Nederland zakt in anti-corruptie ranglijst te midden van beschuldigingen van selectieve mensenrechten
De Nederlandse positie in de anti-corruptie ranking van Transparency International is opnieuw gedaald, met de laagste score ooit, zoals dinsdag werd gepubliceerd. Op dezelfde dag werden er beschuldigingen geuit tegen Nederland over selectiviteit op het gebied van mensenrechten.
Volgens Transparency International laat Nederland een negatieve trend zien op de jaarlijkse Corruption Perceptions Index. Het land stond in 2012 nog op de 7e plaats, zakte in 2017 naar de 8e plaats en staat nu op de 9e plaats. Met 78 punten bereikt Nederland zijn laagste score ooit. Veel andere Europese landen behaalden ook lagere scores dan voorheen.
Onderzoekers gaven aan dat de Nederlandse overheid “weinig respect lijkt te hebben voor het democratische proces”, omdat wetten regelmatig niet of niet volledig worden uitgevoerd. Bovendien gelooft de organisatie dat Nederland een overheidscultuur heeft waarin informatie snel wordt verborgen, waardoor journalisten bijvoorbeeld geen toegang hebben tot belangrijke gegevens. Er is ook kritiek op het ontbreken van een lobbyregister.
Net als vorig jaar is criminaliteit een ander punt van zorg. De NGO wees erop dat criminelen corruptie nodig hebben voor valse identiteitsdocumenten of om handhavers een oogje dicht te laten knijpen. “De druk vanuit de onderwereld op bestuurders en ambtenaren wordt steeds sterker en de angst is dat er onvoldoende veerkracht tegen is, vooral op lokaal en provinciaal niveau,” meldde de organisatie. Volgens directeur Lousewies van der Laan zijn er eenvoudige oplossingen die Nederland kan implementeren om de transparantie te vergroten, zoals een nationaal lobbyregister.
Ook op dinsdag bekritiseerde het Internationaal Onderzoeks- en Beleidsevaluatie (IOB), een onafhankelijke afdeling van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de omgang van Nederland met mensenrechten. Internationaal gezien is Nederland een van de toonaangevende landen die pleit voor mensenrechten, maar het is ook selectief in deze benadering. Zo hield Nederland zich terug tegen Egypte in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties omdat het in gesprek was met het land over migratie.
Bovendien concludeerden de onderzoekers dat de financiële steun voor mensenrechtenorganisaties gefragmenteerd is over veel landen en thema’s en vaak van korte duur is. “Nederland deed een beetje van alles overal,” aldus beleidsonderzoeker Martin van Vliet. De IOB adviseerde het ministerie om zich te beperken tot een beperkt aantal landen en mensenrechtenkwesties. Het onderzoek besloeg de periode van 2017 tot 2022. Gedurende die jaren pleitte Nederland voor VN-commissies die mogelijke mensenrechtenschendingen in Jemen, Afghanistan, Ethiopië en Oekraïne onderzochten.
