‘Ze komen terug’: Witte Afrikaners verlaten Zuid-Afrika om als vluchtelingen naar de VS te gaan

“Ze komen terug”: Witte Afrikaners verlaten Zuid-Afrika om vluchtelingen in de VS te worden

Johannesburg, Zuid-Afrika – Op een koude zondagavond vulde de OR Tambo International Airport in Johannesburg zich met toeristen en reizigers die Zuid-Afrika in- en uitgingen. Aan de ene kant van de internationale vertrekhal stonden enkele tientallen mensen in de rij – hun trolleys volgeladen met bagage, reiskussens en dekens voor kinderen – terwijl ze wachtten op een chartervlucht naar Washington Dulles International Airport in de Verenigde Staten.

Gekleed in casual en comfortabele kleding voor de 13 uur durende reis die zou volgen, praatte de groep – voornamelijk jongeren en allemaal blank – met elkaar terwijl ze de nieuwsgierige blikken van omstanders vermeden. Hoewel ze opgingen in de drukte van de terminal om hen heen, waren dit geen gewone reizigers. Dit waren Afrikaners die Zuid-Afrika verlieten om vluchtelingen te worden in het Amerika van Donald Trump.

Toen Charl Kleinhaus eerder dit jaar voor het eerst asiel vroeg in de VS, vertelde hij de autoriteiten dat hij was bedreigd en dat mensen probeerden zijn eigendom op te eisen. De 46-jarige, die beweert een boerderij te bezitten in Limpopo, de noordelijkste provincie van Zuid-Afrika, was niet verplicht om bewijs van deze bedreigingen te tonen of details te verstrekken over wanneer de vermeende incidenten plaatsvonden.

Op zondag voegde hij zich bij tientallen anderen die door de Trump-administratie waren geaccepteerd als onderdeel van een pilotprogramma dat asiel verleent aan mensen uit de Afrikanergemeenschap – afstammelingen van voornamelijk Nederlandse kolonisten die bijna vijf decennia het brutale apartheidsregime leidden.

De Trump-administratie beweert dat blanke mensen in Zuid-Afrika te maken hebben met discriminatie – een land waar zij ongeveer 7 procent van de bevolking uitmaken, maar meer dan 70 procent van het land bezitten en de meerderheid van de topmanagementposities bekleden.

“Ik wil jullie allemaal laten weten dat jullie hier echt welkom zijn en dat we respect hebben voor wat jullie de afgelopen jaren hebben moeten doorstaan,” zei de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken Christopher Landau tegen Kleinhaus en de anderen toen ze landden op Dulles International in Virginia.

“We respecteren de lange traditie van jullie volk en wat jullie door de jaren heen hebben bereikt,” voegde hij eraan toe.

Kleinhaus verklaarde tegen een journalist op de luchthaven dat hij nooit had verwacht dat “de landonteigeningskwestie zo ver zou gaan” in Zuid-Afrika. Hij verwees naar de onlangs aangenomen Wet op Landonteigening, die de Zuid-Afrikaanse regering in uitzonderlijke omstandigheden toestaat land voor openbaar gebruik zonder compensatie in te nemen. Pretoria beweert dat de maatregel is gericht op het rechtzetten van de ongerechtigheden van de apartheid, aangezien zwarte Zuid-Afrikanen, die meer dan 80 procent van de bevolking uitmaken, nog slechts 4 procent van het land bezitten.

Zuid-Afrikaanse functionarissen beweren dat de wet niet heeft geleid tot enige landonteigeningen. Er is ook geen bewijs dat het eigendom van Kleinhaus is onteigend. “De mensen in Zuid-Afrika zijn niet getroffen door de onteigening van land. Er is geen bewijs. Geen van hen is ook getroffen door enige boerenmoorden,” benadrukte de minister.

Meer dan 30 jaar na het einde van de apartheid bezitten blanke mensen nog steeds de meerderheid van de landbouwgrond, terwijl zwarte Zuid-Afrikanen, die 80 procent van de bevolking uitmaken, slechts 4 procent bezitten.

In februari, toen Trump een uitvoerend bevel ondertekende dat vluchtelingenstatus verleende aan Afrikaners, noemde hij wijdverspreide ongefundeerde claims dat hun land werd ingenomen en dat ze wreed werden gedood in Zuid-Afrika.

Op maandag herhaalde Trump zijn beweringen dat Afrikaners slachtoffers zijn van een “genocide” – een beschuldiging die de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa en andere experts beschouwen als gebaseerd op leugens. “Boeren worden vermoord,” vertelde Trump aan verslaggevers. “Blanke boeren worden wreed vermoord, en het land wordt in Zuid-Afrika in beslag genomen.”

Ramaphosa heeft ook beweringen weerlegd dat de groep die deze week vertrok, enige vervolging thuis heeft ondervonden. “Ze vertrekken omdat ze de democratische transformatie die zich in Zuid-Afrika voltrekt, niet willen omarmen,” zei hij.

Voor de 60-jarige Sam Busa was het zien van Kleinhaus en de 48 andere Zuid-Afrikanen die naar de VS vertrokken een hoopvolle gebeurtenis. Busa, die ook asiel heeft aangevraagd, wacht in spanning op een interview dat haar in aanmerking zou kunnen laten komen voor hervestiging. Ze is begonnen met het verkopen van overtollige huishoudelijke artikelen in afwachting van haar nieuwe leven in de VS.

De semi-gepensioneerde zakenvrouw is vooropgelopen in inspanningen – via een website genaamd Amerikaners – waarin ze Afrikaners aanmoedigt om geïnteresseerd te raken in het aanbod van de VS om vluchtelingenstatus te verlenen op basis van het feit dat ze raciale vervolging in Zuid-Afrika ondervinden.

Toen ze werd gevraagd hoe ze vervolging had ervaren vanwege haar ras, vertelde Busa over een incident waarbij ze met een vuurwapen in haar huis in Johannesburg werd bedreigd – het commerciële hart van Zuid-Afrika en een van de gevaarlijkste steden ter wereld. Ze verhuisde later naar KwaZulu-Natal aan de oostkust van het land, waar ze een bedrijf leidde dat diensten aan de overheid verleende.

Toen haar werd gevraagd of ze geloofde dat ze was doelwit vanwege haar ras of dat ze gewoon een slachtoffer was van algemene criminaliteit, beweerde Busa dat het er niet toe deed. Ze voelde zich niet veilig, zei ze. “Ik ben niet overdreven gevoelig. Wanneer ik Julius Malema hoor zingen over het doden van de Boer, is dat extreem angstaanjagend.”

Malema, de extreem-linkse leider van de politieke partij Economische Vrijheidsstrijders (EFF), zingt vaak een beroemd anti-apartheid lied, Kill the Boer (Boer betekent boer in het Afrikaans), dat de rechtbanken hebben beoordeeld als geen haatzaaien of aanzetten tot geweld.

Voor Busa, net als voor Kleinhaus, is de nieuwe wetgeving die is aangenomen om raciale transformatie te bevorderen, die specifieke wervingsdoelen voor werkgelegenheidsgelijkheid omvat, “de druppel die de emmer deed overlopen”. “Onteigening zonder compensatie is een groot probleem, samen met de wijziging van de werkgelegenheidsegaliteit,” zei ze, en herhaalde haar overtuiging dat blanke mensen geen toekomst hebben in Zuid-Afrika.

“Het komt snel en hard aan, en het wordt duidelijk voor [blanke] Zuid-Afrikanen dat we worstelen met angsten voor huisinbraken. Ik woon niet op een boerderij, maar er zijn enorme angsten vanwege de constante dreiging van criminaliteit. Het is duidelijk geworden voor blanke Zuid-Afrikanen; het is niet verbloemd,” beweerde ze.

Het verhaal van angst is wijdverbreid onder degenen die deelnemen aan het vluchtelingenprogramma, ondanks het feit dat verschillende experts de bewering hebben weerlegd dat zij slachtoffers zijn van raciaal gemotiveerde aanvallen en niet van algemene criminaliteit. Zuid-Afrika kent ongeveer 19.000 moorden per jaar. Volgens gegevens van de politie zijn de meeste slachtoffers van plattelandscriminaliteit zwart, met bewijs dat aantoont dat blanke boeren niet onevenredig worden gedood.

Tegelijkertijd leven veel deelnemers aan het Afrikaner-vluchtelingenhervestigingsprogramma in de VS niet eens op boerderijen; velen zijn stedelijke bewoners, volgens minister Ntshavheni. “Voor mij is het raciale vervolging en politieke vervolging,” zei ze over haar redenen om Zuid-Afrika te willen verlaten.

De copywriter-turned-life coach wees naar de raciale transformatiewetten die gericht zijn op werkgelegenheidsgelijkheid en landonteigening, die volgens haar de regering “overweldigt”, als een belangrijke reden voor haar verlangen om te vluchten. Veel andere Zuid-Afrikanen beschouwen echter delen van de Afrikanergemeenschap – inclusief hun rechtse lobbygroepen zoals AfriForum die het valse verhaal van een “witte genocide” als eerste naar voren brachten – als worstelend om gelijkwaardig te bestaan in een land waar ze ooit als superieur werden beschouwd vanwege hun ras.

“Ik denk dat AfriForum worstelt met de realiteit van ordinarisiteit,” zei sociale rechtvaardigheidsactiviste en voormalig openbare beschermer van Zuid-Afrika, Thuli Madonsela, tegen het lokale tv-kanaal Newzroom Afrika in maart. “Het nieuwe Zuid-Afrika vereist dat we allemaal ordinaire mensen zijn, terwijl kolonialisme en apartheid blanke mensen speciale mensen maakten. Ik denk dat sommige blanke mensen … [proberen] het wiel terug te draaien en redenen te vinden om weer speciaal te zijn. Ze lijken een bondgenoot te hebben gevonden in de Amerikaanse president,” zei ze.

“Absurd en ridicuul”

In februari, terwijl Trump de inspanningen om Afrikaners in de VS te hervestigen versnelde, sloot hij zijn land af voor andere asielzoekers uit oorlogs- en hongersnoodgebieden. Voor Loren Landau van het African Centre for Migration and Society aan de Universiteit van de Witwatersrand in Johannesburg is de relocatie van Afrikaners “absurd en ridicuul”. “Ze zijn niet verwelkomd als toeristen of houders van werkvergunningen, maar als vluchtelingen. Het idee van een vluchtelingenstelsel is om degenen te beschermen die niet kunnen worden veiliggesteld door hun eigen staten en die vrezen voor vervolging of geweld vanwege wie ze zijn of hun lidmaatschap van een sociale groep. Kunnen Afrikaners dat geval maken?” vroeg hij.

Hoewel “er mensen in Zuid-Afrika zijn die tegen hen discrimineren,” en Afrikaners nu “minder privileges en bescherming hebben dan tijdens de apartheid”, kan niet worden gezegd dat dit indicatief is voor het staatsbeleid, voegde hij eraan toe, en benadrukte dat veel verschillende mensen worden beroofd, gedood en worden geconfronteerd met discriminatie in Zuid-Afrika. “Worden zij [Afrikaners] speciaal slachtoffer vanwege wie ze zijn? Absoluut niet!” voegde Landau toe.

Hij zei dat alle statistieken over landbezit, inkomen en opleidingsniveaus aangeven dat de blanke bevolking van Zuid-Afrika veruit de anderen overtreft: “Ze zijn nog steeds veruit in de hoogste lagen van de Zuid-Afrikaanse samenleving. Niemand neemt hun land af. Niemand neemt hun auto’s af.”

Zelfs randgroepen die misschien hebben opgeroepen tot landonteigeningen hebben weinig gedaan om hun bedreigingen waar te maken, merken waarnemers op. Voor Busa doet dat er echter niet toe. “Ik ben bang voor mijn kinderen. Je weet nooit wanneer de EFF besluit dat ze je dood willen. Het is geen land waar ik in wil leven,” zei ze. De EFF heeft gezegd dat degenen die besluiten Zuid-Afrika te verlaten, hun staatsburgerschap moeten verliezen.

Confronteerd met de implicaties van deze situatie overweegt de regering of degenen die als vluchtelingen vertrekken, gemakkelijk naar het land kunnen terugkeren. Ramaphosa wordt verwacht om de voortgang van deze kwestie met Trump te bespreken tijdens een bijeenkomst in de VS volgende week.

Ondertussen zullen de Afrikaners die nu in de VS zijn, zich voornamelijk in Texas vestigen, terwijl anderen naar New York, Idaho, Iowa en North Carolina zullen gaan, terwijl de overheid hen helpt bij het vinden van werk en huisvesting. Ze zullen een vluchtelingenstatus voor één jaar hebben, waarna ze een aanvraag kunnen indienen voor een groene kaart om permanente bewoners te worden. Tegelijkertijd blijft het Afrikaner-hervestigingsprogramma open voor anderen die zich willen aanmelden.

Toen Kleinhaus en zijn groep maandag in de VS aankwamen, hadden ze een glimlach op hun gezichten terwijl ze ambtenaren ontmoetten en Amerikaanse vlaggen zwaaiden. Toch markeert hun hervestiging in de VS voor de president van Zuid-Afrika “een triest moment voor hen” – en iets waarvan hij gelooft dat het misschien niet lang zal duren. “Als Zuid-Afrikanen zijn we veerkrachtig. We lopen niet weg voor onze problemen,” zei hij op een landbouwtentoonstelling in de provincie Vrijstaat op maandag. “Als je kijkt naar alle nationale groepen in ons land, zwart en wit, zijn ze in dit land gebleven omdat het ons land is. Ik wed dat zij [de Afrikaners die vertrokken] snel terug zullen komen, omdat er geen land is zoals Zuid-Afrika.”