“‘Kan haar niet zien vastlopen’: Meisjes in Nepal staan voor nieuwe dreiging van kinderhuwelijken”

Bardiya, Nepal – Khima (links) en haar moeder zitten op Khima’s bed in hun huis in Bardiya, Nepal. Khima’s moeder overtuigde haar dochter, die toen 17 jaar oud was, om in januari te trouwen. Khima weet niet of haar man haar verder zal laten studeren.

Bali, in tegenstelling tot de meeste meisjes om haar heen, hield nooit van zingen en dansen. Ze hield van auto’s en droomde ervan om de weg op te gaan en haar dorp achter zich te laten. Maar haar droom werd onderbroken op haar zesde verjaardag, toen haar ouders haar verkochten in slavernij.

Vijf jaar lang waste ze af, poetste ze vloeren en werkte ze op het land voor een familie van een hogere kaste dan die van haar. Het kastesysteem, dat in Zuid-Azië wijdverbreid is, is een eeuwenoude sociale hiërarchie die de samenleving blijft vormgeven. Mensen uit lagere kasten blijven vaak te maken krijgen met diepgewortelde discriminatie, ondanks moderne wetten tegen vooroordelen.

In ruil voor hun werk mochten Bali’s ouders een stuk grond huren in het Bardiya-district, 540 km westelijk van de hoofdstad Kathmandu, waar ze hun eigen producten konden verbouwen en verkopen, waarbij de winst 50-50 werd verdeeld met hun verhuurder.

Op 13-jarige leeftijd trouwde Bali met een man, een elektricien, die zes jaar ouder was dan zij. Een jaar later was ze zwanger van haar enige dochter. “Ik kan niet toekijken hoe zij in een vroeg huwelijk vast komt te zitten zoals ik deed,” zei ze.

De dochter van Bali maakt deel uit van miljoenen meisjes in Nepal die door activisten voor vrouwenrechten als kwetsbaar worden beschouwd, vooral nu er een nieuwe wet wordt besproken die de wettelijke huwelijksleeftijd van 20 naar 18 jaar zou verlagen. Om het kindhuwelijk tegen 2030 te beëindigen, verhoogde de Nepalese regering in 2017 de minimumleeftijd voor huwelijk van 18 naar 20 jaar. Hoewel Nepalezen op 18-jarige leeftijd kunnen stemmen, was het idee achter de verhoging van de huwelijksleeftijd om ervoor te zorgen dat jonge vrouwen hun opleiding afmaken en beter geïnformeerde keuzes kunnen maken.

Voor het eerst kunnen degenen die de wet overtreden, tot drie jaar gevangenisstraf en boetes van maximaal 10.000 Nepalese roepies ($73) krijgen. In een land waar de juridische handhaving zwak is, was het doel achter de verhoging van de minimumleeftijd voor huwelijk ook om een breder signaal af te geven aan een conservatieve samenleving — dat vrouwen er baat bij hebben als ze niet in een vroeg huwelijk worden gedwongen.

Echter, op 15 januari 2025, in een zet die een nationale discussie op gang bracht, raadde een parlementaire subcommissie binnen de Tweede Kamer aan om de wettelijke huwelijksleeftijd weer naar 18 te verlagen. De aanbeveling concludeerde dat, op basis van “de werkelijke situatie, wij geloven dat het verlagen van de huwelijksleeftijd naar 18 juridische complicaties zal verminderen en de sociale realiteiten van plattelands-Nepal zal weerspiegelen.”

Hoewel kindhuwelijk sinds 1963 illegaal is, wordt het al generaties lang wijdverbreid in Nepal, vooral in landelijke gemeenschappen waar 78 procent van de bevolking van het Himalayaanse land woont. Volgens de kinderenorganisatie van de Verenigde Naties, UNICEF, zijn er meer dan 5 miljoen kindbruiden in Nepal, waar 37 procent van de vrouwen onder de 30 jaar voor hun 18e verjaardag getrouwd is.

Wereldwijd zijn de oorzaken van kindhuwelijk veelzijdig. In Zuid-Azië – de regio met het hoogste aantal kindbruiden – is het diep geworteld in traditionele gebruiken en sociale normen. Hoewel de prevalentie van kindhuwelijk in Nepal het afgelopen decennium is gedaald, is die daling (7 procent) veel langzamer dan in de regio Zuid-Azië als geheel (15 procent), volgens het Child Marriage Data Portal, een initiatief gesteund door de regeringen van België, Canada, Italië, Nederland, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, en de Europese Unie.

Non-profitorganisaties en campagnes zeggen dat hun inspanningen om kindhuwelijk in Nepal te beëindigen zijn bemoeilijkt door economische en sociale problemen die specifiek zijn voor het land. Een generatie van lijden begon in 1996, toen de 10 jaar durende Nepalese burgeroorlog gemeenschappen in het hele land verstoorde. Een aardbeving in 2015 doodde bijna 9.000 mensen — de meesten in Nepal — en maakte honderdduizenden dakloos. Zes maanden later zorgde een blokkade vanuit India ervoor dat 3 miljoen Nepalees kinderen onder de 5 jaar gevaar liepen te sterven door een tekort aan brandstof, voedsel en medicijnen. De COVID-19-pandemie had invloed op bijna 1 miljoen banen in de toerisme-sector in Nepal, dat 6,7 procent van zijn bruto binnenlands product (BBP) uit de industrie haalt.

Kindhuwelijk in Nepal betekent doorgaans dat meisjes de volledige controle over hun toekomst overdragen aan de familie van hun echtgenoot. Het sluit vaak onderwijs en werk uit en vergroot de kans op fysieke en psychologische mishandeling. Bali wordt eraan herinnerd hoe pijnlijk het is om zo jong getrouwd te zijn elke keer ze naar haar dochter kijkt.

Mina Kumari Parajuli, de regionale manager van Plan International, een NGO die sinds 1978 werkt aan kinderrechten in Nepal, zei dat kindbruiden “een veel groter risico” lopen om op jonge leeftijd zwanger te raken, wat kan leiden tot complicaties zoals ondervoeding, bloedarmoede en hogere sterftecijfers onder moeders en baby’s.

Op een middag in 2021 trok een beroepsopleiding aangeboden door Plan International Bali’s aandacht. Als ze werd geselecteerd, zou ze rijlessen krijgen. Na het slagen voor haar examen zou ze doorgaan met training voor het rijden en besturen van zware vrachtwagens (HGV’s). Het duurde 45 dagen voordat haar HGV-licentie arriveerde. Bali was dolgelukkig. Bij het transportbedrijf waar ze nu werkt, dat helpt om de medicatie van haar dochter te financieren, vervoert ze elke dag tonnen stenen voor de bouw.

“Ik ben de enige vrouw die ooit als chauffeur bij het bedrijf heeft gewerkt, en ik ben er zo trots op. Ik kan nu van mijn rijvaardigheden leven!”

Andere vrouwen, zoals de 18-jarige Khima, die dicht bij de Indiase grens in Bardiya woont met haar 36-jarige moeder, lijden nog steeds in stilte. “Elke ochtend was ze altijd gekleed en klaar om naar school te gaan, veel eerder dan haar broers,” herinnerde Khima’s moeder zich met tranen in haar ogen. “Ze genoot echt van leren.”

Gekleed in een feloranje fleecejack, versierd met pootafdrukken, houdt Khima haar handen voor zich gekruisd. Haar blik is stil terwijl ze beschrijft hoe ze haar vader, vaak dronken, haar moeder zag slaan, die gedwongen werd met hem te trouwen toen ze 14 was. In januari dit jaar, op verzoek van haar moeder, trouwde Khima, toen 17, met een man die ze slechts één keer eerder had ontmoet. Hij is 27. “Ik dacht dat ze een betere kans in het leven zou hebben als ze zou trouwen,” zei haar moeder. “Dus heb ik Khima gezegd dat ze het moest doen.”

Khima zei dat ze haar opleiding wil afmaken, maar niet weet of de familie van haar “man” het zal toestaan. Het huwelijk van Khima, zoals veel andere uit de meest achtergestelde gezinnen, werd geregeld door haar familieleden. Het betekent één mond minder om te voeden voor het gezin van het meisje, en vaak een extra paar handen om te werken en bij te dragen aan het huishouden voor haar nieuwe schoonfamilie.

Parajuli, wiens NGO ondersteuning en op maat gemaakte zorg biedt aan slachtoffers van kindhuwelijk, zei dat het een uitdaging is om “meisjes [die vroeg trouwen] te bereiken, omdat ze steeds meer sociaal geïsoleerd raken van hun leeftijdsgenoten.”

Zoals de 22-jarige Anjali. Ze was 14 toen ze in een “liefdeshuwelijk” stapte – een term die in heel Zuid-Azië wordt gebruikt om huwelijken te definiëren die niet door de families van het paar zijn geregeld. Anjali trouwde in het geheim met haar echtgenoot omdat hij van een hogere kaste was. Als Dalit – de gemeenschap aan de onderkant van de complexe hindoeïstische kastehiërarchie – werd Anjali effectief vijf jaar lang door haar schoonfamilie gevangen gehouden na haar huwelijk. Anjali werd gedwongen op hun velden te werken en mocht geen vrienden ontmoeten of terug naar school gaan.

Zo sterk was het kastevoordeel tegen haar dat, ondanks dat ze op het terrein van de familie van haar echtgenoot woonde, zowel zij als haar dochter niet in hun familiehuis mochten komen. “Ze lieten mij en hun eigen kleindochter vijf jaar in een hut in het veld slapen,” zei ze. Tijdens het moessonseizoen herinnerde ze zich “hoe het water door de dakloze schuilplaats stroomde, waardoor ze vaak rilde en beefde tot de ochtend.”

Sinds hun huwelijk heeft haar man in het buitenland in India gewerkt en komt hij zelden op bezoek. Gebonden aan slavernij voor haar schoonfamilie en zonder toegang tot onderwijs of werk, was Anjali wanhopig. Vorig jaar nam ze een lening van 50.000 roepies ($362) van een lokale vrouwenvereniging om een klein stenen huis met twee kamers te bouwen, “dicht genoeg” bij haar schoonfamilie zodat ze het acceptabel vonden. Er is geen toegang tot stromend water en een gebroken gat bedekt met een vervagende krant is haar enige raam.

Anjali voor het huis dat ze heeft gebouwd voor haar dochter, na jaren van bijna slavernij door de familie van haar echtgenoot. Voor haar is dit ‘een paleis’.

In sommige plattelandsgebieden van Nepal zijn er aanwijzingen dat jonge meisjes en jongens streven naar verandering. Samen met Plan International heeft een grassroots organisatie genaamd Banke Unesco (niet gerelateerd aan de UNESCO van de VN) lokale autoriteiten, wetshandhavers, religieuze leiders, scholen en jongerenorganisaties getraind om kindhuwelijken te identificeren en te voorkomen, en om kwetsbare meisjes en adolescenten te ondersteunen.

Over de mogelijke wetswijziging zegt Nepali dat het verlagen van de wettelijke huwelijksleeftijd met twee jaar “fout” zou zijn. “Het zou al het werk ondermijnen dat we hebben gedaan om bewustzijn te creëren over hoe gevaarlijk jong huwelijk is,” zei hij. Swostika, 17, is lid van Champions of Change, een campagnegroep die door Plan International in 41 landen is opgezet om geweld en misbruik op basis van geslacht in gemarginaliseerde en vaak moeilijk toegankelijke gemeenschappen te bestrijden. Ondanks de bedreigingen dat de leden van de groep zouden worden geslagen of ontvoerd voor hun pleidooi, blijven Swostika en haar team volhardend. Tijdens de COVID-19-pandemie initieerde ze een sociale media-campagne, waarbij honderden jonge meisjes werden uitgenodigd voor een online groep waar ieder werd gevraagd een verklaring tegen de praktijk te ondertekenen.

Het netwerk “groeide en groeide” tijdens de lockdown, zegt ze, en nu komen ze elke zaterdag twee uur bijeen om te bespreken of “iemand [is] getroffen en wat er moet gebeuren om het [kindhuwelijk] volledig te elimineren.”

“Echte verandering is aan de gang,” zei ze. “Ik geloof dat de volgende generatie meisjes en jongens niet dezelfde problemen zal hebben als wij. We moeten gewoon doorgaan met vechten.”

De namen van de slachtoffers en hun familieleden zijn verwijderd om hun privacy te beschermen.