Coalitie van Wilskracht Bespreekt Handhaving van Vrede in Oekraïne

Europese leiders zetten druk op Rusland/VK: Poetin’s reactie op het staakt-het-vuren is niet voldoende

De bijeenkomst komt twee weken nadat de Britse premier Keir Starmer aankondigde dat een “coalitie van de bereidwilligen” zou werken aan een vredesplan om aan de Amerikaanse president Donald Trump voor te leggen, die de steun van Washington voor het door oorlog verscheurde land in twijfel heeft getrokken.

“Ze kijken heel serieus naar wat er nodig is, welke landen kunnen bijdragen,” zei een senior militaire bron die anoniem wilde blijven om vrijuit te kunnen spreken. “Het moet een maximalistische aanpak zijn, zodat we kunnen zien of de VS enige ondersteuning kan bieden,” voegde de bron toe. “Dit is een kans voor de Europeanen om zich te laten zien. Dit is behoorlijk spannend… We kunnen dit nog vrij snel doen.”

Ondersteuning omvat lucht-, land- en zeetransport, langeafstandsvuren, drones, tegen-drones en luchtverdediging, waar de VS uitblinken en Europa nog achterloopt.

Bovendien kan de VS slechts in een ondersteunende rol aanwezig zijn. Trump vertelde verslaggevers vorige maand dat hij verwachtte dat Europa de leiding zou nemen in het veiligstellen van Oekraïne. “Ik ga geen veiligheidsgaranties geven, verder dan dit,” zei hij op 26 februari. “We laten Europa dat doen.”

Deze zware last lijkt veel verder te gaan dan de vereisten van het zogenaamde “Ceasefire Toolkit” dat in het geheim is opgesteld door militaire experts uit de VS, Rusland en Oekraïne en deze maand is gepubliceerd. Het stelde voor dat 5.000 politie- en 10.000 ondersteunende militaire personeel voldoende zouden zijn om een bufferzone van 5 km breed langs het hele front te monitoren. Dit was echter gebaseerd op Rusland die zou instemmen met een terugtrekking van zwaar militair materieel, de creatie van humanitaire corridors en gezamenlijke militaire coördinatie.

De meerderheid van de landen die troepen aanbieden komt uit de Europese Unie, maar ook niet-EU-landen zoals Noorwegen en Turkije, evenals landen in de Azië-Pacific, hebben hun interesse geuit. “Als je geen vrede in Europa kunt bereiken, kunnen er elders in de wereld implicaties zijn, en kunnen er repercussies in de Stille Oceaan komen,” zei de militaire bron, die het belang van niet-Europeanen uitlegde.

Een idee lijkt echter overeenstemming te hebben gevonden – dat een staakt-het-vuren eerst moet komen. “Ik zie geen enkele omstandigheid waaronder een Europees land troepen naar Oekraïne zou sturen terwijl er nog steeds een oorlog aan de gang is,” zei de bron.

Europese slachtoffers zouden de Artikel 5 van de NAVO, de wederzijdse defensieclausule, kunnen activeren zonder dat Rusland een NAVO-lidstaat heeft aangevallen, aldus de bron. “Artikel 5 is onaantastbaar. Het is het enige dat Poetin respecteert. Het is het enige dat hem afschrikt van het aanvallen van een NAVO-land. We moeten dat beschermen.”

Wat zou de macht doen?

Generaal Ben Hodges, een voormalige commandant van de Amerikaanse strijdkrachten in Europa, zei: “Bij vredeshandhaving denk je aan blauwe helmen, een VN-mandaat… dat de Russen nooit respecteren en waar ze in dit geval geen kans van slagen mee zullen hebben,” en voegde toe dat de macht “echte afschrikkingscapaciteiten” moet hebben.

“Als een Russische drone boven ons vliegt, moeten ze deze onmiddellijk kunnen neerhalen, en niet eerst Brussel of een andere hoofdstad moeten bellen om toestemming te vragen,” zei hij. “De Russen zullen dit natuurlijk in de eerste uren testen.”

Bijdragende landen hebben nog geen overeenstemming bereikt over deze autoriteit. “Ik denk niet dat er enige consensus is,” zei de militaire bron.

Rusland heeft duidelijk gemaakt dat het vijandig staat tegenover het idee van een multinationale kracht in Oekraïne. In een interview vorige maand noemde de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov het initiatief een “gedurfde houding”, die neerkomt op “een voortzetting van het provoceren van het Kyiv-regime tot oorlog met ons.”

De positionering van de kracht is ook een belangrijke beslissing. “Als het een kracht is die bedoeld is om in de scheidingszone tussen de Russen en Oekraïners te zijn, zou dat een aanzienlijk aantal kunnen zijn,” zei Hodges, omdat de contactlijn momenteel 1.000 km lang is en omdat troepen over een lange periode – misschien jaren – moeten worden gewisseld.

Een andere mogelijkheid zou zijn om een reactiemacht te installeren die achter de Oekraïners is gestationeerd, “waarbij, als Rusland iets doet, deze jongens naar voren zouden worden gestuurd om ermee om te gaan,” zei Hodges. Dit zou veiliger zijn voor de troepen, zei hij, maar “waarschijnlijk aanvankelijk minder effectief, omdat de Russen zouden testen hoe lang het duurt om te reageren.”

Kan Europa dit doen?

Het VK en Frankrijk leiden de inspanning om deze multinationale kracht bij elkaar te brengen. Ze zijn ervaren in dit soort zaken, aangezien ze de vorming van victorieze coalities in twee wereldoorlogen hebben geleid. Hun meer recente geschiedenis is echter wisselvallig.

De laatste grote buitenlandse operaties van Frankrijk om gewapende groepen uit Mali en de Sahel te verdrijven eindigden in falen. De laatste keer dat het VK mobiliseerde was voor de tweede Golfoorlog in 2003 en Afghanistan in 2009. Tegenwoordig zijn hun staande legers 140.000 (VK) en 202.000 (Frankrijk) volgens de Military Balance die is gepubliceerd door het International Institute for Strategic Studies in Londen.

De Franse president Emmanuel Macron heeft vorig jaar in februari voor het eerst de mogelijkheid van Franse troepen in Oekraïne ter sprake gebracht, maar zijn luitenants hebben dat snel omgebogen naar een vredeshandhavingsmacht, niet naar een gevechtsmacht die met Oekraïne samenwerkt. Starmer kondigde aan dat het VK bereid was troepen naar Oekraïne te sturen als onderdeel van een vredeshandhavingsmacht voorafgaand aan een top in Parijs op 17 februari.

De Europese financiën werden versoepeld toen de Europese leiders eerder deze maand overeenkwamen om de verhogingen van de defensie-uitgaven niet op de boeken te zetten. Dit zou 800 miljard euro (874 miljard dollar) aan nieuwe defensie-investeringen kunnen opleveren, zei EU-chef Ursula Von Der Leyen.

Anderen waren echter minder zeker of Europa zou handelen. “Als ik zie hoe deze Europese officials cijfers rondstrooien, dat ze hierin en daarin gaan investeren en dit en dat gaan doen, is het allemaal leeg… ze hebben tot op de dag van vandaag niets geleverd,” zei Demetries Andrew Grimes, een onderscheiden Amerikaanse speciale eenhedencommandant die in de tweede Golfoorlog heeft gevochten.

Tijdens drie jaar van volledige oorlog in Oekraïne zijn de Europese defensiebudgetten slechts met gemiddeld 30 procent gestegen, vertelde de voorzitter van de Europese Raad Antonio Costa onlangs aan het Europees Parlement. Meer dan geld, gelooft Grimes, heeft de angst voor doden de Europese defensie-autonomie decennia lang belemmerd.

“We zagen in de Balkan en in Afghanistan, het waren allemaal ondersteunende activiteiten die binnen de omheining plaatsvonden,” zei hij, verwijzend naar basisactiviteiten. “Dat is heel anders dan buiten aan de frontlinie zijn.”

Het meest recente voorbeeld was toen het VK zich terugtrok uit een plan om een drijvende pier in Gaza te bewaken en humanitaire bevoorradingsoperaties te beveiligen afgelopen zomer, zei hij. Dergelijke terughoudendheid zou leiden tot “een paar kleinere eenheden die symbolisch naar binnen gaan, om te laten zien dat ze er zijn,” zei Grimes, doorspekt met “voorwaarden over wat ze wel en niet kunnen doen en waar ze kunnen, en ze kunnen niet opereren”, en zou onnodig lang duren om samen te stellen.

“Ik zie niet dat conventionele troepen worden ingezet en ondersteund… voor minstens zes maanden of langer,” zei hij.