ondanks dat het duizenden kilometers verderop is, heeft de genocide in Gaza een lange schaduw geworpen over de politieke discussie in Duitsland sinds het begin van de oorlog. Berlijn steunt zijn bondgenoot Israël stevig, waarbij de solidariteit wordt gerechtvaardigd door historische schuldgevoelens over de Holocaust. Duitsland is ook een van de meest prolifieke wapenleveranciers aan Israël.

Huidige anti-migratie retoriek in Duitsland is ook verbonden met de oorlog in Gaza. “We hebben gezien dat mensen uit het Midden-Oosten in Duitsland niet alleen als een bedreiging worden beschouwd, maar ook als de belangrijkste bron van antisemitisme,” zegt een kandidaat van de MERA25-partij.

Met ongeveer 100.000 mensen van Palestijnse afkomst die in Duitsland wonen, een kwart van hen in Berlijn, zijn de autoriteiten actief betrokken bij het onderdrukken van pro-Palestijnse demonstraties, wat leidt tot een toename van geweld tegen moslims en moskeeën in Duitsland.

De gevolgen van deze retoriek zijn al voelbaar, waarbij migranten vaak worden gestigmatiseerd en als een collectieve bedreiging worden bestempeld. Dit alles draagt bij aan een toenemende onvrede en frustratie onder de bevolking, die zich afvraagt welke richting Duitsland opgaat.