Foto’s: Wapenvervuiling in Ethiopië verwoest ledenmaten en dromen

Wapenvervuiling in Ethiopië verwoest ledematen en dromen

Onontplofte munitie in Tigray blijft een ernstige bedreiging vormen voor kinderen, die vaak het meest worden getroffen. Boeren hebben verschillende opeenvolgende plant- en oogstseizoenen gemist, en de percentages van ondervoeding, vooral onder nieuwe moeders en kinderen onder de vijf jaar, zijn alarmwekkend hoog.

Op weg naar huis van de markt merkte Birhane een groep jonge kinderen op die met een stuk schroot aan het spelen waren. Hij herkende hen van de tijd dat ze samen naar school gingen vóór COVID-19. Dat was ook vóór het verwoestende gewapende conflict tussen de Ethiopische strijdkrachten en het Tigray People’s Liberation Front, dat zijn hoop op een volledige opleiding verbrijzelde.

Na de teleurstelling van het vroegtijdig stoppen met school, wendde de 16-jarige zich tot het helpen van zijn vader met het runnen van de familieboerderij en het verkopen van producten op de markt. Hij was vastbesloten om zijn ambitie te verwezenlijken om “zichzelf te verbeteren en zijn familie te ondersteunen”, ondanks het geweld en de ontberingen die zijn gemeenschap teisteren.

Toen Birhane dichterbij de kinderen kwam, realiseerde hij zich met een schok dat het voorwerp waarmee ze speelden geen simpel stuk schroot was, maar een explosief. Hij schreeuwde naar de kinderen om te stoppen. Toen ze niet luisterden, duwde hij verschillende van hen op de grond en greep het voorwerp om het weg te gooien. Het explodeerde in zijn handen.

Birhane verloor een been en de vingers van beide handen door de explosie.

Twee jaar na het bereiken van de vredesovereenkomst bruisen de steden in Tigray van de hoop op blijvende stabiliteit en economische vernieuwing. Ondanks de zware schade die het gewapende conflict aan de economie heeft toegebracht, zijn de straten van steden zoals Mekelle, Shire en Axum, die zijn omzoomd met traditionele koffiehuizen, weer druk met verkeer en herleefde handel.

Maar de littekens van geweld blijven zichtbaar in landelijke gebieden, waar de metalen karkassen van verbrande voertuigen langzaam wegroesten langs de wegen, en onontplofte oorlogsresten blijven burgers doden en verwonden – voornamelijk kinderen.

“Sinds het begin van vorig jaar hebben we 243 mensen behandeld die gewond zijn geraakt door onontplofte munitie,” zei Venkatakannan Packirisamy, die het fysiek rehabilitatieproject van het Internationale Rode Kruis (ICRC) in Ethiopië runt. “Maar de mensen die we ontvangen, zijn slechts een fractie van alle slachtoffers.”

Sommigen worden gedood, anderen bereiken de ICRC-faciliteiten mogelijk niet. Weer anderen hebben verwondingen die door de ICRC-diensten simpelweg niet behandeld kunnen worden. Tachtig procent van de slachtoffers die het project heeft ontvangen, zijn kinderen.

In het bergdorp van Birhane is er één hoofdstraat met stenen huizen en winkels van golfplaten. Overal liggen hopen roestende munitie verspreid, sommige gemarkeerd met met stenen beschilderd in het rood en andere zijn door weelderige vegetatie uit het zicht verdwenen. Totdat ze exploderen – vaak met dodelijke gevolgen.

Twee jaar na de vredesovereenkomst tussen de Ethiopische regering en de TPLF, is de regio aan het herstellen van de verwoestende nasleep van het gewapende conflict. De littekens van de strijd zijn nog steeds zichtbaar – vrouwen staan in de rij om plumpy nut, een behandeling tegen ondervoeding, te ontvangen voor een kogelgaten gezondheidscentrum.

Het ICRC-fysieke rehabilitatieprogramma biedt mobiliteitsapparaten en fysieke rehabilitatiediensten aan mensen die ledematen hebben verloren. Birhane, nu 17, past zijn prothese aan. Hij was 16 toen hij zijn ledemaat en vingers verloor na een explosie. Een ICRC-technicus past Birhane’s prothese aan. Birhane loopt voor het eerst weer buiten.

Het feit dat hij zijn vingers verloor en geen krukken kon gebruiken, maakte het revalidatieproces veel moeilijker voor hem. Vrouwen gaan naar de kerk in de oude stad Axum, waar, net als in andere steden in Tigray, een schijn van normaal leven is teruggekeerd.

Birhane heeft na het voorval het grootste deel van zijn tijd alleen doorgebracht. Zijn droom was om zijn familie te ondersteunen, maar de handicap heeft die vooruitzichten vervaagd. Birhane’s zus wijdt al haar tijd aan het zorgen voor hem. Het gezin heeft financiële moeite.

Wapenvervuiling beïnvloedt alle levensgebieden in het noorden van Ethiopië. In het bergdorp Newi lopen vrouwen langs onontplofte munitie, terugkerend van een religieuze ceremonie. Vrijwilligers van het Ethiopische Rode Kruis en ICRC-specialisten voor wapenvervuiling geven een sessie over veilig gedrag voor kinderen in Newi. De overgrote meerderheid van de slachtoffers van onontplofte munitie zijn kinderen.

Tabir Gebreyohannes’ achtjarige dochter raakte ernstig gewond toen ze op onontplofte munitie stapte. Het kind is hersteld, maar Tabir leeft in constante angst, aangezien wapenvervuiling een dodelijke bedreiging blijft. De dochter van Tabir is weer gaan lopen, en Tabir hoopt dat ze uiteindelijk weer naar school kan. Maar het kind is nog steeds getraumatiseerd en bang om het huis te verlaten.