De blijvende impact van oorlog op Libanese studenten: Tussen bommen en boeken

Israël valt Libanon aan

Tussen bommen en boeken: De blijvende impact van oorlog op Libanese studenten.

Een jonge man uit de Dahiyeh voorsteden van Beiroet, een ander uit een Zuid-Libanese dorp – beiden ambitieuze studenten die voor altijd door de oorlog zijn getekend. Sajed Salem, links, en Fouad Abou Mrad voelden beiden dat hun studie – en levens – op zijn kop waren gezet door de oorlog van Israël.

De sterke geur van bedorven voedsel en verbrande meubels verwelkomde de 19-jarige Fouad Abou Mrad en zijn vader toen ze terugkeerden naar hun huis in de zuidelijke voorsteden van Beiroet, een scherpe herinnering aan hoe de Israëlische aanvallen hun leven op zijn kop hadden gezet. De student aan de Notre Dame Universiteit – Louaize en zijn familie hadden hun huis in Dahiyeh verlaten tijdens de bombardementen van Israël in september.

Abou Mrad zei dat hij begin oktober in zijn verwoeste huis op zoek ging naar schoolbenodigdheden – zijn laptop en andere essentiële spullen – omdat zijn universiteit in de noordelijke kustplaats Zouk Mosbeh de lessen weer opstartte. Het leren en de toekomst van Libanese studenten waren verstoord door de bombardementen van Israël op Libanon, waarbij bijna de helft van de 1,25 miljoen studenten in het land ontheemd raakte, aldus het Libanese ministerie van Onderwijs.

Een tijdelijke wapenstilstand tussen Israël en de Hezbollah-groep in Libanon werd op 27 november ingesteld, maar alleen na maanden van bombardementen die een psychologische tol eisten van jongeren zoals Abou Mrad. Hij en andere studenten proberen nu weer een regelmatig ritme te vinden en zich te concentreren op het slagen voor hun examens.

Abou Mrad, die een studie hospitality en toerisme management volgt, is slechts een van de honderdduizenden jongeren in Libanon wiens leven – en opleiding – door het conflict op zijn kop is gezet. Abou Mrad voelde zich bang om lessen bij te wonen tijdens de oorlog, vooral na het zien van alle schade zo dicht bij zijn huis.

‘Nachten uit de hel’

18 november is een dag die Sajed Salem nooit zal vergeten. De 23-jarige inwoner van Zuid-Libanon woonde alleen op de campus terwijl hij de Saint Joseph Universiteit van Beiroet bezocht, gelegen in de Ashrafieh wijk van de hoofdstad. Die week hadden de Israëlische strijdkrachten Beiroet dagenlang gebombardeerd, wat Salem “nachten uit de hel” noemde.

Ondanks de toenemende bombardementen waren de lessen weer begonnen, en op die maandag zat hij in zijn les culinaire kunsten toen er explosies in de buurt plaatsvonden. De knallen deden het gebouw en de tafels in het klaslokaal trillen.

Volgens Maureen Philippon, landdirecteur van de Noorse Vluchtelingenraad (NRC) in Libanon, belemmert het leven door dergelijke conflicten de academische vooruitgang en legt het een psychologische druk op studenten. Deze effecten blijven bestaan, zelfs nadat het conflict voorbij is.

“In Tyre zag ik kinderen in paniek raken wanneer ze een vliegtuig hoorden, met hun handen op hun oren en om zich heen kijkend,” zei ze, verwijzend naar de stad in Zuid-Libanon die zwaar door Israël was gebombardeerd.

Examens in oorlogstijd

Na de explosies die de muren van zijn klaslokaal deden trillen, vluchtte Salem dezelfde dag naar Chouf in centraal Libanon, waar enkele van zijn verwanten onderdak zochten. “Ik belde mijn neef. Ik vertelde hem dat hij onmiddellijk moest komen en me moest ophalen,” zei hij.

Salem’s dorp Dweira in Zuid-Libanon was een van de eerste die gebombardeerd werd toen Israël de oorlog op 23 september escaleerde. Zijn moeder en broers en zussen raakten door de aanvallen in hun huis opgesloten, zei Salem.

Alleen in Beiroet kon hij hen pas de volgende dag telefonisch bereiken, een agoniserende ervaring die hij niet zou wensen aan zijn “ergste vijand”. Nadat hij naar Chouf was vertrokken, waren zijn problemen nog niet voorbij. De lessen gingen door ondanks de bombardementen, en hij moest minstens één of twee keer per week terugreizen naar Beiroet voor examens.

Salem zei dat zijn docent de examen hield ondanks dat studenten om uitstel vroegen. Hij en veel van zijn klasgenoten faalden voor de toets. “Het examen was niet zo makkelijk. Hij [de docent] maakte het moeilijk,” zei Salem. “Ik weet niet waarom. We zeiden tegen hem: ‘Kijk naar de situatie. Maak het alsjeblieft een beetje makkelijker voor ons.’”

Het recht op onderwijs

Hoewel Salem ontevreden was over de acties van zijn docent, zeiden deskundigen dat opvoeders essentieel zijn in het helpen van studenten om zich aan te passen aan de uitdagingen van oorlog. Philippon merkte echter op dat conflicten ook een impact hebben op docenten, waardoor het noodzakelijk is dat regeringen en humanitaire organisaties ondersteuning en middelen bieden.

Volgens Ahmed Tlili, een universitair hoofddocent onderwijstechnologie aan de Beijing Normal University, die zich richt op onderwijs in oorlogsgebieden, beschermt het internationale recht onderwijs tijdens oorlog niet adequaat. Terwijl internationaal humanitair recht het recht van kinderen op onderwijs in gewapende conflicten beschermt, zei Tlili dat deze wetten meestal niet worden uitgevoerd.

Internationaal humanitair recht verbiedt ook aanvallen op scholen en universiteiten en classificeert dergelijke daden als oorlogsmisdaden onder het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof, volgens de deskundigen. Het waarborgen van onderwijs tijdens oorlogen is de verantwoordelijkheid van degenen buiten de oorlogsgebieden, zei Tlili, en hij gaf een voorbeeld van kansen die aan sommige studenten uit Gaza zijn geboden.

“We zien dat in [het geval van Gaza] verschillende Arabische universiteiten hun deuren hebben geopend om Palestijnse studenten zonder enige beperking in te schrijven,” legde hij uit. “We hebben ook gezien dat verschillende internationale cursusaanbieders de kosten voor toegang tot cursussen voor Palestijnse studenten en docenten hebben geschrapt, waardoor ze vrij toegang hebben tot educatieve bronnen en lesmateriaal.”

De verwoestingen die Salem zag tijdens de oorlog van Israël op Libanon zijn onmiskenbaar.

‘Kunst, studies, onze toekomst’

Abou Mrad voelt dat de strijd om te leren tijdens het conflict “oneerlijk” was voor hem en zijn medestudenten. Ze brachten hun nachten in angst door, zich afvragend of ze elkaar of hun families weer zouden zien, terwijl ze zich eigenlijk zouden moeten concentreren op “kunst en studies en onze toekomst”.

Hij hoopt dat er enige normaliteit terugkeert naar Libanon. “We weten niet wat er kan komen, … maar we moeten proberen om normaal vooruit te gaan,” zei Abou Mrad.

Anderen, zoals Salem, zeiden dat het leven in Zuid-Libanon vooral niet “normaal” is geweest sinds de oorlog van Israël op Gaza begon. Zelfs met de wapenstilstand is het geweld niet gestopt, en Israël wordt beschuldigd van het honderden keren schenden van de overeenkomst.

En nu, met de val van Bashar al-Assad in december in het buurland Syrië, is Salem nog onzekerder over wat er vervolgens zal gebeuren. “Ik ben blij voor onze Syrische broeders en zusters die hun vrijheid van het Assad-regime hebben gekregen en alles,” zei Salem, “maar we moeten opletten wat er daarna komt. … Het zal ons als Lebanese beïnvloeden.”