Meta zet eerste stap om feitencontrole op sociale media in de Europese Unie te stoppen

Meta Platforms heeft aangekondigd dat het vooralsnog niet van plan is om zijn fact-checking inspanningen in de Europese Unie voor sociale media posts op zijn platforms stop te zetten. Echter, bronnen binnen de Europese Commissie vertelden de Nederlandse omroep NOS dat de technologiegigant al zijn eerste stap in die richting heeft gezet door op dinsdag een risicoanalyse over deze kwestie naar het uitvoerende orgaan van de Europese Unie te sturen.

Het moederbedrijf van Facebook, Instagram en Threads meldde op dezelfde dag dat het zal stoppen met onafhankelijke fact-checking in de Verenigde Staten. Het bedrijf heeft aangegeven dat het fact-checkers in de VS zal vervangen door een systeem dat vergelijkbaar is met X, dat een functie heeft waarmee gebruikers kunnen reageren op mogelijk misleidende berichten. De Europese Commissie onderzoekt het Community Notes-systeem op X. Een woordvoerder van Meta zei dat de wijzigingen voorlopig alleen voor dat land gelden.

Volgens Europese regels zijn technologiebedrijven verplicht om een risicoanalyse in te dienen over ingrijpende veranderingen aan producten met een groot gebruikersbestand. Meta maakt gebruik van professionele nieuwsmedia om fact-checking werkzaamheden in Europa uit te voeren, maar heeft een document naar de Europese Commissie gestuurd waarin de waargenomen risico’s worden uiteengezet van het ook beëindigen van deze service in de Europese Unie, aldus bronnen tegen NOS. Dit wordt momenteel bestudeerd door de Commissie, maar het is nog niet bekend wanneer er een beslissing kan worden verwacht. Meta heeft niet gereageerd op het rapport van NOS.

De Commissie onderzoekt ook of het systeem op X goed functioneert en of het sociale mediaplatform van Elon Musk voldoende aandacht en middelen besteedt aan de strijd tegen desinformatie. De Digital Services Act (DSA) is in 2023 van kracht geworden en verplicht grote online platforms met meer dan 45 miljoen actieve maandgebruikers om maatregelen te nemen om de verspreiding van desinformatie, evenals andere illegale of schadelijke activiteiten, te voorkomen.

De Digital Markets Act (DMA) dwingt een handvol “gatekeepers” om eerlijke bedrijfspraktijken toe te passen, anders kunnen ze boetes opgelegd krijgen van maximaal 10 procent van hun wereldwijde omzet, en tot 20 procent voor herhaalde overtredingen. Overtredingen van de DSA kunnen boetes opleveren van maximaal 6 procent van de wereldwijde omzet. Meta is een van de zeven bedrijven met een gatekeeper-aanwijzing onder de DMA, waarbij zowel Facebook als Instagram ook onder de DSA-regels vallen.

De DSA wordt momenteel gebruikt om TikTok te onderzoeken vanwege beschuldigingen dat het geen verkiezingsinmenging in Roemenië in november heeft voorkomen. Het moederbedrijf van TikTok, ByteDance, is ook aangewezen als gatekeeper, samen met Google’s moederbedrijf Alphabet, Amazon, Apple, Booking en Microsoft.

Een woordvoerder van Meta Platforms zei dat er momenteel geen plannen zijn om met fact-checking in de Europese Unie te stoppen. De regelgeving voor technologiebedrijven is actiever in de Europese Unie, voegde de woordvoerder toe. De DSA-wet vereist dat grote online platforms hun gebruikers beschermen tegen nepnieuws, terroristisch materiaal en online haat.

“Meta geeft niets om wetgeving,” zei Pleijter, verwijzend naar de DSA en DMA. “De vraag is hoe hard de Europese Commissie durft op te treden. Maar ook wat het kan doen als Meta besluit het toch in Europa door te voeren.” Boetes kunnen worden opgelegd aan Meta, maar de vraag is of ze ook zullen worden betaald. “Kun je hen dwingen die boetes te betalen? En Facebook en Instagram offline halen gaat heel ver.”