Maritieme hulp corridor tussen Cyprus en Gaza: een schadelijke publiciteitsstunt

OPINIE: De maritieme hulp corridor van Cyprus naar Gaza was een schadelijke publiciteitsstunt

De hulpinitiatieven hebben de Palestijnen niet geholpen en ondermijnen actief het concept van humanitarisme. Sinds de aanvallen van Hamas op 7 oktober 2023 en de daaropvolgende Israëlische militaire offensief in Gaza, zijn de oproepen voor ongehinderde levering van humanitaire hulp aan de Palestijnen in de belegerde strook tragisch onbeantwoord gebleven.

In de afgelopen 14 maanden zijn meer dan 45.000 Palestijnen omgekomen, waarvan twee derde vrouwen en kinderen. Vele anderen zijn ernstig gewond geraakt en de meeste civiele infrastructuur in Gaza is verwoest. De situatie ter plaatse is niets minder dan apocalyptisch.

Terwijl het geweld voortduurt zonder uitzicht op een einde, is de behoefte aan humanitaire hulp in Gaza drastisch toegenomen. Niet alleen bommen en kogels, maar ook een chronisch gebrek aan voedsel, schoon water en basisgezondheidszorg bedreigen het leven van de bevolking. “Mensen in Gaza worden geconfronteerd met catastrofale hongerniveaus. Hongersnood dreigt. Dit is onaanvaardbaar. Oversteken moeten onmiddellijk worden geopend, en bureaucratische obstakels moeten worden verwijderd,” aldus VN-secretaris-generaal Antonio Guterres op 17 oktober.

Dit was niet de eerste en ook niet de enige oproep aan Israël om zijn verplichtingen onder het internationale recht na te komen en ervoor te zorgen dat de Palestijnen in Gaza toegang hebben tot voldoende hulp, temidden van onophoudelijke militaire agressie.

In januari droeg het Internationaal Gerechtshof Israël op om “onmiddellijke en effectieve maatregelen te nemen om de levering van dringend benodigde basisdiensten en humanitaire hulp mogelijk te maken.” Tot nu toe heeft Israël geweigerd om op deze oproepen te reageren en heeft het strikte beperkingen gehandhaafd op de stroom van hulp naar de belegerde Strook.

Niet in staat om Israël te dwingen een wapenstilstand af te kondigen of de grenzen voor hulp te openen, en geconfronteerd met toenemende binnenlandse druk om het lijden van de Palestijnse bevolking te verlichten, zijn verschillende regeringen in de regio en daarbuiten begonnen met vaak symbolische hulpoperaties die helaas niet veel verschil hebben gemaakt op de grond.

Hulpverpakkingen die door Jordanië en Frankrijk zijn gedropt, hebben bijvoorbeeld tijdelijk verlichting geboden aan een beperkt aantal mensen, die geluk hadden om deze te bemachtigen, maar hebben niets gedaan om het lijden van de massa op lange termijn te verlichten.

In veel gevallen dienden deze initiatieven slechts om politieke kapitaal te bieden voor verantwoordelijke regeringen, waardoor ze betrokken leken terwijl ze de moeilijke beslissingen en acties ontweken die nodig zijn om een echt verschil te maken.

Het meest opvallende, kostbare en in het algemeen schadelijke voorbeeld van dergelijke symbolische hulpinitiatieven was de door de Verenigde Staten geleide poging om een tijdelijke maritieme corridor tussen Cyprus en Gaza op te richten voor de levering van hulp. Aanvankelijk werd het geprezen als een levenslijn voor humanitaire hulp die leveringen zou toestaan om zwaar betwiste landroutes te omzeilen en snel de doelpopulaties te bereiken. Het project bleek echter vol inefficiënties en complicaties te zitten.

Bekend als het Joint Logistics Over-the-Shore modulaire systeem, had het initiatief als doel om hulp van Cyprus naar Gaza te transporteren via een reeks vaartuigen, een drijvend platform en een tijdelijke pier die aan het strand was bevestigd. Het idee voor een maritieme hulp corridor werd naar verluidt voor het eerst voorgesteld aan de Amerikaanse president Joe Biden en de Cypriotische president Nikos Christodoulides door de Israëlische premier Benjamin Netanyahu binnen de eerste weken van Israël’s algehele aanval op Gaza.

Na maanden van politieke onderhandelingen werd de corridor operationeel in mei, bijna zeven maanden na het begin van het conflict. De lancering van de hulpoperatie kreeg veel aandacht wereldwijd en werd geprezen door de VS en haar Europese bondgenoten als een belangrijke stap om hongersnood in de belegerde Strook te voorkomen. De kosten van het project waren ook aanzienlijk; de Amerikaanse regering heeft ongeveer $ 230 miljoen toegewezen voor de operatie, waarbij 1.000 Amerikaanse soldaten en zeelieden en 16 schepen werden ingezet.

Ondanks de hoge profiel lancering en aanzienlijke kosten, was de humanitaire impact van de maritieme corridor uiterst beperkt. Vanwege verschillende problemen functioneerde de corridor effectief slechts 20 dagen voordat deze officieel werd opgegeven.

Volgens een rapport van het Office of the Inspector General van de Amerikaanse Agentschap voor Internationale Ontwikkeling, verwachtte de VS genoeg hulp te leveren om 500.000 mensen gedurende 90 dagen te voeden. Echter, uiteindelijk werd slechts ongeveer 8.100 metrische ton hulp – gelijk aan slechts één dag aan pre-oorlog hulpleveringen per vrachtwagen – via de corridor geleverd tijdens het korte operationele venster.

Bovendien bereikte het merendeel van de hulp die via deze route Gaza bereikte, zijn beoogde ontvangers niet. Een belangrijk doel van het initiatief was om hulp te bieden aan het noorden van Gaza, waar honderdduizenden burgers probeerden te overleven onder een bijna volledige belegering en onophoudelijke bombardementen met weinig toegang tot voedsel.

Humanitaire organisaties die actief zijn ter plaatse hadden voorgesteld om de tijdelijke pier voor de hulpleveringen in het noorden te bouwen. Echter, het Israëlische leger eiste dat deze in plaats daarvan aan een strand in centraal Gaza werd gelegen. De VS stemde hiermee in, wat duidelijk maakte dat in deze operatie de prioriteit niet lag bij het efficiënt leveren van humanitaire hulp, maar eerder bij het reageren op de militaire zorgen en strategische eisen van Israël.

Bij aankomst in centraal Gaza moest de hulp een lange weg afleggen om de massa’s in nood in het noorden te bereiken. Dit veroorzaakte grote logistieke en operationele problemen, waarbij hongerige menigten vrachtwagens met voorraden omleidden en goederen plunderden wanneer ze konden.

Ondertussen beschadigde slecht weer herhaaldelijk de pier, waardoor deze uiteindelijk permanent onbruikbaar werd. Al deze problemen suggereren dat het werkelijke doel van dit initiatief niet was om hongerige Palestijnen te voeden, maar om de toenemende diplomatieke druk op Israël te verlichten om het internationale recht te volgen en landroutes voor hulpleveringen te openen.

Het hele project was meer een publiciteitsstunt dan een serieuze poging om te zorgen voor de overleving van een belegerde bevolking. Uiteindelijk was de kostprijs van de maritieme corridor niet alleen financieel; deze stunt, die bij elke stap de belangen van Israël boven de behoeften van de Palestijnen plaatste, had ook een zware humanitaire prijs omdat het humanitaire hulp politiciseerde en Israël in staat stelde om met impunitie het internationale humanitaire recht te ondermijnen, dat duidelijk het blokkeren van hulp aan een burgerbevolking verbiedt.

Niet alleen kreeg het Israëlische leger, dat de reden is waarom Palestijnen überhaupt hulp nodig hebben, een zeggenschap over hoe en waar deze hulp werd geleverd, maar het werd ook toegestaan om hulpverpakkingen in Cyprus te inspecteren voordat ze hun reis naar Gaza begonnen. Dit alles riep ernstige vragen op over de onpartijdigheid van de missie. Bovendien creëerde het de indruk dat bepaalde actoren het internationale humanitaire recht kunnen negeren, of erger nog, proberen het te gebruiken om hun politieke en militaire doelstellingen te bereiken.

De humanitaire crisis in Gaza blijft escaleren, met 95 procent van de bevolking ontheemd en bijna 80 procent van de civiele infrastructuur verwoest. Terwijl het dodental stijgt en het lijden toeneemt, moet de internationale gemeenschap zich richten op effectievere en politiek neutrale hulpverlening die voldoet aan het internationale humanitaire recht.

Om de volledige erosie van het vertrouwen in humanitaire hulp te voorkomen, is het cruciaal dat de internationale gemeenschap – en de humanitaire organisaties zelf – bevestigen dat ze zich houden aan de principes van neutraliteit, onpartijdigheid en onafhankelijkheid bij het leveren van broodnodige hulp aan Gaza.

Humanitaire agentschappen moeten een duidelijke houding aannemen tegen elke vorm van manipulatie van hulp en duidelijk maken dat ze niet zullen worden ingepalmd door politieke of militaire strategieën. De wereldgemeenschap, die de verantwoordelijkheid heeft om het internationale humanitaire recht te handhaven, zodat alle burgers in nood ongehinderd toegang hebben tot hulp, heeft ook de verantwoordelijkheid om humanitaire werkers te beschermen.

In de laatste drie maanden van 2023 alleen al zijn 161 humanitaire hulpverleners door Israël in Gaza omgekomen, en veel anderen zijn sindsdien slachtoffer geworden van dit conflict. De wereldgemeenschap moet alle partijen – of ze nu Israëlisch of Palestijns zijn – die humanitaire werkers schaden, verantwoordelijk houden.

Het falen van de maritieme corridor van Cyprus naar Gaza en andere vergelijkbare symbolische initiatieven in Gaza schaden niet alleen de Palestijnen die zonder hulp zijn achtergelaten. Ze schaden ook iedereen, overal ter wereld die door conflict wordt getroffen, omdat ze de fundamenten van humanitarisme en humanitair recht ondermijnen. De mensen in Gaza, net als iedereen die door conflict wordt getroffen, verdienen meer dan symbolische gebaren. Ze verdienen een werkelijk onpartijdige, efficiënte en ongehinderd stroom van hulp om hun lijden te verlichten.