Waarom zijn er rellen tegen immigratie uitgebroken in Noord-Ierland?

Onrust in Ballymena, Noord-Ierland

De afgelopen week zijn de anti-immigratieprotesten in Noord-Ierland geëscaleerd tot confrontaties met de politie in verschillende steden, wat een nieuwe golf van onrust in het Verenigd Koninkrijk markeert. De ongeregeldheden in de regio gingen donderdagavond door, voor de vierde nacht op rij.

In Portadown, County Armagh, gooide een menigte stenen en metselwerk van een vervallen gebouw naar de politie. Ongeveer 40 agenten raakten gewond en 15 arrestaties zijn verricht.

De protesten begonnen in Ballymena, een stad met ongeveer 31.000 inwoners, 40 km ten noordwesten van Belfast, toen twee 14-jarige Roemeense jongens op maandag werden gearresteerd op verdenking van seksuele aanranding van een tienermeisje. De meest intense geweldpleging vond plaats op dinsdag in Ballymena, waar honderden gemaskerde relschoppers de politie aanvielen en gebouwen en voertuigen in brand staken.

Op woensdag gooide een kleinere menigte stenen, vuurwerk en molotovcocktails naar de politie, die reageerde met waterkanonnen. Gemaskerde relschoppers staken ook een recreatiecentrum in Larne, ongeveer 30 km van Ballymena, in brand, waar enkele immigrantgezinnen onderdak hadden gekregen na de onrust in Ballymena.

Het geweld verspreidde zich ook naar de steden Belfast, Coleraine, Newtownabbey, Carrickfergus, Antrim en Lisburn.

Wat gebeurde er in Ballymena?

De rellen in Ballymena ontstonden nadat de Roemeense tieners maandag voor de rechtbank in Coleraine verschenen op beschuldiging van seksuele aanranding, wat zij ontkenden. Een Facebookbericht kondigde een “vredige protestactie aan om onze woede te tonen over wat niet kan en zal worden getolereerd in deze stad”.

De geplande bijeenkomst begon om 19:30 uur. Een menigte verzamelde zich bij Clonavon Terrace, de plek waar de vermeende aanranding plaatsvond, en de politie hield toezicht op een grotendeels vreedzame demonstratie.

De politie verklaarde dat verschillende gemaskerde individuen later uit de groep kwamen en barricades opzetten en privé-eigendommen aanvielen waar immigranten in woonden. Ze aanvielen ook agenten met rookbommen, vuurwerk, flessen en stenen, wat leidde tot confrontaties die meerdere dagen aanhielden.

Enkele bewoners plaatsten Britse vlaggen of borden in hun ramen met de tekst “Britse huishoudens” en “lokalen wonen hier” om te voorkomen dat ze het doelwit zouden worden.

Een moeder van twee, Mika Kolev, vertelde dat haar huis dinsdagavond door relschoppers was beschadigd. Ze is van plan om met haar gezin te verhuizen en overweegt terug te gaan naar Bulgarije.

Wie zijn de relschoppers?

De identiteit van de honderden mensen – velen gemaskerd – die immigrantengezinnen en bedrijven aanvielen, was niet onmiddellijk duidelijk. In het verleden vond dit soort geweld meestal plaats in steden als Ballymena, die een bolwerk van het Britse unionisme zijn. Er waren echter berichten dat ook katholieken deze keer aan de protesten deelnamen.

Noord-Ierland heeft tientallen jaren van conflict doorgemaakt tussen unionisten – grotendeels protestanten die willen dat het binnen het VK blijft – en nationalisten – voornamelijk katholieken die hereniging met de rest van Ierland willen. Paramilitaire groepen speelden een belangrijke rol in het sektarische conflict dat bekend staat als de Troubles, dat ongeveer 30 jaar duurde van de late jaren 1960 tot 1998, toen de Goede Vrijdagovereenkomst een machtsevenwicht vastlegde.

De politie van Noord-Ierland (PSNI) zei dat er op dit moment geen bewijs was van de betrokkenheid van unionistische paramilitairen bij het recente geweld in de stad. Echter, een rapport van de onafhankelijke mensenrechtenorganisatie Committee on the Administration of Justice (CAJ) wijst op een verband.

Wat zijn de belangrijkste oorzaken van de onrust?

Immigratie lijkt de belangrijkste zorg van de demonstranten te zijn. Sinds 2015 zijn meer dan 1.800 Syrische vluchtelingen ondergebracht in Noord-Ierland via het Syrische kwetsbare personen hervestigingsprogramma. De algemene immigratie is ook toegenomen.

Democratische Unionistische Partij (DUP) assembleelid Paul Frew zei dat de spanningen hierover al enige tijd in Ballymena toenamen en dat mensen “bang zijn voor illegale immigratie”. Woede over bezuinigingsbeleid en de intrekking van sociale programma’s sinds de wereldwijde financiële crisis in 2008 heeft de zorgen over immigratie verder versterkt.

Hoe hebben Noord-Ierse leiders gereageerd op het geweld?

Sommige ministers zijn beschuldigd van het aanwakkeren van de onrust. Verschillende ministers hebben het geweld in sterke bewoordingen veroordeeld. Eerste minister Michelle O’Neill noemde de “racistische en sektarische aanvallen op gezinnen” “afschuwelijk en moeten onmiddellijk stoppen”.

Financieminister John O’Dowd beschreef de aanvallers als “racistische schurken”, terwijl justitieminister Naomi Long zei dat het geweld “volledig onrechtvaardig en onverdedigbaar” was.

Communities Minister Gordon Lyons wees oproepen tot zijn ontslag af nadat hij op sociale media de locatie van het recreatiecentrum in Larne onthulde, dat later werd aangevallen.

Socioloog Ruth McAreavey merkte op dat algemene onderzoeken tonen dat Noord-Ierland in de loop der tijd gastvrijer is geworden voor migranten en minder geneigd is om te willen zien dat de immigratie afneemt.