Afghanistan: Tussen klimaatverandering en wereldwijde onverschilligheid
De wereld staat voor een klimaatcrisis, en weinig landen voelen de impact ervan zo acuut als Afghanistan. Het land staat momenteel op de zevende plaats op de Notre Dame Global Adaptation Index van landen die het meest kwetsbaar zijn en het minst voorbereid op klimaatverandering. De bevolking van Afghanistan zit gevangen in een vicieuze cirkel van overstromingen, droogtes, kou en hittegolven, en voedselonzekerheid. Voor een land met de elfde laagste bijdrage per hoofd van de bevolking aan de wereldwijde koolstofemissies, is de schaal van de gevolgen die het ondervindt een tragische onrechtvaardigheid.
In 2024 werd Afghanistan getroffen door ernstige overstromingen die essentieel landbouwgrond in de noordelijke provincies verwoestten, waarbij honderden mensen omkwamen. Voorafgaand hieraan werd het land drie jaar achtereen geteisterd door droogte. Gewassen werden vernietigd, waardoor miljoenen mensen zonder hun primaire bron van inkomen en voedsel kwamen te zitten. En toch, ondanks de steeds zichtbaardere impact van klimaatverandering op het Afghaanse volk, is het land sinds de machtsovername door de Taliban in augustus 2021 uitgesloten van vertegenwoordiging onder de Verenigde Naties Raamverdrag inzake Klimaatverandering (UNFCCC) – het belangrijkste mechanisme voor mondiale klimaat samenwerking. Belangrijke financieringsbronnen voor klimaatadaptatie zijn ook opgeschort.
Tijdens de VN Klimaatconferentie COP29 is het land opnieuw uitgesloten van de onderhandelingen. Echter, in een positieve stap richting inclusie, is de Nationale Milieu Beschermingsagentschap van Afghanistan uitgenodigd als gast van het gastland en zal hopelijk de kans krijgen om het bijgewerkte klimaatactieplan van Afghanistan te presenteren. Het land wordt ook vertegenwoordigd door afgevaardigden van twee Afghaanse maatschappelijke organisaties die als waarnemers zijn geaccrediteerd.
Het onthouden van klimaatbijstand is een straf voor de Afghaanse bevolking vanwege de daden van haar leiders. De gevolgen worden gedragen door het volk, niet door de de facto autoriteiten. Afghanistan wordt de toegang tot het Groen Klimaatfonds ontzegd, een cruciale financieringsbron voor ontwikkelingslanden om zich aan te passen aan de effecten van klimaatverandering. Deze uitsluiting raakt direct de meest kwetsbaren in Afghanistan en vindt plaats op een moment dat de internationale steun voor Afghanistan in het algemeen snel afneemt.
De noodzaak voor interventie is dringend. Volgens het Wereldvoedselprogramma (WFP) ervaren 12,4 miljoen mensen acute voedselonzekerheid, en lijden vier miljoen mensen, waaronder 3,2 miljoen kinderen onder de vijf jaar, aan acute ondervoeding. Boeren hebben duurzame irrigatiesystemen en veerkrachtigere gewassen nodig, en gemeenschappen hebben sterkere rampenvoorbereiding nodig. Zonder deze investeringen zal de armoede toenemen, en zullen miljoenen mensen geconfronteerd worden met een nog ernstiger humanitaire crisis. Vrouwen en kinderen, die al het zwaarst te lijden hebben onder voedselonzekerheid, zullen het meest lijden. De landbouw biedt meer vrouwen werk dan enige andere economische sector in het land, en door Afghanistan uit klimaatfinanciering te sluiten, straft de internationale gemeenschap degenen die ze heeft beloofd te beschermen.
De terughoudendheid van voornamelijk westerse regeringen om met de Taliban samen te werken, mag niet ten koste gaan van het Afghaanse volk. Deskundigen en NGO’s hebben concrete strategieën voorgesteld om ervoor te zorgen dat klimaatfinanciering het Afghaanse volk bereikt zonder de Taliban te legitimeren, bijvoorbeeld door partnerschappen van internationale en nationale NGO’s. De internationale gemeenschap moet luisteren naar hun aanbevelingen en zich ertoe verbinden constructieve, langetermijnstrategieën te vinden voor ondersteuning.
De wetenschap is duidelijk: als er niets gebeurt, zullen de problemen van Afghanistan met droogte en overstromingen alleen maar verergeren. Afghanistan had in 2023 het hoogste aantal kinderen dat door extreem weer werd ontheemd, meer dan 700.000, volgens het Internationaal Displacement Monitoring Centre. Vorige maand waarschuwde het WFP dat de aanhoudende La Nina weerspatronen tot de winter van 2024 waarschijnlijk zullen leiden tot minder regen en sneeuw in Afghanistan, wat de volgende tarweoogst in gevaar brengt en nog meer mensen naar de honger drijft.
Klimaatverandering kent geen grenzen, en de internationale gemeenschap moet solidariteit tonen met de meest kwetsbaren. We kunnen ons niet veroorloven Afghanistan de rug toe te keren. Elke dag van inactiviteit verdiept de klimaatcatastrofe in Afghanistan.
