Amerikaanse presidentskandidaten sluiten zich aan bij wereldwijde verschuiving naar rechts op immigratie
De ‘schaduw van overname’
Hoe de Amerikaanse presidentskandidaten zich aansluiten bij de wereldwijde verschuiving naar rechts op het gebied van immigratie.
Een supporter van de voormalige president Donald Trump houdt een bord omhoog met ‘Beveilig onze grens’ tijdens een rally in Aurora, Colorado. Trump heeft lange tijd campagne gevoerd op basis van de angsten voor onbeperkte immigratie en herhaalde deze thema’s deze maand in Aurora, Colorado, waar hij zijn plan uiteenzette voor de “grootste deportatieoperatie in de geschiedenis van de Verenigde Staten”.
“We zullen de grens sluiten,” zei hij tegen een juichende menigte. “We zullen de invasie van illegale immigranten in ons land stoppen. We zullen ons grondgebied verdedigen. We zullen niet worden overwonnen.”
In een andere toespraak in Wisconsin verklaarde Trump dat ongedocumenteerde immigranten je huis binnen zouden komen en “je keel zouden doorsnijden”. Maar terwijl de presidentsrace tussen Trump en vice-president Kamala Harris aanzwelt, hebben sommige experts opgemerkt dat zowel liberale als conservatieve partijen zich naar rechts bewegen op het gebied van immigratie – een reflectie van een wereldwijde trend.
Terwijl Trump zich richt op nativistische aanvallen op immigranten, heeft Harris gereageerd met haar eigen beloftes voor meer beperkingen, zelfs ten koste van internationaal erkende asielrechten. “Als vice-president steunde ze de strengste grenscontrolewetgeving in decennia, en als president zal ze duizenden extra grensagenten aannemen,” aldus een van haar campagneadvertenties.
Experts en mensenrechtenorganisaties zeggen dat de harde retoriek over immigratie een indicatie is van de groeiende invloed van de extreemrechtse partijen, zowel in de VS als in het buitenland.
“Maar het wordt niet langer alleen door de extreemrechtse partijen uitgesproken. Het lijkt door te dringen in het hele gesprek over immigratie.”
Voorspel de race van 2024
De politieke exploitatie van angsten gerelateerd aan immigratie is allesbehalve nieuw. Het is een consistent thema in Amerikaanse presidentscampagnes, zowel in het verleden als het heden. In 1992 bijvoorbeeld verklaarde de Republikeinse presidentskandidaat Pat Buchanan dat het land werd getroffen door een “illegale invasie”.
“Ik vestig de aandacht op een nationale schande,” zei hij, en gaf de immigranten de schuld van sociale, economische en “drugsproblemen”. Deze toespraak werd destijds met bezorgdheid bekeken door velen binnen de Republikeinse Partij. Buchanan werd uiteindelijk in elke voorverkiezing verslagen waarin hij deelnam.
Maar geleerden zeggen dat standpunten en beleid die vroeger als marginaal werden beschouwd, nu zijn doorgedrongen tot de mainstream, ten koste van het behoud van asielrechten voor degenen die vluchten voor vervolging of conflict.
“Er is een vrees dat, als het systeem te permissief is, er te veel mensen zullen komen.”
Voorbij de VS
De trend strekt zich uit voorbij de VS naar Europese landen zoals Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. In juli bijvoorbeeld, behaalde de nativistische Reform UK Party de derde grootste stemmen in de Britse verkiezingen na een campagne waarin partijleider Nigel Farage een “bevriezing” van immigratie beloofde.
In september werd de fel anti-immigratie Alternative für Deutschland (AfD) de eerste extreemrechtse partij die sinds de Tweede Wereldoorlog een deelstaatverkiezing in Duitsland won. De partij kwam zelfs dicht bij het uitschakelen van de Socialistische Partij van kanselier Olaf Scholz in de deelstaat Brandenburg die maand.
Ondertussen leidde Marine Le Pen in Frankrijk een coalitie van partijen bekend als de Nationale Rally (RN) naar de derde plaats in een recente nationale verkiezing, waarbij ze immigratie, islam en multiculturalisme aanviel.
Vele centrumpartijen en partijen aan de linkerzijde hebben gereageerd met hun eigen inspanningen om een harde lijn te trekken.
In Frankrijk heeft de regering van president Emmanuel Macron geprobeerd de extreemrechtse partijen te verzwakken door veel van hun ideeën over immigratie over te nemen, en verder beperkingen op asiel en gevangenisstraffen voor mensen die illegaal Frankrijk binnenkomen, te beloven.
Die stappen komen als reactie op conservatieve partijen, zoals die van premier Michel Barnier, die een ongekende alliantie met de extreemrechtse partijen vormen.
“Het is onmiskenbaar dat Michel Barnier lijkt te hebben, op het gebied van migratie, dezelfde beoordeling als wij,” merkte Le Pen recent met voldoening op in de krant La Tribune.
Hoewel immigratie een centraal thema is onder de extreemrechtse partijen in het Westen, is het niet de enige factor in hun groeiende aantrekkingskracht. Een studie gepubliceerd in Cambridge University Press in april 2023 vond dat economische bezuinigingsmaatregelen – vaak resulterend in kortingen op uitkeringen en overheidsdiensten – hebben bijgedragen aan de opkomst van niet-mainstream partijen en politieke instabiliteit.
Maar immigranten kunnen dienen als een handige zondebok te midden van gevoelens van achteruitgang.
“Extreemrechtse populistische partijen zijn in opkomst, met schommelingen, in verschillende landen binnen de Europese Unie, en ze hebben immigratie tot een echt brandpunt gemaakt,” zei Judith Sunderland, de adjunct-directeur van de Europa en Centraal-Azië-afdeling van de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch.
Het resultaat, voegde ze eraan toe, is dat partijen aan beide zijden van het politieke spectrum reageren op de nieuwe macht van de extreemrechtse partijen.
“Mainstream-partijen aan de rechter- en linkerzijde zijn langzaam, en soms vrij snel, erg ver naar rechts verschoven op deze kwesties in een race om stemmen en politieke steun te verkrijgen, met het argument dat, tenzij ze deze beleidsmaatregelen aannemen, de extreemrechtse partijen de overhand zullen krijgen.”
Een topverkiezingskwestie
Een campagne-evenement voor Donald Trump in Prairie du Chien, Wisconsin, op 28 september benadrukt de angsten rond immigratie. In reactie op de groeiende druk op immigratie hebben bepaalde westerse landen strenge beperkingen en handhaving omarmd, en zich onttrokken aan de internationale wetten die het recht om asiel aan te vragen in het buitenland waarborgen.
In de afgelopen maanden hebben regeringen in Polen en Finland bijvoorbeeld maatregelen goedgekeurd die tijdelijk het recht om asiel aan te vragen volledig opschorten. Vergelijkbare beperkingen, gericht op asiel, staan centraal in het voortdurende immigratiedebat in de Amerikaanse verkiezingen.
Amerikaanse kiezers hebben immigratie hoog op hun prioriteitenlijst geplaatst deze verkiezingscyclus. Een peiling van oktober van Harvard University en het marktonderzoeksbedrijf Harris Poll toonde aan dat kiezers immigratie als het op één na belangrijkste probleem voor het land noemden, na inflatie.
Immigratie is ook een bron van bipartijdige kritiek geweest voor de vertrekkende president Joe Biden, wiens administratie toezicht hield op een recordaantal grensoverschrijdingen afgelopen december. De druk dwong de centrumpoliticus uiteindelijk om van standpunt te veranderen over het onderwerp van grensoverschrijdende migratie, terwijl hij overging van het verzetten tegen beperkende beleidsmaatregelen naar het omarmen ervan.
Een Democratische verschuiving
Democratische presidentskandidaat Kamala Harris bezoekt de grensmuur in Douglas, Arizona, op 27 september. Aanvankelijk beloofde Biden als presidentskandidaat het tegengif te zijn voor de harde beleidsmaatregelen van zijn tegenstander, de toenmalige president Trump.
Wanneer Trump bijvoorbeeld de toegang tot asiel terugschroefde, voerde Biden campagne met het idee dat hij “onze morele positie in de wereld en onze historische rol als veilige haven voor vluchtelingen en asielzoekers zou herstellen”. Maar na zijn aantreden nam Biden veel van Trumps meest beperkende immigratiebeleid over en beperkte het recht om asiel aan te vragen.
Zijn administratie handhaafde aanvankelijk Title 42, een COVID-19-beleid dat Trump gebruikte om asielzoekers aan de grens af te wijzen. Pas toen de nationale noodtoestand gerelateerd aan de pandemie eindigde in 2023, schroefde Biden het terug, ondanks dat het beleid weinig of geen gezondheidsvoordelen bood.
Dit jaar stelde Biden ook grenzen aan het aantal mensen dat de grens onregelmatig kan oversteken. Als een bepaald drempel aantal wordt bereikt, kan de grens worden gesloten voor asielaanvragen.
“Er is een combinatie geweest van striktere handhaving, druk op andere regeringen om de handhaving te verhogen, en een gunstiger beleid van uitbreiding van legale wegen voor migranten, zowel in de VS als regionaal.”
Een ‘onmogelijk’ onderwerp
Een elektronisch reclamebord in Youngsville, North Carolina, toont een controversiële uitspraak van Donald Trump, die valse geruchten over Haïtiaanse migranten in de VS versterkt. Biden was oorspronkelijk van plan opnieuw te kandideren tijdens de presidentsverkiezingen van 2024, maar na zijn plotselinge terugtrekking in juli, nam zijn vice-president, Harris, de leiding over als hoofd van het Democratische ticket.
Harris heeft de verschuiving van Biden naar rechts op immigratie voortgezet – en heeft zelfs beloofd verder te gaan dan wat zijn administratie heeft geïmplementeerd. In september bezocht Harris de grensstad Douglas, Arizona, waar ze beloofde “verder actie te ondernemen om de grens tussen invalsplaatsen gesloten te houden”.
“We zullen strengere strafrechtelijke aanklachten instellen tegen herhaalde overtreders,” zei ze in haar campagne toespraak. “En als iemand geen asielaanvraag indient op een wettelijk invalsplaats en in plaats daarvan onze grens onwettig oversteekt, zal hij of zij worden uitgesloten van het ontvangen van asiel.”
Experts zoals Meyer merken echter een verschil op tussen de aanpak van Harris en die van Trump. Democraten hebben bijvoorbeeld gepleit voor een uitbreiding van de legale wegen voor immigratie. Maar, zo stellen ze, lijken Biden en Harris defensief – proberen ze beschuldigingen te weerleggen dat ze onbeperkte immigratie hebben toegestaan, zonder waarborgen.
“Wanneer je de extreemrechtse partijen toestaat om dit onderwerp te kaderen als ‘er zijn er te veel van, we moeten ze buiten houden’, wordt het erg moeilijk om een gesprek te hebben over de voordelen van migratie, de voordelen van inclusieve samenlevingen en morele verplichtingen naar degenen die vluchten voor vervolging,” zei Sunderland van Human Rights Watch.
