Foto’s: Klimaatverandering bedreigt yaks en de herderscultuur in Ladakh, India

“Vroeger sneeuwde en regende het veel, maar nu is dat aanzienlijk verminderd,” zegt de 32-jarige. “Zelfs de winters worden warmer dan voorheen.” In Ladakh, een regio nabij Tibet die ooit deel uitmaakte van de oude zijderoute, zijn het voornamelijk vrouwen die zich bezighouden met het hoeden, melken en verzamelen van wol – arbeid die grotendeels handmatig blijft.

In een naburige vallei bereidt de 73-jarige Kunzias Dolma yakmelk thee en inspecteert haar yakboter terwijl ze tegelijkertijd haar boeddhistische gebedsmolen met haar rechterhand draait. Onverwant aan Tsering Dolma heeft ze haar leven gewijd aan het werken met yaks, en brengt ze talloze uren door met het maken van producten van hun melk en het vervaardigen van dekens van hun wol.

“We staan elke ochtend vroeg op, rond 5 uur,” zegt ze. “Mijn man en ik melken de yaks en doen al het andere werk dat met yaks te maken heeft tot ongeveer de lunch. Dan nemen we een pauze en gaan we in de avond weer aan het werk. We doen dit ons hele leven al.”

Deze traditionele levensstijl staat nu voor dubbele bedreigingen: klimaatverandering maakt Ladakh steeds ongeschikter voor yaks, en jongere generaties zoeken alternatieve levensonderhoud. Stijgende temperaturen en onregelmatige neerslag hebben de voedzame vegetatie schaarser gemaakt, terwijl de harige, koude-adaptieve dieren meer fysieke stress ondervinden. Onderzoek toont aan dat de gemiddelde temperatuur in Ladakh de afgelopen vier decennia met 3 graden Celsius is gestegen, met extremere hittegolven en onvoorspelbare neerslagpatronen.

Hoewel het moeilijk is om precies te meten hoe klimaatverandering de yakpopulaties beïnvloedt, geloven wetenschappers dat het aanzienlijk bijdraagt aan hun afname. Overheidsgegevens tonen aan dat de yakpopulatie in Ladakh is gedaald van bijna 34.000 in 2012 tot minder dan 20.000 in 2019, het meest recente jaar waarvoor statistieken beschikbaar zijn.

Hoewel er wereldwijd nog miljoenen yaks bestaan, waarschuwen wetenschappers dat het Himalaya-ecosysteem in deze regio bijzonder kwetsbaar is voor de opwarming van de aarde. Herders zoals Kunzang Angmo hebben de veranderingen van dichtbij gezien. “Vroeger waren er veel yaks, maar nu zijn het er niet zoveel meer,” zegt ze. “Vroeger sneeuwde het veel, maar nu neemt de sneeuwval af, en door minder water hebben we minder gras beschikbaar.”

Experts waarschuwen dat de afname van het yakhouderschap gevolgen heeft voor Ladakh en zijn fragiele Himalaya-ecosysteem, omdat pastoralisten de grazige gebieden beheren, invasieve planten in toom houden en helpen de biodiversiteit van het gebied te behouden.

De dunbevolkte regio, waarvan het grootste deel boven de 3.000 meter ligt, herbergt ook wilde dieren zoals de sneeuwluipaard, de rode vos en de blauwe schapen. Banen in het toerisme en andere sectoren, samen met onderwijs mogelijkheden, trekken mensen ook weg van het hoeden. Herders zeggen dat jongere Ladakhis de voorkeur geven aan minder zware werkzaamheden met mogelijk beter loon dan het verzorgen van yaks. Herders reizen lange afstanden over ruw bergland om grazige gebieden te vinden en zijn voortdurend in beweging.

Ladakh, beroemd om zijn boeddhistische kloosters en wandelpaden, heeft de afgelopen jaren een aanzienlijke toename in toerisme ervaren, omdat de transportinfrastructuur het gebied gemakkelijker bereikbaar heeft gemaakt, wat nieuwe banen heeft gecreëerd.