Geëxecuteerde PKK-leider roept groep op tot wapenstilstand en beëindiging van conflict met Turkije

PKK-leider roept op tot wapenstilstand en beëindiging van het conflict met Turkije

In een historische stap heeft Abdullah Öcalan, de gevangen leider van de verboden Koerdische Arbeiderspartij (PKK), zijn partij gevraagd de wapens neer te leggen, zichzelf op te heffen en een einde te maken aan het decennialange conflict met de Turkse staat. Dit gebeurde tijdens een bezoek van een delegatie van de pro-Koerdische DEM-partij aan het eiland waar Öcalan sinds 1999 gevangen zit.

Öcalan verklaarde in een brief, die openbaar is gemaakt door leden van de DEM-partij: “Ik doe een oproep tot het neerleggen van wapens en neem de historische verantwoordelijkheid voor deze oproep.” Hij wil dat zijn partij een congres bijeenroept en formeel instemt met zelfontbinding. “Conveneer jullie congres en neem een beslissing. Alle groepen moeten hun wapens neerleggen en de PKK moet zichzelf opheffen,” aldus Öcalan.

De PKK wordt door Turkije en zijn westerse bondgenoten als een terroristische organisatie beschouwd. De plaatsvervangend voorzitter van de regerende AK-partij, Efkan Ala, merkte op dat Turkije “vrij zal zijn van zijn ketenen” als de PKK de wapens neerlegt en zichzelf ontbindt. Hij verklaarde dat de regering verwacht dat de PKK zal voldoen aan de oproep van Öcalan.

Deze ontwikkeling maakt de DEM-partij “belangrijker in de Turkse politiek,” aldus Koseoglu. Öcalan gaf aan dat de situatie destijds anders was, toen hij de PKK oprichtte. Hij zei dat de Turkse staat toen de Koerdische rechten niet respecteerde, maar dat er nu veranderingen hebben plaatsgevonden.

Sinds de PKK in 1984 begon met haar strijd, zijn er meer dan 40.000 mensen omgekomen. De PKK heeft zich sindsdien van haar separatistische doelen afgekeerd en streeft nu naar meer autonomie in het zuidoosten van Turkije en grotere Koerdische rechten. Groepen die aan de PKK zijn verbonden, hebben echter sporadische aanvallen in Turkije uitgevoerd.

In oktober nam de PKK de verantwoordelijkheid voor een aanval op een door de staat gerunde defensiebedrijf nabij Ankara, waarbij vijf mensen omkwamen en 22 anderen gewond raakten. In reactie hierop heeft Turkije PKK-doelen in Irak en Syrië aangevallen. Turkije voert regelmatig luchtaanvallen uit tegen de PKK in Irak en tegen een Koerdische groep in Syrië die aan de PKK is verbonden.

De oproep van Öcalan kan gevolgen hebben voor de grote olie-exporterende regio in Noord-Irak, waar de PKK is gevestigd, en voor het buurland Syrië, dat zich aan het herstellen is na 13 jaar burgeroorlog. Een vredesproces tussen Turkije en de PKK viel tien jaar geleden uiteen.

Öcalan, 75 jaar oud, zit sinds 1999 op het eiland Imrali gevangen na een veroordeling voor verraad. Ondanks zijn opsluiting heeft hij nog steeds aanzienlijke invloed op de PKK, en wordt verwacht dat de leiderschap van de groep naar zijn oproepen zal luisteren. Zijn belangrijke aankondiging maakt deel uit van een nieuwe poging tot vrede tussen de PKK en de Turkse staat, die in oktober werd geïnitieerd door de coalitiepartner van president Erdoğan, Devlet Bahçeli. De nationalistische politicus suggereerde dat Öcalan voorwaardelijke vrijlating zou kunnen krijgen als zijn groep het geweld afziet en zich ontbindt.

Vorige jaar zei Öcalan dat hij de Koerdische kwestie “van een arena van conflict en geweld naar een van recht en politiek” kon verschuiven, en hij bood later aan dat hij “bereid is de noodzakelijke stappen te zetten en de oproep te doen”. Donderdag was de derde keer dat DEM-partijfunctionarissen Öcalan ontmoetten als onderdeel van de vredespogingen. De functionarissen hebben ook Selahattin Demirtaş, een gevangen voormalige leider van de voorganger van de DEM-partij, ontmoet en hebben Irak bezocht voor gesprekken met Koerdische leiders daar.

De DEM-partij heeft haar naam moeten veranderen nadat deze herhaaldelijk was verboden. Tegenstanders beweren dat de partij ‘PKK-terrorisme’ steunt, maar de DEM zegt dat zij oproept tot meer democratie in Turkije. Galip Dalay, senior fellow bij Chatham House, zegt dat als deze stap succesvol is, het een van de “meest transformerende gebeurtenissen in het Midden-Oosten” zou zijn.