Canadaanse kiezers lijken Trump’s handelsoorlog af te keuren

Kanadese kiezers lijken op het punt te staan Trump’s handelsoorlog te verwerpen

Tijdens de verkiezingen in Canada hebben de tarieven van Trump een golf van nationale trots en een abrupte verschuiving naar de Liberalen teweeggebracht. Premier Mark Carney heeft de verkiezingsrace op zijn kop gezet na de dreigingen van tarieven en annexatie van de Amerikaanse president Donald Trump.

Kanadese kiezers gaan maandag naar de stembus te midden van een van de meest dramatische veranderingen in de campagne in jaren. Polls van januari gaven aan dat de Conservatieven op weg waren naar een zekere overwinning, maar de Liberalen hebben de race sindsdien omgedraaid, hoewel de competitie in de afgelopen dagen is versmald. Vroeg stemmen heeft records gebroken met meer dan 7,3 miljoen stemmen.

“Het is vrij duidelijk dat de Liberalen nu gaan winnen,” zei Frank Graves, president en oprichter van het Canadese onderzoeksbedrijf EKOS Research. “Dat zou aan het begin van dit jaar volkomen ondenkbaar zijn geweest.”

Afgelopen herfst raakte de Conservatieve leider Pierre Poilievre, die werd gezien als een Trump-achtige figuur, in de ban van de oplopende populisme als reactie op een betaalbaarheidscrisis en inflatie onder de langjarige premier Justin Trudeau. Maar de situatie veranderde toen Trudeau begin dit jaar op 6 januari aftrad, wat de weg vrijmaakte voor nieuw leiderschap bij de Liberalen, terwijl president Trump zijn tweede termijn inging en de Canadese economie bedreigde met een handelsoorlog. Plots verenigden de Canadezen zich rond hun nationale identiteit en tegen Trumpisme.

Populisme, de overtuiging dat de macht moet worden teruggegeven aan de mensen en weggenomen van de corrupte elite, leidde tot het Brexit-referendum in het VK en de verkiezing van Donald Trump in de VS. Graves schreef een paper waaruit bleek dat 34 procent van de Canadezen een populistische kijk heeft. Deze verkiezingen, zei Graves, keken de Canadezen naar Trump die opnieuw aan de macht kwam en vroegen zich af: “Willen we dit populistische pad inslaan?”

Als de Liberalen winnen, betekent dat dat de Canadese kiezers zich tegen Trump verzetten, zei hij. “Het zal zeker een afkeuring van Trump zijn, en van het soort populisme dat ze in zijn regering zien.”

Hoe de race veranderde

Een verandering in het leiderschap van de VS heeft een dramatische impact gehad op de buren in het noorden. Aan het begin van het jaar genoot Poilievre ongeëvenaarde populariteit. Er zou ergens in 2025 een verkiezing worden uitgeschreven, en het leek waarschijnlijk dat hij het tegen Trudeau zou opnemen, die al negen jaar aan de macht was en diep onpopulair was geworden.

Na de pandemie stonden zittende leiders in westerse democratieën voor zware verkiezingen als gevolg van pandemiebeperkingen, oplopende inflatie die in juni 2022 8,1 procent had bereikt, onbetaalbare woningen en politieke polarisatie. Trudeau was daarop geen uitzondering.

Poilievre werd gezien als een Trump-achtige figuur in Canada; hij had ingespeeld op een “noordelijk populisme” dat een kleiner deel van het electoraat uitmaakte dan in de VS, maar nog steeds een krachtige kracht was, zei Graves. Poilievre maakte van Trudeau zijn schietschijf en richtte zijn pijlen op zijn impopulaire beleid, zoals de koolstofbelasting van Canada.

De vraag naar Trudeau’s leiderschap kwam tot een hoogtepunt toen minister van Financiën Chrystia Freeland plotseling aftrad. In een brief schreef ze dat Trudeau niet in staat was om de uitdagingen van het opkomende Trump “America First” economische nationalisme en hoge tarieven aan te gaan. Trudeau had geen andere keuze dan af te treden, wat een leiderschapsrace voor de Liberalen in gang zette.

In het Canadese politieke systeem betekende het vertrek van Trudeau dat de Liberalen nog steeds aan de macht waren, maar de partij moest een nieuwe leider kiezen om in deze verkiezingen te concurreren.

Terwijl de partij een leiderschapsrace hield, trad Trump aan en verklaarde snel een tarief van 25 procent op invoer uit Canada en Mexico. Tegelijkertijd deed Trump herhaaldelijk opmerkingen dat Canada de 51ste staat zou moeten worden.

De leiderschapsrace van de Liberalen vond plaats binnen enkele weken na de aantreding van Trump, en de gang van zaken hielp de partij om “voorbij de onpopulariteit van de Trudeau-regering” te komen, zei Lisa Young, professor politieke wetenschappen aan de Universiteit van Calgary.

Met de Canadese soevereiniteit en economie onder druk, kozen de Liberalen op 9 maart Mark Carney, die werd gezien als slim op economisch gebied na eerder gouverneur van de Bank of Canada te zijn geweest tijdens de financiële crisis van 2008 en gouverneur van de Bank of England tijdens Brexit en de pandemie.

Carney, die met een overweldigende meerderheid werd gekozen, gebruikte zijn populariteit door een vervroegde verkiezing uit te roepen voor 28 april, de kortste verkiezingsperiode die wettelijk is toegestaan.

Canada staat voor Trump’s handelsoorlog

Trump’s plotselinge tarieven hebben de Canadese economie in onzekerheid gedompeld. Meer dan 70 procent van de export van het land gaat naar de VS, waaronder auto-onderdelen, hout, landbouwproducten en staal.

“We zijn erg afhankelijk van de VS,” zei Sylvanus Kwaku Afesorgbor, universitair hoofddocent aan de Universiteit van Guelph in Ontario. “Er zou een grote economische recessie in Canada kunnen komen, omdat onze economie grotendeels afhankelijk is van de Amerikaanse economie.”

In maart kondigde Algoma Steel, de op één na grootste staalproducent in Canada, ontslagen aan als rechtstreeks gevolg van de tarieven van Trump. De staalfabriek is de belangrijkste werkgever in de hechte stad Sault Ste Marie, Ontario, en de ontslagen werden diep gevoeld in de gemeenschap. Het kiesdistrict Sault Ste Marie-Algoma wordt al sinds 2015 door de Liberalen vertegenwoordigd, maar vorig jaar sprak een staalwerker Trudeau tijdens een campagnebezoek hard aan. Sindsdien hebben zowel Poilievre als Carney campagnebezoeken aan de stad gebracht.

Afesorgbor zei dat kiezers die door de tarieven zijn getroffen, zoals staalwerkers, waarschijnlijk zullen kijken naar welke partij een betere economische buffer biedt in geval van baanverlies. Ze vragen zich misschien af: “Als er een economische crisis is door de tarieven van Trump, wie zal dat dan beter kunnen oplossen?” Hij zei dat het ervan afhangt hoe kiezers het vermogen van elke partijleider om met Trump te onderhandelen, waarnemen.

Afesorgbor zei dat de Canadese kiezers “heel specifiek” zijn als het gaat om de economie en de partij zullen kiezen waarvan zij denken dat deze het beste kan omgaan met een recessie en Trump’s handelsoorlog. Hij zei dat kiezers Mark Carney mogelijk als de betere kandidaat zien vanwege zijn ervaring in de bankensector. “Dat heeft veel steun voor de Liberalen verschoven.”

Liberalen nemen de leiding

De beleidsmaatregelen van Trump ten opzichte van Canada hadden niet alleen economische gevolgen. Voor veel Canadezen voelde het als een bedreiging voor hun nationale identiteit.

De vooruitzichten waren niet zo zonnig voor Poilievre. “Dat heeft in wezen het politieke terrein verschoven, omdat een aanzienlijk deel van het electoraat wantrouwig is tegenover [Poilievre] die te veel op Trump lijkt,” zei ze.

Graves zag een “diepe transformatie” in de peilingen. In februari stonden de Liberalen en Conservatieven praktisch gelijk, maar begin maart trokken de Liberalen voor het eerst in vijf jaar vooruit terwijl Canadezen zich afvroegen: “Hoe gaan we om met deze existentiële bedreiging van Donald Trump?” zei Graves.

De toename van nationale trots heeft kiezers naar Carney geduwd, die werd gezien als een kandidaat die Canada door de turbulentie veroorzaakt door Trump kon loodsen. “De Liberalen werden de plek om onze vlag te planten en te zeggen: ‘We blijven een soevereine natie’,” zei Graves.

Kanadese kiezers klaar om Trump te verwerpen

Als de Liberalen winnen, zoals voorspeld, zal dat signaleren dat Canada zijn eigen pad inslaat ten opzichte van Trump, in tegenstelling tot het electie van Poilievre, die als meer verzoenlijk tegenover Trump wordt gezien, zei Young.

Graves zei dat Amerikanen aandacht moeten schenken aan de verkiezingen in Canada, die soortgelijke vragen oproepen over identiteit en welke weg te volgen in het licht van opkomend populisme. In plaats van te vragen welke partij te kiezen, zei Graves dat Canadezen zich afvragen: “Wat voor soort land willen we zijn?”

“Onder die vraag liggen enkele van de kwesties over, willen we dit populistische pad inslaan? Ik denk dat Canadezen even pauzeren en kijken en zeggen: ‘Nee, misschien is dat niet waar we ons land naartoe willen leiden,’” zei Graves.

Graves merkte op dat het ongebruikelijk is voor een westerse democratie om zich tegen opkomend populisme te keren. “Amerikanen zouden dit als een mogelijke oplossing voor hun toekomst kunnen beschouwen, als ze niet verder willen gaan op de weg die ze zijn ingeslagen,” zei hij.