Klimaatverandering verandert kustlagunes in ‘zoute soep’, maar herstelmaatregelen kunnen helpen
Vogels verzamelen zich onder de duinen van de Coorong, een kustlagune in Zuid-Australië.
Volgens nieuw onderzoek van de Universiteit van Adelaide, gepubliceerd in het tijdschrift Earth-Science Reviews, hebben menselijke activiteiten en klimaatverandering samengewerkt om kustlagunes zouter te maken. Dit verandert het microbieel leven dat ze ondersteunen en de functie die ze vervullen in hun ecosystemen.
Kustlagunes zijn cruciale ecosystemen die essentiële habitats en ecosysteemdiensten bieden, waaronder koolstofvastlegging, nutriëntenkringloop en ondersteuning van de visserij. “Onder normale omstandigheden fungeren lagunes als kraamkamers voor vissen en schaaldieren, zijn ze internationaal belangrijke voedselgronden voor trekvogels en beschermen ze kusten tegen stormvloeden,” zegt Dr. Chris Keneally van de universiteit. “Hun microbieel samenstelling maakt dit mogelijk door nutriënten te recyclen en deze hoge productiviteit te bevorderen, wat diverse planten- en diersoorten in staat stelt om te gedijen.”
Dr. Keneally vervolgt: “Echter, een enkele hete, droge zomer, zoals we recent hebben ervaren, kan deze belangrijke habitat volledig veranderen in een zoute, groene soep. Dit leidt ertoe dat de microben minder divers worden en diegenen die zouttolerant zijn, dominanter worden. Belangrijke processen, zoals nitrificatie, denitrificatie en koolstofcyclus, worden dan verstoord, wat de nutriëntenretentie, afbraak van organisch materiaal en de uitstoot van broeikasgassen beïnvloedt.”
De trend van hypersaliteit in kustlagunes is wereldwijd en komt het vaakst voor in aride en semi-aride kustlagunes, zoals die in Australië, de Middellandse Zee en de Perzische Golf. Dit fenomeen is de afgelopen 40 jaar in Australië versneld.
Dr. Keneally legt uit: “De stijging van de zoutgehalte kan worden toegeschreven aan verhoogde temperaturen, verbeterde verdamping, verminderde regenval en zoetwaterinvoer, en stijgende zeespiegels. Menselijke factoren zoals waterafleidingen stroomopwaarts, verstedelijking en ontwikkeling, en grondwateruitputting verminderen ook de zoetwaterinvoer naar kustlagunes.”
Hij voegt eraan toe: “We kunnen de impact van deze activiteiten verminderen door ecologische stromen te herstellen. Water toewijzen voor het milieu kan de doorstroming van lagunes behouden, en nutriëntafvoer kan worden verminderd door afvalwaterbehandelingsinstallaties te upgraden, wetlands te herinrichten en inspanningen te vergroten om nutriënten in onze landbouwgronden wereldwijd te behouden.”
“Om de effecten van droogte of zeespiegelstijging te verzachten, zouden we ook gesloten getijde-inlaten kunnen heropenen om de menging te verbeteren of de dekking van zouttolerante vegetatie kunnen verbeteren om sediment vast te houden en verdamping te vertragen.”
Een lagune kan verrassend snel herstellen wanneer deze op de juiste manier wordt doorstroomd. Na de recordoverstromingen van de Murray-Darling in 2022 verschoof het microbiome van de Coorong-lagune in Zuid-Australië binnen enkele maanden terug naar een gezondere, meer diverse staat, wat aantoont dat tijdige zoetwaterinvoer snel “zoute soep”-voorwaarden kan omkeren.
Het aanpakken van hoge zoutgehaltes en nutriëntvervuiling in lagunes komt ten goede aan de ecosystemen die ze bedienen, terwijl het ook de invloed op de menselijke gezondheid vermindert. Dr. Keneally stelt: “Vissterfte schaadt de lokale visserij, algenbloei kan toxines of luchtwegirritaties produceren, en verloren zeewier kan de kustbescherming tegen overstromingen verzwakken. Opkomend onderzoek suggereert ook dat degradatie deze ecosystemen een bron van krachtige broeikasgasemissies kan maken, wat bijdraagt aan klimaatimpact die veel verder dan de kustlijn voelbaar is.”
