Activisten veroordelen zakelijke belangen in het toonaangevende buitenlandse investeringsprogramma van de EU

Anti-armoedeactivisten klagen dat de Europese Commissie zakelijke belangen boven ontwikkeling bevordert in haar Global Gateway, het antwoord van de EU op China’s miljardeninvestering Belt and Road-initiatief. Maar ambtenaren beweren dat een focus op de particuliere sector efficiënter is.

Het vlaggenschipproject van de EU om invloed uit te oefenen op de ontwikkelingslanden prioriteert binnenlandse bedrijven boven het bestrijden van armoede, waarschuwen activisten. Een rapport dat op 9 oktober werd uitgebracht door Oxfam, het Europees Netwerk voor Schuld en Ontwikkeling (Eurodad) en Counter Balance, stelt dat de EU te veel gefocust is op commerciële belangen in haar poging om het succes van China’s Belt and Road-investering te repliceren.

“De aanwezigheid van Europese bedrijven in de meeste geanalyseerde projecten wijst op een hoog risico dat de Global Gateway de promotie van kansen voor Europese bedrijven in het globale Zuiden boven ontwikkelingsdoelstellingen zoals armoedevermindering prioriteit geeft”, aldus het rapport, dat 40 EU-projecten analyseerde.

Global Gateway is bedoeld om publieke en private fondsen te mobiliseren voor Afrika, Latijns-Amerika, Azië en de Balkan, in gebieden zoals de digitale en groene transitie, transport, onderzoek en onderwijs. Toen het in 2021 werd gelanceerd, presenteerde de EU het als een antwoord op Beijing’s Belt and Road, een miljardeninvestering in wegen, havens en grote infrastructuur die China in staat stelt geopolitieke en economische invloed uit te oefenen op ontwikkelingslanden.

Maar volgens de NGO’s ontbreekt het een belangrijke adviesgroep voor het initiatief aan transparantie. De groep, een adviesorgaan voor de Europese Commissie, bestaat uit 59 Europese bedrijven en zakelijke verenigingen – zoals Alstom, Bayer, ENEL, Telefonica en Total Energies – “zonder bedrijven uit het zuiden” van de wereld, vertelde Alexandra Gerasimcikova, Hoofd Beleid en Advocacy bij Counter Balance, aan verslaggevers tijdens een persconferentie.

Volgens de Europese Commissie heeft het initiatief tussen 2021 en 2023 €179 miljard aan investeringen gemobiliseerd voor 225 vlaggenschipprojecten, waarvan €50 miljard afkomstig was van de Europese Commissie en €129 miljard van EU-lidstaten, de Europese Investeringsbank en de Europese Bank voor Heropbouw en Ontwikkeling (EBRD).

In reactie op het rapport zei Marlene Holzner, Hoofd van de Eenheid bij de Directoraat-Generaal Internationale Partnerschappen van de Europese Commissie, dat de Global Gateway was opgevat als een “paradigmaverschuiving” in de ontwikkelingshulp, weg van een systeem van subsidies dat in het verleden niet succesvol was in het winnen van ontwikkelingslanden.

“Als we met banken samenwerken, kunnen we tien keer zoveel projecten uitvoeren”, zei de ambtenaar, en voegde eraan toe dat de lidstaten aandrongen op de verschuiving toen zij de ontwikkelingshulp verminderden ten gunste van steun aan Oekraïne en de defensie-industrie.

Gerasimcikova waarschuwde ook dat tegenstrijdige beleidsmaatregelen achter de Global Gateway commerciële doelstellingen verbergen onder het mom van het ondersteunen van ontwikkeling. Wijzend op de recente EU-Chili handelsdeal, zei ze: “Een beoordeling door de commissie concludeerde dat de overeenkomst zou kunnen leiden tot een vermindering van banen in 24 sectoren, van de 31 sectoren, de meeste in de maakindustrie.”

“De Global Gateway moet worden hervormd … om daadwerkelijk partnerschappen te bieden, en niet alleen het risico voor Europese bedrijven te verlagen en hen te ondersteunen in geval van falen,” voegde Gerasimcikova toe. “Dit is geen ontwikkeling.”