VS, Zuid-Korea en Japan bekritiseren ‘gevaarlijke’ banden tussen Rusland en Noord-Korea

President Joe Biden van de VS neemt deel aan een trilaterale bijeenkomst met de president van Zuid-Korea, Yoon Suk-yeol, en de Japanse premier Shigeru Ishiba op 15 november.

De leiders van de Verenigde Staten, Zuid-Korea en Japan hebben een gezamenlijke persconferentie gehouden om de toenemende militaire samenwerking tussen Noord-Korea en Rusland te veroordelen. Deze bijeenkomst vond plaats aan de rand van de APEC-top in Lima, Peru, en diende ook als een afscheid voor de aflopende Amerikaanse president Joe Biden, die in 2025 het ambt verlaat.

“We hebben nu een moment van significante politieke verandering bereikt,” vertelde Biden aan journalisten op vrijdag. Hij benadrukte de banden tussen de VS, Zuid-Korea en Japan als een belangrijk onderdeel van zijn nalatenschap. “Dit is waarschijnlijk mijn laatste trilaterale bijeenkomst met deze belangrijke groep, maar ik ben er trots op dat ik heb bijgedragen aan het opbouwen van deze samenwerking, en ik denk dat deze samenwerking duurzaam is. Dat is mijn hoop en verwachting.”

Biden zal in januari worden opgevolgd door de verkozen president Donald Trump, een Republikein die een “America First”-buitenlands beleid voorstaat. Deze verschuiving in politieke wind kan cruciaal zijn nu Japan, Zuid-Korea en de VS samenwerken om de nucleaire dreiging van Noord-Korea, ook bekend als de Democratische Volksrepubliek Korea (DPRK), te beteugelen.

Eerder deze week heeft Noord-Korea een militaire overeenkomst ondertekend met Rusland, een andere nucleaire mogendheid, om de oorlog van Rusland in Oekraïne te versterken. De overeenkomst omvat een wederzijdse verdedigingsovereenkomst, en tot nu toe zouden er al tot 10.000 Noord-Koreaanse troepen naar de grens van Rusland met Oekraïne zijn gestuurd.

Biden benadrukte op vrijdag dat de alliantie van de VS met Japan en Zuid-Korea essentieel zal zijn voor het “tegenhouden van Noord-Korea’s gevaarlijke en destabiliserende samenwerking met Rusland.” De Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol steunde deze opmerking en verwees naar de toenemende aanwezigheid van Noord-Koreaanse troepen in het buitenland. “Zoals we kunnen zien uit de recente inzet van DPRK-troepen naar Rusland, herinneren de uitdagende veiligheidsomstandigheden binnen en buiten de regio ons opnieuw aan het belang van onze trilaterale samenwerking,” zei Yoon.

Yoon en Biden werden ook vergezeld door de Japanse premier Ishiba Shigeru, die in oktober aantrad. Shigeru heeft zich uitgesproken voor een evenwichtigere relatie tussen zijn land en de VS, waaronder het voorstellen van een gedeeld beheer van Amerikaanse militaire bases in Japan. De topleiders van de drie landen kwamen vorig jaar voor het eerst in een zelfstandige opzet samen, in augustus 2023.

Op vrijdag sprak Yoon de hoop uit dat de leiders elk jaar zouden kunnen blijven bijeenkomen om hun relaties te versterken. De persconferentie van de leiders viel samen met een stevig geformuleerde gezamenlijke verklaring, waarin de drie landen hun inzet voor het “fundamentele recht op zelfverdediging” van Oekraïne herhaalden. “Japan, de ROK [Zuid-Korea] en de Verenigde Staten veroordelen ten stelligste de beslissingen van de leiders van de DPRK en Rusland om de oorlog van Rusland tegen Oekraïne gevaarlijk uit te breiden,” aldus de verklaring.

“De verdieping van de militaire samenwerking tussen de DPRK en Rusland, inclusief munitie- en raketoverdrachten, is bijzonder schokkend gezien de status van Rusland als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad.”

Maar de op handen zijnde terugkeer van Trump naar het Witte Huis voor een tweede termijn roept vragen op over de voortdurende inzet van de VS voor de verdediging van Oekraïne. Er is groeiende weerstand tegen voortdurende militaire hulp aan Oekraïne in het Amerikaanse Congres, vooral onder Republikeinen. Vorig jaar riep Republikeinse senator Josh Hawley bijvoorbeeld op om Amerikaanse fondsen helemaal terug te trekken: “Alle financiering voor Oekraïne moet onmiddellijk naar Israël worden omgeleid.”

Trump zelf heeft campagne gevoerd voor vrede in wereldconflicten en het beëindigen van veel van de Amerikaanse betrokkenheid in het buitenland. Critici speculeren dat zijn “America First”-beleid kan leiden tot een grotere isolatie. Er is ook toezicht op de compromissen die Trump’s vredesplannen met zich mee kunnen brengen.

Na de overwinning van de Republikein in de presidentsverkiezingen van 5 november, gaf een voormalige adviseur van de verkozen president aan dat Trump bereid zou zijn om Oekraïens grondgebied op te offeren in het belang van het beëindigen van het conflict. “Als [de Oekraïense] president [Volodymyr] Zelenskyy aan tafel komt en zegt: ‘Nou, we kunnen alleen vrede hebben als we de Krim hebben,’ toont hij ons dat hij niet serieus is,” zei de voormalige adviseur, Bryan Lanza. “De Krim is weg.”

Het Trump-overgangsteam heeft sindsdien afstand genomen van Lanza’s opmerkingen en aan de BBC laten weten dat Lanza “niet spreekt” voor de verkozen president. Amerikaanse media hebben gemeld dat Biden, in zijn laatste dagen in functie, van plan is om snel hulp naar Oekraïne te sturen, om ervoor te zorgen dat het land zich kan verdedigen tegen de Russische invasie.