Miljonairs in China zoeken de uitgang nu de economische stormwolken zich samenpakken

Taipei, Taiwan – Vijf jaar geleden reisde Jane Meng vanuit haar huis in Shanghai naar Hong Kong om iets bijzonders voor haar verjaardag te kopen. De 31-jarige rijke eigenaresse van een import-exportbedrijf was niet op zoek naar een horloge of een designerhandtas. In plaats daarvan kwam ze voor een kritieke ziekteverzekering.

“Dus besloot ik om een bankrekening in Hong Kong te openen en de verzekering daar te regelen,” vertelde ze. Sindsdien, naarmate Mengs rijkdom is gegroeid, heeft ze haar financiële transacties buiten het vasteland van China uitgebreid. Tegenwoordig voert ze veel van haar zaken via Hong Kong, en onlangs heeft ze een bankrekening in Singapore geopend waar ze een groot deel van haar vermogen heeft ondergebracht.

“Ik wil niet te veel van mijn geld in China hebben, omdat ik het gevoel heb dat China op veel manieren niet in een goede situatie verkeert,” zei ze.

De economie van China staat voor enkele van de meest uitdagende omstandigheden in decennia. De economische activiteit is goed onder het historische gemiddelde gezakt, wat twijfels oproept of Peking zijn doel van ongeveer 5 procent groei in 2024 zal behalen. De jeugdwerkloosheid is hoog, met percentages boven de 17 procent. Het huishoudelijke besteedbare inkomen, dat ongeveer 40 procent van het bruto binnenlands product (BBP) bedraagt, blijft ver onder het wereldwijde gemiddelde, en de vastgoedmarkt zit nog steeds in een langdurige neergang, waarbij de prijzen ongeveer 8 procent zijn gedaald ten opzichte van hun piek.

Ondertussen hebben ingrijpende maatregelen in een groot aantal sectoren, van technologie tot financiën en particuliere bijles, de zakelijke wereld in de afgelopen jaren onrustig gemaakt, net als de verdwijningen van prominente zakenlieden zoals Bao Fan. Bao, een van de bekendste investeringsbankiers in China’s technologiesector, is sinds februari 2023 niet meer gehoord, toen zijn investeringsbedrijf China Renaissance aankondigde dat hij “samenwerkte” met een onderzoek.

“Met alles wat er is gebeurd, denk ik niet dat het veilig is om afhankelijk te zijn van de Chinese markt,” zei Meng. “De situatie is gewoon te onstabiel.”

Na het verplaatsen van een groot deel van haar geld uit China, heeft Meng ook nagedacht over een mogelijke verhuizing in de toekomst. “Ik heb zeker overwogen om helemaal te vertrekken,” zei ze. “Ik ben maar een kleine ondernemer, maar ik weet dat veel rijkere mensen met veel meer vermogen ook overwegen om China te verlaten.”

Veel rijke Chinezen hebben de sprong al gewaagd. Vorig jaar zag China 13.800 vermogende individuen het land verlaten – een stijging van 28 procent ten opzichte van 2022 en het hoogste aantal van alle landen, volgens een rapport van het investeringsmigratiebedrijf Henley & Partners. Het bedrijf verwacht dat er tegen het einde van 2024 een recordaantal van 15.200 Chinese miljonairs zal zijn verhuisd.

De uitstroom vormt geen massale uittocht, aangezien China volgens een rapport van Credit Suisse en UBS in 2021 6,2 miljoen miljonairs telde.

Bij het vertrek van miljonairs nemen ze vaak hun rijkdom mee. Onder de buitenlandse investeerders in China heeft deze kapitaalvlucht al zijn sporen nagelaten. In het tweede kwartaal van dit jaar trokken buitenlandse bedrijven een recordbedrag van 15 miljard dollar uit China.

Volgens Sara Hsu, een universitair hoofddocent aan de Universiteit van Tennessee die Chinese fintech en schaduwfinanciering bestudeert, zou een golf van geldstromen het al worstelende Chinese economie verder kunnen schaden.

Maar de Chinese autoriteiten zijn zich al goed bewust van de problemen die een massale uittocht van rijke Chinezen met zich mee kan brengen, aldus Von Mehren. “Dat is deels waarom we de Chinese overheid hebben zien proberen om de private sector gerust te stellen,” zei hij.

Na jaren van onderdrukking van de private sector hebben ambtenaren onlangs een meer ondernemersvriendelijke toon aangeslagen. De Chinese premier Li Qiang verklaarde in januari dat de Chinese economie openstaat voor zaken en beloofde “actieve stappen te ondernemen om redelijke zorgen van de wereldwijde zakenwereld aan te pakken.”

“Sinds de onderdrukking in de private sector is er een vertrouwensbreuk ontstaan tussen de centrale autoriteiten en segmenten van de Chinese zakenwereld,” zei Von Mehren. “Als ze het vertrouwen kunnen herstellen, kunnen ze misschien de stroom van mensen die China willen verlaten, stoppen.”

Als woorden van geruststelling de zenuwen van investeerders niet kunnen kalmeren, kunnen de Chinese autoriteiten terugvallen op hun strikte kapitaalcontroles om te voorkomen dat individuen hun vermogen uit het land verplaatsen. Chinese ingezetenen mogen jaarlijks slechts het equivalent van 50.000 dollar uit het land overmaken.

Banken en andere financiële instellingen moeten ook alle binnenlandse en buitenlandse contante transacties van meer dan 50.000 yuan (7.000 dollar) aan de autoriteiten rapporteren, terwijl contante stortingen en opnames van een vergelijkbaar bedrag geregistreerd moeten worden. Toch hebben rijke Chinezen manieren gevonden om deze controles te omzeilen. Het is niet ongebruikelijk dat rijke individuen familieleden gebruiken om fondsen te verplaatsen, of activa zoals goudbaren kopen die naar het buitenland kunnen worden verhuisd.

“Maar anderen wenden zich tot ondergrondse geldhandelaars,” zei Hsu. Deze handelaars vormen een uitgebreid wereldwijd netwerk dat de overdracht van geld over de hele wereld via verschillende kanalen vergemakkelijkt.

Een veelgebruikte methode van Chinese schaduwbankiers, bekend als “smurfing”, houdt in dat mensen worden gerekruteerd die hun jaarlijkse overdrachtslimiet van 50.000 dollar nog niet hebben gebruikt. In één geval dat door Chinese staatsmedia werd gemeld, werd een man met de achternaam Li beschuldigd door de autoriteiten van het alleen beheren van een netwerk van 102 individuen dat jaarlijks miljoenen dollars uit het land hielp verplaatsen.

In december maakten de Chinese autoriteiten bekend dat ze sinds mei meer dan 100 ondergrondse geldhandelsoperaties hadden ontmanteld en onwettige financiële transacties ter waarde van ongeveer 11 miljard dollar hadden opgespoord.

“Ondergrondse geldhandelaars zijn meestal verbonden met criminele activiteiten en worden als illegale financiering in China beschouwd,” zei Hsu. “Het is erg riskant om ze te gebruiken, vooral tijdens een ernstige overheidsonderdrukking, maar ze zijn effectief en kunnen grote bedragen geld uit het land verplaatsen.”

Voor degenen die erin slagen hun vermogen naar het buitenland te verplaatsen, is Singapore een van de populairste keuzes. Rijke Chinezen hebben de afgelopen jaren honderden vermogensbeheerkantoren in de stadstaat opgericht en waren in 2022 verantwoordelijk voor de grootste groep buitenlandse kopers van luxe woningen.

De instroom, evenals een recente witwasaffaire, heeft geleid tot verhoogde controle van inkomende Chinese rijkdom door de Singaporese autoriteiten. De Monetary Authority of Singapore weigerde eerder dit jaar twee aanvragen voor family offices met Chinese-affiliaties, zo meldde Nikkei Asia in maart, op basis van twee bronnen die bekend zijn met de zaak.

Desondanks blijft Singapore een topbestemming voor de vertrekkende miljonairs uit China, samen met Canada en de VS, volgens Henley & Partners. Als Meng China zou verlaten, heeft ze geen twijfel over waar ze naartoe zou gaan. “Ik heb eerder in Singapore gewoond en gestudeerd, dus ik zou ervoor kiezen om me daar te vestigen,” zei ze. “Het zou voor mij het meest handig zijn.”