Frequentere El Niño’s Leiden tot Meer Verwoestende Gevolgen, Volgens Onderzoek
El Niño, een klimaatverstoorder, is al lange tijd een van de grootste aanjagers van variabiliteit in het wereldklimaat. Elke paar jaar schommelt de tropische oostelijke Stille Oceaan tussen warme (El Niño) en koude (La Niña) fasen. Dit herordent de neerslagpatronen, wat leidt tot overstromingen, droogtes en stormen duizenden kilometers van de Stille Oceaan vandaan.
De El Niño-gebeurtenissen van 1997-1998 en 2015-2016 veroorzaakten bijvoorbeeld catastrofale overstromingen in de oostelijke Stille Oceaan, terwijl Afrika, Australië en Zuidoost-Azië werden getroffen door ernstige droogtes. Deze verstoringen veranderen niet alleen het weer, maar verwoesten ook gewassen, laten visserijen instorten, bleken koraalriffen, voeden bosbranden en bedreigen de menselijke gezondheid. De El Niño van 1997-1998 alleen al leidde tot een geschatte wereldwijde inkomensverlies van $5,7 biljoen (£4,4 biljoen).
Momenteel ontvouwt zich iets alarmerends: zowel El Niño als La Niña blijven langer aanhouden dan ooit tevoren, wat hun destructieve potentieel vergroot. Traditioneel duren El Niño-gebeurtenissen ongeveer een jaar, afgewisseld met La Niña in een onregelmatige cyclus van twee tot zeven jaar. Normaal gesproken, wanneer een El Niño- of La Niña-gebeurtenis eindigt, neemt de verstoring van de mondiale weerspatronen geleidelijk af. Maar wanneer deze anomalieën aanhouden of opnieuw opduiken, stapelen de schade en complicaties zich op, waardoor herstelinspanningen moeilijker worden. Een droogte die door een El Niño wordt aangedreven, kan landbouwsystemen onder druk zetten, maar opeenvolgende jaren van droogte kunnen deze systemen overweldigen.
In de afgelopen decennia blijven deze klimaatpatronen langer aanhouden en vaker terugkeren. Een opmerkelijk voorbeeld is La Niña van 2020-2023, een zeldzaam “triple-dip” evenement dat drie jaar duurde. In plaats van terug te keren naar neutrale omstandigheden, verlengen deze anomalieën de verwoesting en maken ze herstel steeds moeilijker.
In een recente studie gepubliceerd in Nature Geoscience, onthulden mijn collega’s en ik dat multi-jaar ENSO (El Niño-zuidelijke oscillatie, of zowel warme El Niño als koude La Niña) gebeurtenissen de afgelopen 7.000 jaar gestaag zijn toegenomen en nu frequenter zijn dan ooit. Dit is te wijten aan een fundamentele verschuiving in het klimaatsysteem van de aarde. Duidelijk bewijs van deze verschuiving komt van oude koralen in de centrale Stille Oceaan. Deze gefossiliseerde tijdcapsules bewaren een klimaatrecord dat duizenden jaren teruggaat. Door de zuurstofisotopen in hun skeletten te analyseren, kunnen wetenschappers de vroegere oceaantemperaturen en ENSO-activiteit reconstrueren. Wat we hebben ontdekt, is opmerkelijk: in het vroege Holoceen (7.000 jaar geleden) waren Enso-gebeurtenissen van één jaar de norm. Maar in de loop der tijd zijn multi-jaar evenementen vijf keer gebruikelijker geworden.
Om dit te bevestigen, wendden we ons tot geavanceerde computersimulaties die het klimaatsysteem van de aarde repliceren. De nieuwste vooruitgangen in deze wereldwijde klimaatmodellen stellen ons in staat om de dynamiek van ENSO te simuleren over honderden miljoenen jaren, onder zeer verschillende klimaatomstandigheden en continentale indelingen. In onze studie gebruikten we een groep modellen die door internationale onderzoeksteams waren bijgedragen om de evolutie van ENSO door de millennia te volgen, waarbij we factoren zoals oceaancirculatie, atmosferische omstandigheden, vegetatiewijzigingen en zonnestraling in overweging namen. De resultaten komen overeen met de koraalrecords: ENSO-gebeurtenissen zijn in de loop der tijd langer geworden.
Deze trend van langere ENSO-gebeurtenissen begon geleidelijk in het Holoceen en is verbonden met veranderingen in de thermocline van de Stille Oceaan, die de grens vormt tussen warme oppervlaktewateren en koelere diepe wateren. Door de millennia heen is de thermocline van de tropische Stille Oceaan ondieper en meer gelaagd geworden, wat een efficiëntere interactie tussen de atmosfeer en de oceaan mogelijk maakt, waardoor El Niño- en La Niña-gebeurtenissen langer kunnen aanhouden. De belangrijkste drijfveer van deze stratificatie is de langzame verandering in de baan van de aarde, die de verdeling van zonne-energie die onze planeet ontvangt, verandert. Deze baanvariaties hebben subtiel invloed gehad op de bovenste oceaantemperaturen in de tropische Stille Oceaan, en duwen ENSO naar langere fasen. Dit langzame proces heeft zich natuurlijk voltrokken, maar nu is er een nieuwe en krachtige kracht die het versnelt: door mensen veroorzaakte klimaatverandering.
De uitstoot van broeikasgassen, voornamelijk door de verbranding van fossiele brandstoffen, versnelt deze trend. De extra warmte die in de atmosfeer en oceanen wordt vastgehouden, maakt de omstandigheden nog gunstiger voor aanhoudende ENSO-gebeurtenissen, mogelijk ook intenser. Wat ooit een langzaam, natuurlijk proces was, versnelt nu in een alarmerend tempo. In tegenstelling tot eerdere klimaatsverschuivingen, gebeurt dit nu in onze levens, met gevolgen die we al kunnen zien.
De implicaties zijn enorm. Als ENSO-gebeurtenissen langer aanhouden, kunnen we vaker en langduriger droogtes, hittegolven, bosbranden, overstromingen en opeenvolgende intense orkaanseizoenen verwachten, aangedreven door multi-jaar ENSO. Landbouw, visserij, watervoorzieningen en rampenresponsystemen zullen onder toenemende druk komen te staan. Kuststeden, die al worstelen met stijgende zeespiegels, kunnen te maken krijgen met nog destructievere stormvloeden, aangedreven door verlengde El Niño-omstandigheden.
Dit is minder een wetenschappelijk raadsel dan een groeiende crisis. Hoewel we de baan van de aarde niet kunnen veranderen, kunnen we de koolstofemissies verminderen, inspanningen voor klimaatbestendigheid versterken en ons voorbereiden op aanhoudender extreem weer. De wetenschap is duidelijk: El Niño en La Niña blijven langer aanhouden, en de gevolgen zullen wereldwijd voelbaar zijn. De tijd om actie te ondernemen is nu, voordat de volgende multi-jaar ENSO-schokgolf ons bereikt.
