De stijgende vloed van zandwinning: Een groeiende bedreiging voor het zeeleven
Zandwinning op de Kuala Langat-rivier, Selangor, Maleisië.
In de delicate balans tussen menselijke ontwikkeling en de bescherming van de kwetsbare natuurlijke wereld, komt zand steeds meer aan de andere kant van de weegschaal te liggen.
In het tijdschrift One Earth roepen een groep internationale wetenschappers op tot een betere afstemming van deze balans om de aanzienlijke schade die zandwinning wereldwijd toebrengt aan de mariene biodiversiteit beter te kunnen identificeren. De eerste stap: erkennen dat zand en grind (hier besproken als zand)—de meest geëxtraheerde vaste materialen ter wereld—een bedreiging vormen die voor de hand ligt maar vaak over het hoofd wordt gezien.
“Zand is een kritieke hulpbron die de gebouwde en natuurlijke wereld vormgeeft,” zegt Jianguo “Jack” Liu, senior auteur en Rachel Carson-hoogleraar in duurzaamheid aan de Michigan State University. “Zand winnen is een complexe mondiale uitdaging. Systeembenaderingen zoals het metacoupling-kader zijn essentieel om deze complexiteit te ontrafelen. Ze kunnen helpen de verborgen kettingreacties bloot te leggen, niet alleen op de zandwinningslocaties, maar ook op andere plaatsen zoals zandtransportroutes en locaties die zand gebruiken voor de bouw.”
Zand is de letterlijke basis van menselijke ontwikkeling over de hele wereld, een essentieel ingrediënt van beton, asfalt, glas en elektronica. Het is relatief goedkoop en gemakkelijk te winnen. In tegenstelling tot kritieke mineralen of diepzeemijnbouw—beide hebben aanzienlijke aandacht gekregen—blijft zandwinning in mariene omgevingen grotendeels onderbelicht, ondanks dat zand- en sedimentdreggen de op één na meest wijdverspreide menselijke activiteit in kustgebieden is, na de visserij, en de aanvoer vaak als vanzelfsprekend wordt beschouwd.
Zandwinning wereldwijd wordt in verband gebracht met kusterosie, vernietiging van habitats, de verspreiding van invasieve soorten en gevolgen voor de visserij. Het winnen van zand kan mariene levensvormen schaden door het water troebel te maken en sediment op te woelen, wat zeewier en koraal kan verstikken. Het verstoren van zandbanken kan habitats fragmenteren, de golfpatronen veranderen en andere problemen veroorzaken die het mariene leven in de war kunnen brengen.
“Deze hulpbron wordt vaak gezien als een inert en overvloedig materiaal, maar in werkelijkheid is het een essentiële hulpbron die kust- en mariene ecosystemen vormgeeft, kusten beschermt en ecosystemen en levensonderhoud ondersteunt,” zegt Aurora Torres, de hoofdauteur en onderzoeker aan de Universiteit van Alicante in Spanje. “Aangezien zandwinning nauw verbonden is met kusterosie, klimaatadaptatie en biodiversiteitsverlies, is het cruciaal om het te integreren in bredere milieubeleidsmaatregelen—zoals mariene beschermde gebieden, blauwe koolstofstrategieën, plannen voor klimaatbestendigheid en strategisch beheer van natuurlijke hulpbronnen—om ervoor te zorgen dat het niet als een geïsoleerd probleem wordt behandeld.”
Torres en Liu brachten de problemen rondom zand voor het eerst aan het licht in 2017 in het wetenschappelijke artikel “A looming tragedy of the sand commons”. In het One Earth commentaar pleiten de twee, voormalige en huidige leden van het Center for Systems Integration and Sustainability aan de MSU, ervoor dat zand de aandacht krijgt die het verdient, vergelijkbaar met die van visserij, aquacultuur en toerisme op mondiaal niveau.
“Uiteindelijk is de sleutel tot actie het zichtbaar maken van zandwinning—door middel van sterkere gegevens, verbeterd bestuur en directe verbindingen met dringende milieukwesties en economische zorgen. Hoe duidelijker en tastbaarder de impact wordt, hoe moeilijker het zal zijn om de noodzaak voor verantwoord beheer te negeren,” zegt Torres, en voegt eraan toe dat zandwinning nabij kwetsbare bevolkte kusten kan leiden tot actie naarmate de klimaatverandering de bedreigingen voor het menselijk leven verergert.
