EU Mag Klimaatactie Niet Vertragen op Basis van Toekomstige Koolstofverwijdering, Waarschuwt Hoofd Klimaatadviseur

Europa moet ervoor zorgen dat de verwachte groei in koolstofafvang en -opslag (CCS) in zijn klimaatbeleid niet leidt tot ‘mitigatie-afschrikking’ in het heden, waarschuwde de voorzitter van het klimaatraden van de EU.

De belofte van toekomstige technologische oplossingen zou dringende actie om de uitstoot van broeikasgassen onmiddellijk te verminderen, kunnen ontmoedigen, aldus Ottmar Edenhofer, de voorzitter van de Europese Wetenschappelijke Adviesraad voor Klimaatverandering (ESABCC). Terwijl de klimaatcrisis steeds nijpender wordt en de in Parijs overeengekomen emissiereductiedoelen uit het zicht verdwijnen, staat CCS weer op de beleidsagenda in Brussel.

“We bevelen een geleidelijke integratie van permanente verwijderingen in het [emissiehandelssysteem] ETS aan,” zei Edenhofer tijdens een persbriefing voorafgaand aan de publicatie van een omvangrijk rapport over de mogelijkheden en risico’s van koolstofverwijdering in de EU-klimaatactie. Het ETS, het centrale klimaatbeleid van de EU, waarbij bedrijven vergunningen moeten kopen voor elke ton kooldioxide die ze in de atmosfeer uitstoten, is geprezen om de overstap van kolengestookte naar hernieuwbare elektriciteitsproductie te bevorderen.

Als verwijderingen in het cap-and-trade-systeem worden geïntegreerd, zouden vervuilers theoretisch deze kosten kunnen verlagen door in CCS te investeren. Maar het opnemen van verwijderingen – die ook andere compensatiestrategieën zoals boomplanting kunnen omvatten – moet alleen onder zeer strikte voorwaarden gebeuren. “En de eerste voorwaarde is dat dit alleen acceptabel is wanneer we mitigatie-afschrikking kunnen voorkomen,” voegde Edenhofer eraan toe.

Het rapport van de raad beveelt aparte doelstellingen aan voor natuurlijke en technologische koolstofverwijderingsmethoden, met strikte certificering en monitoring. “Zodra er een robuust certificeringskader is, zal de integratie van permanente verwijderingen in het EU-emissiehandelssysteem helpen om reducties en verwijderingen op een kosteneffectieve manier in balans te brengen,” zei Edenhofer.

Koolstofbeheersingsstrategie

CCS houdt in dat kooldioxide wordt afgevangen, bijvoorbeeld van fabrieksrookgassen, en vervolgens wordt gezuiverd, gecomprimeerd en getransporteerd naar permanente opslaglocaties, meestal in uitgeputte gasvelden offshore. Critici beweren dat deze energie-intensieve procedure, die al meer dan twee decennia wordt ontwikkeld – grotendeels door de olie-industrie met aanzienlijke publieke financiering – nog niet op grote schaal is bewezen om een betekenisvolle bijdrage te leveren aan het tegengaan van de wereldwijde temperatuurstijging.

Desondanks heeft de Europese Commissie een jaar geleden een Industriële Koolstofbeheersingsstrategie gepresenteerd die een marktgebaseerd systeem van meerdere miljarden euro’s voorziet om enorme hoeveelheden CO2 door Europa te vangen en te transporteren voor gebruik door de industrie of permanente opslag. De EU-uitvoerende macht schat dat Europa tegen 2040 jaarlijks 280 miljoen ton koolstof moet opslaan, oplopend tot 450 miljoen ton (ongeveer een zesde van de totale emissies van de EU vandaag), om zijn doel van netto-emissies tegen het midden van de eeuw te bereiken.

Laat de markt beslissen

Edenhofer suggereerde dat de markt de geloofwaardigheid van uitgebreide claims over de mogelijkheden om koolstofdioxideverwijderingstechnologieën (CDR) op te schalen en de kosten te verlagen, kan testen. Een andere klimaatactiebeleid die in het rapport van de adviesraad wordt voorgesteld, is ‘uitgebreide verantwoordelijkheid van vervuilers’ – dat wil zeggen, vervuilers laten betalen voor de verwijdering van de atmosfeer van elke CO2 die ze produceren.

Olie- en gasbedrijven zouden een contract kunnen aangaan dat verband houdt met een toekomstige verplichting tot koolstofverwijderingen, waarbij ze onderpand plaatsen bij een veilige tussenpersoon die alleen zou worden terugbetaald als de verwijdering succesvol wordt uitgevoerd, suggereerde Edenhofer tijdens de bespreking van verschillende concepten die door de ESABCC zijn onderzocht.

“Zo’n contract zou een belangrijke bewijs van concept zijn,” zei hij. “[Als] dit contract niet op de markt zou worden geaccepteerd, zou dat onthullen dat de meeste verwachtingen over kostenreductie waarschijnlijk te optimistisch zijn.” “En dit zou ook informatie onthullen over de realistische verwachtingen over de toekomstige kosten,” voegde hij eraan toe.

Voordat dat gebeurt, staan de olieproducenten voor een concrete test van hun toewijding aan CCS in 2030, tegen welke datum ze wettelijk verplicht zijn om opslagfaciliteiten op te zetten die in staat zijn om jaarlijks 50 miljoen ton CO2 op te slaan. Ter vergelijking: het grootste en meest geavanceerde CCS-project in Europa tot nu toe, buiten de EU in het olie-rijke Noorwegen, was bijna een decennium in ontwikkeling en heeft een geschatte initiële injectiecapaciteit van slechts 1,5 miljoen ton.

Het rapport van de ESABCC over koolstofverwijderingen volgt op een ander rapport van vorige maand waarin de adviesraad opriep tot dringende actie en het beëindigen van fossiele brandstofsubsidies om te voorkomen dat het doel van een emissiereductie van 55% tegen 2030 uit het zicht raakt.