Afrika heeft geen hulp nodig, maar controle over zijn cruciale mineralen

OPINIE

Afrika heeft geen hulp nodig. Het heeft controle nodig over zijn kritieke mineralen. Afrikaanse landen kunnen de afhankelijkheid van hulp doorbreken door simpelweg de volledige waarde van hun mineralenbronnen te grijpen.

De beslissing van de regering van de Amerikaanse president Donald Trump om buitenlandse hulp op te schorten en de USAID-agentschap te sluiten, heeft schokgolven door de ontwikkelingssector gestuurd. In 2024 ging bijna een derde van de $41 miljard aan Amerikaanse buitenlandse hulp naar Afrika, ter ondersteuning van verschillende sectoren, van gezondheidszorg tot onderwijs en sanitaire voorzieningen.

Maar terwijl hulporganisaties alarm slaan en overheidsfunctionarissen zich zorgen maken over opgeschorte programma’s, missen we het grotere plaatje: de voortdurende afhankelijkheid van Afrika van buitenlandse hulp is een keuze, geen noodzaak. Ons continent ligt bovenop enkele van de grootste reserves van de mineralen die de toekomst zullen aandrijven, en toch blijven we gevangen in cycli van hulpafhankelijkheid. Het is tijd om dat te veranderen.

Laat ons duidelijk zijn over wat op het spel staat. De Democratische Republiek Congo levert 70 procent van het wereldwijde kobalt – het essentiële ingrediënt in de batterijen van elektrische voertuigen. Zuid-Afrika produceert 75 procent van het wereldwijde platina en 50 procent van palladium. Mozambique en Madagaskar beschikken over enkele van de grootste grafietafzettingen ter wereld. Zimbabwe heeft de grootste afzettingen van cesium, een kritisch metaal dat wordt gebruikt in GPS- en 5G-systemen.

Meer dan alleen stenen en metalen, zijn dit de sleutels tot de wereldwijde transitie naar schone energie. Elk elektrisch voertuig, elke zonnepaneel en elke windturbine hangt af van mineralen die Afrika in overvloed heeft.

Toch zijn we hier, nog steeds grondstoffen exporterend als koloniale vazallen terwijl we om hulp vragen van dezelfde landen die profiteren van onze middelen. De cijfers zijn frustrerend: we verkopen ruwe kobalt voor $26-30 per kg, terwijl verwerkte materialen voor batterijen $150-200 opbrengen. We geven meer dan 80 procent van de waardeketen weg aan buitenlandse verwerkers en fabrikanten. Dit is niet alleen slecht voor de business – het is economische nalatigheid.

De wereldwijde batterijmarkt alleen al zal in 2030 $250 miljard bereiken. De sector voor hernieuwbare energie groeit razendsnel, waarbij zonne-installaties jaarlijks met 26 procent toenemen.

Het is duidelijk dat de mineralenrijkdom van Afrika de grootste economische kans van onze generatie vertegenwoordigt. Maar in plaats van ons in te zetten om deze waarde te grijpen, zijn we aan het debatteren over hoe we de gaten kunnen dichten die zijn achtergelaten door opgeschorte hulpprogramma’s.

Critici zullen zeggen dat we de infrastructuur, expertise en kapitaal missen om deze mineralen zelf te verwerken. Ze hebben gelijk – voor nu. Maar dit is precies waar we onze middelen zouden moeten investeren en onze politieke wil op moeten richten. De Chinezen begrepen dit decennia geleden, en daarom hebben ze bijna $58 miljard geïnvesteerd in het veiligstellen van controle over kritieke mineralenleveringsketens in Afrika. Zij zagen de toekomst terwijl wij druk bezig waren met het invullen van hulpaanvraagformulieren.

De oplossing is niet ingewikkeld, hoewel het uitdagend is. We moeten verwerkingsfaciliteiten bouwen, niet alleen extractieplaatsen. We moeten speciale economische zones opzetten die zich richten op de verrijking van mineralen, niet alleen exportterminals. We moeten investeren in onderzoeks- en ontwikkelingsfaciliteiten die verwerkings-technologieën kunnen aanpassen en verbeteren. Het belangrijkste is dat we regionaal moeten denken en handelen.

Stel je een Battery Materials Initiative van de Zuidelijke Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenschap voor, waar landen middelen en expertise bundelen om geïntegreerde waardeketens op te bouwen. Beeld je een Oost-Afrikaans Samenwerkingskader voor Zeldzame Aardmetalen in dat onze mineralenrijkdom omzet in geavanceerde productiecapaciteiten. Dit zijn geen luchtkastelen – het zijn gemiste kansen elke dag dat we doorgaan met de gewone gang van zaken.

De milieucritici zullen zeggen dat mijnbouw vuil en destructief is. Ze hebben niet ongelijk over de risico’s, maar ze hebben ongelijk over de oplossing. Het antwoord is niet om onze mineralen in de grond te laten zitten; het is om onze eigen hoge normen voor duurzame extractie en verwerking vast te stellen. We kunnen een mijnbouw- en verwerkingsindustrie opbouwen die ons milieu beschermt en onze gemeenschappen ten goede komt. We moeten, want het alternatief is toekijken hoe buitenlandse bedrijven het op hun manier doen terwijl wij met de gevolgen blijven zitten.

De opschorting van de hulp heeft menselijk lijden veroorzaakt dat niet genegeerd kan worden. HIV-behandelprogramma’s, onderwijsinitiatieven en voedselveiligheidsprojecten lopen allemaal gevaar. Maar als deze programma’s essentieel zijn – en veel van hen zijn dat – waarom zouden we dan afhankelijk moeten zijn van de politieke grillen van buitenlandse regeringen om ze te financieren? Onze mineralen zouden deze programma’s vele malen kunnen financieren zodra we hun volledige waarde grijpen.

Wat we nu nodig hebben, is politieke moed en eenheid van doel. We hebben leiders nodig die verder kunnen kijken dan de volgende verkiezingsronde en een Afrika kunnen voorstellen dat zijn eigen ontwikkeling financiert. We hebben zakelijke leiders nodig die verwerkingsfaciliteiten kunnen bouwen in plaats van exportterminals. We hebben onderwijsinstellingen nodig die chemisch ingenieurs en metallurgen opleiden in plaats van beheerders van hulpprogramma’s.

De huidige crisis moet dienen als onze katalysator voor transformatie. Elke opgeschorte hulpprogramma zou ons moeten aansporen om tien keer zoveel waarde uit onze mineralen te grijpen, en elke diplomatieke belediging zou onze vastberadenheid moeten versterken om Afrikaanse oplossingen te bouwen. De keuze is duidelijk: we kunnen de komende decennia onderhandelen over hulpbudgetten, of we kunnen eindelijk de controle over ons lot nemen door de strategische ontwikkeling van onze mineralenrijkdom.

Het is tijd voor Afrika om te transformeren van de opslagplaats van de wereld voor grondstoffen naar een productiemacht. Door onze mineralenrijkdom om te zetten in blijvende welvaart, kunnen we van buitenlandse hulp maken wat het altijd had moeten zijn: onnodig.