Geschiedenis schrijven bij de Oscars 2025: Vijf belangrijke inzichten van de Academy Awards

Geschiedenis maken tijdens de Oscars 2025: Vijf belangrijke punten van de Academy Awards

Een documentaire maakt een statement ter ondersteuning van de Palestijnse rechten, terwijl andere kunstenaars grenzen verleggen in filmdiversiteit.

De 97e jaarlijkse Academy Awards zijn afgesloten met een bijna-sweep voor de indie-favoriet Anora, die vijf van de zes categorieën won waarvoor het genomineerd was. Veel van die overwinningen kwamen in de meest competitieve categorieën van de avond: Beste Actrice, Beste Regisseur, Beste Originele Scenario en Beste Montage. En aan het einde van de prijsuitreiking op zondag, ontving Anora ook de grootste prijs van allemaal, Beste Film.

Het versloeg de concurrerende musicals Emilia Perez en Wicked, die respectievelijk 13 en 10 nominaties ontvingen, maar elk slechts twee Oscars wonnen. Anora bleek ook een groter publiek te plezieren onder de Academy-stemmers dan een andere onafhankelijke filmfavoriet, The Brutalist, die drie overwinningen behaald uit 10 nominaties.

Echter, enkele van de grootste lessen van de avond kwamen niet van de uiteindelijke telling van wie de meeste Oscars verzamelde. In plaats daarvan kwamen ze naar voren in de idealen die op het Oscars-podium werden verkondigd: gedurfde uitspraken die de noodzaak van rechtvaardigheid benadrukken en een erkenning van onze gedeelde menselijkheid.

Krachtige boodschap van No Other Land over etnische zuivering

Een van de grootste verrassingen van de avond kwam in de competitieve categorie Beste Documentaire, toen de film No Other Land als winnaar werd uitgeroepen. De film chroniceert de vernietiging van de Palestijnse dorpen van Masafer Yatta in de bezette Westelijke Jordaanoever, waar een van de regisseurs, Basel Adra, vandaan komt. Adra werkte samen met de Israëlische journalist Yuval Abraham om de gewelddadige aanvallen van Israëlische kolonisten op Masafer Yatta vast te leggen, waarbij Palestijnse bewoners uit hun huizen worden verdreven en structuren in vlammen opgaan.

De film toont ook de groeiende — maar soms gespannen — vriendschap tussen Adra en Abraham, terwijl ze de beperkingen waarmee Palestijnen in de Westelijke Jordaanoever worden geconfronteerd navigeren. Ondanks dat de film talloze onderscheidingen op filmfestivals over de hele wereld heeft verzameld, heeft geen enkele distributeur zich aangediend om de documentaire breed uit te brengen in de Verenigde Staten. Om in aanmerking te komen voor de Oscars van zondag, moesten de filmmakers een eenweekse vertoning regelen in het Lincoln Center in New York.

Maar de filmmakers concentreerden zich niet op die obstakels toen ze het Oscar-podium betraden om hun prijs in ontvangst te nemen. In plaats daarvan hielden ze hun opmerkingen gericht op de voortdurende dood en vernietiging waarmee Palestijnen in Gaza en de Westelijke Jordaanoever worden geconfronteerd. “Ongeveer twee maanden geleden werd ik vader,” vertelde Adra het publiek. “En mijn hoop voor mijn dochter is dat zij niet hetzelfde leven hoeft te leven als ik nu leef — altijd bang voor het geweld van kolonisten, huisdemoleringen en gedwongen ontheemding die mijn gemeenschap Masafer Yatta elke dag onder Israëlische bezetting ervaart.”

Anora belicht de menselijkheid van sekswerkers

Met vijf overwinningen heeft Anora ook de schijnwerpers gericht op een verkeerd begrepen en vaak gestereotypeerde gemeenschap: sekswerkers. De film volgt het verhaal van een Russisch-Amerikaanse stripper genaamd Anora, die een precair bestaan leidt in Brighton Beach, Brooklyn. Wanneer de jonge zoon van een Russische oligarch een oogje op haar heeft, begint Anora zich een beter leven voor te stellen — en wanneer hij ten huwelijk vraagt, accepteert ze.

Maar alles valt uit elkaar wanneer de ouders van de jonge man eisen dat het huwelijk ongeldig wordt verklaard — en de zoon vlucht, waardoor Anora alleen de gevolgen moet onder ogen zien. Dit is niet de eerste film van regisseur Sean Baker die zich richt op sekswerkers. Zijn film Tangerine uit 2015, volledig gefilmd met iPhones, volgt een paar transgender sekswerkers op kerstavond. Het bleek een van zijn doorbraakhits te zijn.

Baker erkende de manieren waarop sekswerkers en andere mensen aan de rand van de samenleving zijn betrokken bij zijn werk in een van zijn vele acceptatietoespraken op zondagavond. “Ik wil de sekswerkersgemeenschap bedanken. Ze hebben hun verhalen gedeeld. Ze hebben hun levenservaringen met mij gedeeld door de jaren heen. Mijn diepste respect,” zei Baker. “Ik deel dit met jullie.” Mikey Madison, de hoofdrolspeelster van Anora, herhaalde zijn waardering met haar eigen dankbaarheid. “Ik wil ook de sekswerkersgemeenschap opnieuw erkennen en eren,” zei ze terwijl ze de Beste Actrice-trofee in ontvangst nam. “Ik zal blijven steunen en een bondgenoot zijn. Al die ongelooflijke mensen — de vrouwen die ik het voorrecht heb gehad te ontmoeten uit die gemeenschap — zijn een van de hoogtepunten van deze hele ongelooflijke ervaring.”

Kunstenaars bekritiseren haat en autoritaire neigingen, zowel thuis als in het buitenland

Vragen over democratie, discriminatie en mensenrechten in het algemeen zweefden boven de gebeurtenissen van de avond, wat een subtiele maar duidelijk aanwezige motief markeerde. In een toespraak waarin hij de Beste Acteur-prijs accepteerde voor zijn werk in The Brutalist, sprak performer Adrien Brody in grootse idealistische termen, reflecterend op hoe zowel zijn Oscar-overwinningen — dit jaar en in 2003 — kwamen naar aanleiding van films over de Holocaust. “Ik ben hier opnieuw om de blijvende trauma’s en gevolgen van oorlog en systematische onderdrukking en van antisemitisme en racisme te vertegenwoordigen,” zei Brody.

“En ik geloof — ik bid — voor een gezondere, gelukkigere en meer inclusieve wereld. En ik geloof, als het verleden ons iets kan leren, dan is het een herinnering om de haat niet ongemerkt te laten.” Brody was pas 29 toen hij zijn eerste Beste Acteur-trofee won voor The Pianist, een verhaal over de overleving van een muzikant in het Warschau-ghetto tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar won hij opnieuw de categorie voor zijn vertolking van Laszlo Toth, een brutalistische architect die de Holocaust overleeft, alleen om te worden geconfronteerd met antisemitisme en geweld in de VS.

Een andere grote winnaar behandelde het onderwerp van de dictatuur in Brazilië, die duurde van 1964 tot 1985. De film I’m Still Here volgde het waargebeurde verhaal van Eunice Paiva, wiens man, een congreslid, door Braziliaanse soldaten werd gearresteerd en nooit meer werd gezien. Ze wijdde haar leven aan het onthullen wat er met hem is gebeurd. Terwijl hij de prijs voor Beste Internationale Feature accepteerde, bracht regisseur Walter Salles een eerbetoon aan de offers van Paiva. “Dit gaat naar een vrouw die, na een verlies onder een autoritair regime, besloot niet te buigen en te verzetten,” vertelde Salles het publiek.

Sean Baker, Zoe Saldana en Paul Tazewell behalen nieuwe ‘eerste’ mijlpalen

Het was een historische avond voor verschillende genomineerden, die nieuwe records braken met hun overwinningen. Nog nooit eerder had een enkele artiest vier prijzen op dezelfde avond voor dezelfde film gewonnen. Dat is, tot Baker dit op zondag deed met zijn film Anora. Hij won Beste Regisseur, Beste Montage, Beste Originele Scenario en Beste Film, zijn armen vol met gouden beeldjes tegen het einde van de avond.

Maar andere winnaars behaalden overwinningen die grenzen verlegden voor diversiteit — een niet onbelangrijke taak bij de Oscars, die vaak wit en mannelijk zijn. Paul Tazewell werd bijvoorbeeld de eerste Afro-Amerikaanse man die de prijs voor Beste Kostuumontwerp won, voor zijn werk aan de Broadway-musicaladaptatie Wicked. “Dit is absoluut verbazingwekkend. Dank u, Academy, voor deze zeer belangrijke eer,” zei Tazewell toen hij het podium betrad, met een brok in zijn keel. “Ik ben de eerste zwarte man die de Kostuumontwerp-prijs ontvangt voor mijn werk aan Wicked. Ik ben zo trots hierop.” Het publiek stond op dat moment grotendeels op.

Performer Zoe Saldana benadrukte ook de historische aard van haar overwinning terwijl ze het podium betrad om de Beste Bijrol-actrice-trofee in ontvangst te nemen voor haar werk in de musical Emilia Perez. “Mijn grootmoeder kwam in 1961 naar dit land. Ik ben een trotse dochter van immigrantenouders met dromen, waardigheid en hardwerkende handen, en ik ben de eerste Amerikaan van Dominicaanse afkomst die een Academy Award in ontvangst neemt,” zei Saldana. “Ik weet dat ik niet de laatste zal zijn. Ik hoop dat het feit dat ik een prijs ontvang voor een rol waarin ik mocht zingen en spreken in het Spaans — mijn grootmoeder, als ze hier was, zou zo blij zijn.”

Performers getuigen van de kracht van cinema

Ondanks de glans en glamour van de Oscars op zondag, heerst er een bittere realiteit in Hollywood: de filmindustrie is nog steeds niet hersteld van de pandemie na COVID-19 in 2020. De bruto binnenlandse opbrengst van de Amerikaanse bioscoopverkoop daalde van meer dan $11 miljard per jaar naar nauwelijks $2 miljard in 2020, volgens de industriewebsite Box Office Mojo. Sindsdien zijn de verkopen langzaam begonnen te herstellen, maar ze hebben dat totaal van vóór de pandemie nog niet bereikt. In 2024 genereerden de Amerikaanse filmticketverkopen bijvoorbeeld slechts $8,6 miljard.

Met de groeiende concurrentie van streamingdiensten, deden de artiesten op het podium van de Oscars een oproep aan het publiek om de magie van de films niet op te geven. “Waar vielen we voor het eerst verliefd op films? In de bioscoop,” zei Baker terwijl hij de Oscar voor Beste Regisseur in ontvangst nam. “Een film in de bioscoop kijken met een publiek is een ervaring waarbij we samen kunnen lachen, samen kunnen huilen, samen kunnen gillen van schrik, misschien samen in verwoestende stilte kunnen zitten. En in een tijd waarin de wereld heel verdeeld kan voelen, is dit belangrijker dan ooit. Het is een gemeenschappelijke ervaring die je simpelweg niet thuis krijgt.”

Brody reflecteerde ondertussen op de precarie aard van het nastreven van acteren als een beroep, in een tijd van toenemende instabiliteit in de kunsten. Hij had moeite om hoofdrollen te bemachtigen na zijn succes in The Pianist uit 2003. “Acteren is een zeer fragiel beroep. Het lijkt heel glamoureus, en in bepaalde momenten is het dat ook. Maar het enige dat ik heb gewonnen, door het privilege om hier terug te komen, is om wat perspectief te hebben. En ongeacht waar je bent in je carrière, ongeacht wat je hebt bereikt, kan het allemaal verdwijnen,” zei Brody. Baker benadrukte daarentegen de financiële valkuilen waar bioscopen, vooral lokaal eigendom, mee te maken hebben. “Op dit moment staat de bioscoopervaring onder druk. Bioscopen, vooral onafhankelijk eigendom, hebben het moeilijk,” zei hij. “Het is aan ons om hen te steunen.”